A REVIEW ON STUDIES REGARDING THE EDUCATIONAL VALUE OF KUTADGU BILIG

Yıl 2024, , 182 - 196, 15.03.2024

Kürşad Çağrı Bozkırlı , Lütfi Avci Bahattin Şimşek

https://doi.org/10.7884/teke.1419470

Öz

The aim of this research is to compile studies related to the educational value of Kutadgu Bilig, and to examine and evaluate relevant research based on certain characteristics.
The research was conducted using the document analysis, and the “Content Analysis” technique was employed for analyzing the data. Through a literature review conducted on TR Index and National Thesis Center databases, a search for studies published on Kutadgu Bilig’s educational value resulted in the identification of 21 articles, 8 master’s theses, and 2 doctoral theses. The obtained data were categorized under 5 different headings and presented in tables.
As a result of the research, it was determined that studies on the educational value of Kutadgu Bilig were mostly concentrated between 2017 and 2021. In many of these studies, research and analysis methods were not specified; those that were mentioned were predominantly designed qualitatively. Additionally, it was found that the data collected in these studies were analyzed through content analysis.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, educational value, examination.

KUTADGU BİLİG’İN EĞİTSEL DEĞERİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Bu araştırmanın amacı, Kutadgu Bilig’in eğitsel değerine yönelik çalışmaları bir araya getirmek, ilgili araştırmaları birtakım özelliklerine göre inceleyip değerlendirmektir.
Araştırma “Doküman İncelemesi” yöntemiyle yürütülmüş ve verilerin çözümlenmesi için “İçerik Analizi” tekniği kullanılmıştır. Tr Dizin ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanları incelenerek yapılan alan yazını taraması sonucunda Kutadgu Bilig üzerine yayımlanmış olan çalışmalar içerisinden eserin eğitsel değerine yönelik yürütülmüş olan 21 makale, 8 yüksek lisans tezi, 2 doktora tezi tespit edilmiştir. Elde edilen veriler 5 farklı başlık altında tablolaştırılarak aktarılmıştır.
Araştırma sonucunda Kutadgu Bilig’in eğitsel değeri üzerine yapılan çalışmaların çoğunlukla 2017-2021 yılları arasında yoğunlaştığı, birçoğunda araştırma ve analiz yöntemlerinin belirtilmediği, belirtilenlerin ise nitel şekilde desenlendiği ve bu araştırmalarda toplanan verilerin içerik analiziyle analiz edildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, eğitsel değer, inceleme.

Kaynakça

• Akarsu, B. ve Akarsu, B. (2019). Bilimsel araştırma tasarımı nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. İstanbul: Cinius.
• Alyılmaz, C. ve Şahin, H. (2019). Yahya Kemal Beyatlı’nın eserlerinin eğitsel değerler açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 402-418.
• Arat, R. R. (2008). Kutadgu bilig. (2. Baskı). İstanbul: Kabalcı.
• Biçer, N. (2017). Türkçe öğretim tarihi. İstanbul: Kesit.
• Bozkırlı, K. Ç. (2015). Kutadgu Bilig’deki eğitsel ögelerin tespiti ve bu ögelere yönelik Türkçe öğretmeni adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bozkırlı, K. Ç. (2018). Bilimsel yazma teknikleri. Türk dili 2 konuşma yazma sunu el kitabı. (ed.
• Gündüz, O. ve Şimşek, T.). Ankara: Grafiker.
• Bozkırlı, K. Ç. ve Er, O. (2018). Boşnaklara Türkçe öğretimi ile ilgili araştırmalar üzerine betimsel bir inceleme. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 61-70.
• Çetin, T. (2018). Kutadgu Bilig’de çocuk ve çocuk eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Eker, S. (2007). Yusuf Has Hacip “Kutadgu Bilig” (1069). Türk edebiyatı tarihi I. (ed. Halman, T. S. vd.). (2. Baskı). İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Anı.
• Ercilasun, A. B. (2010). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili ve tarihi. (9. Baskı). Ankara: Akçağ.
• Glesne, C. (2020). Nitel araştırmaya giriş. (çev. Ersoy, A. ve Yalçınoğlu, P.) (6. Baskı). Ankara: Anı.
• Gök, M. ve Alyılmaz, S. (2021). Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(4), 1535-1550.
• Hunutlu, Ü. (2020). Kutadgu Bilig’de fen bilimleri. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 7(18), 319-345.
• İnce, Ö., Akkaya, M., Akkaya, N. ve Şimşek, T. (2019). Klasik edebiyat bağlamında Kutadgu Bilig’de değerler eğitimi. Turkish Studies, 14(4), 2397-2424.
• Kalsın, Ş. (2023). Kelile ve Dimne’den Kutadgu Bilig’e siyasetnamelerde etik değerler. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 10, 588-601.
• MEB (2017). Türkçe dersi öğretim programı. Erişim adresi: http://web.deu.edu.tr/ilyas/ftp/turkce2017.pdf.
• MEB (2018). Türkçe dersi öğretim programı. Erişim adresi: http://web.deu.edu.tr/ilyas/ftp/turkce_2018.pdf.
• Mert, O. ve Bozkırlı, K. Ç. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının Kutadgu Bilig’deki eğitsel ögelere yönelik görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4), 2064-2084.
• Öz, Ş. (2011). Kutadgu Bilig’de Türk cihan hâkimiyeti düşüncesi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11(1), 19-35.
• Özavşar, R. (2022). Kutadgu Bilig’de akıl ile ilgili kavramsal metaforlar. Edebî Eleştiri Dergisi, 5(2), 476-493.
• Sarıoğlu, A. (2023). Türklerin İslamiyet’e geçiş süreci ve etkili olan faktörler. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2023(1), 87-110.
• Şen, N. (2022). Eski Türk dili ve kültürü açısından BUGU Dil ve Eğitim Dergisi’ne bir bakış. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 9, 910-930.
• Şimşek, T. ve İnce, Ö. (2020). Kutadgu Bilig ile değerler eğitimi. Turkish Studies, 15(1), 507-528.
• Tomul, E. ve Çelik, K. (2014). Öğretmen eğitsel değerler ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 215-227.
• Türk Dil Kurumu (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Yavuz, K. (2009). Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 37(37), 137-180.
• Yazıcı, H. (2021). Edebiyat sosyolojisinin bölümleri ve konuları. Folklor Akademi Dergisi, 4(1), 40-55.
• Yazıcı, M. (2014). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerin yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 209-223.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, S. (2019). Edebiyat sosyolojisi bağlamında toplumsal gerçekliğin edebî esere yansıması: “Ölüm kurtarıcı olursa (Gile-Merd) örneği”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 63, 237-251.
• Yolcu, E. (2021). Tanpınar’ın “Abdullah Efendi’nin Rüyaları” ve “Yaz Yağmuru” adlı hikâyelerinde alegorik kullanımlar. Doğu Esintileri, 1(14), 189-211.
• İncelenen Araştırmalar
• Bilgen, S. (2019). Değerler eğitimi açısından Kutadgu Bilig. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Birkan, G. Z. (2016). Kutadgu Bilig’de değerler öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bozkırlı, K. Ç. (2015). Kutadgu Bilig’deki eğitsel ögelerin tespiti ve bu ögelere yönelik Türkçe öğretmeni adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, A. (2010). Kutadgu Bilig’de Türk aile kültüründe bir babanın oğul imajı ya da süregiden bellek/kültür. Millî Folklor, 85, 122-132.
• Çetinkaya, B. (2017). Kutadgu Bilig’de kavramsal metaforlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 377-399.
• Demir, E. (2021). Kutadgu Bilig’de inşa edilen kadın kimliği üzerine sosyal bir inceleme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 199-208.
• Eker, Ö. ve Kök, A. (2019). Kültürel dil bilim bağlamında Kutadgu Bilig metaforları. Mediterranean Journal of Humanities, 9(2), 225-242.
• Emiroğlu, S. (2012). Kutadgu Bilig’de çocuk eğitimi. Turkish Studies, 7(1), 1027-1041.
• Gönen Kayacan, S. (2018). Kutadgu Bilig’de farkındalık. Turkish Studies, 13(12), 683-692.
• Gümüş, İ. (2015). Kutadgu Bilig’de zekâ kavramı. Turkish Studies, 10(16), 593-604.
• Gündeş, O. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde “Kutadgu Bilig”in değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İnce, Ö., Akkaya, M., Akkaya, N. ve Şimşek, T. (2019). Klasik edebiyat bağlamında Kutadgu Bilig’de değerler eğitimi. Turkish Studies, 14(4), 2397-2424.
• Kaya, F. ve Akpınar, E. (2017). Kutadgu Bilig’de Türk yemek adabı ve kültürü. Turkish Studies, 12(21), 335-348.
• Koç, B. (2012). Türk Devleti’nde akıl: Kutadgu Bilig ve Babürnâme. Tarih Araştırmaları Dergisi, 31(52), 55-77.
• Küçüker, E. (2019). Kutadgu Bilig’de kültür unsurları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kükrer, B. G. (2021). 11. Yüzyılda kadına, Divânu Lugâti’t-Türk ve Kutadgu Bilig üzerinden karşılaştırmalı bir bakış. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Mert, O. ve Bozkırlı, K. Ç. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının Kutadgu Bilig’deki eğitsel ögelere yönelik görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4), 2064-2084.
• Okur, A. ve Beyce, E. (2013). Dinleme becerisinin kültürümüzdeki yeri ve dinleme eğitiminin önemi: Kutadgu Bilig örneği üzerinden. Turkish Studies, 8(4), 1099-1110.
• Osman, F. (2021). Kutadgu Bilig’deki önermeler üzerine klasik mantık açısından bir inceleme. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 11(21), 45-62.
• Önler, Z. (2008). Kutadgu Bilig’de toplumsal kabul ve geleneklerden yansımalar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(15), 441-455.
• Özavşar, R. (2021). Kutadgu Bilig’de akıl ile ilgili kavramsal metaforlar. Edebî Eleştiri Dergisi, 5(2), 476-493.
• Özkan, N. K. (2020). İyilikseverlik ve alçak gönüllülük bağlamında Kutadgu Bilig ile kültür aktarımı. Milli Folklor, 16(127), 209-222.
• Sıdıkova, Ç. (2019). Kutadgu Bilig eserindeki görgü kurallarının Kırgız atasözlerinde görünümü. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 4(2), 298-314.
• Sürücü, M. V. (2021). Kutadgu Bilig’deki çocuk eğitimi düşüncesinin günümüz toplumunda uygulanabilirliği sorunu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şenocak, E. ve Alsaç, F. (2021). Kutadgu Bilig eserinde yeniden doğuş arketipi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 1099-1109.
• Şimşek, T. (2021). Türkçe Öğretim Programlarında yer alan değerler eğitimi açısından Kutadgu Bilig’in incelenmesi ve örnek metinler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, T. ve İnce, Ö. (2020). Kutadgu Bilig ile değerler eğitimi. Turkish Studies, 15(1), 507-528.
• Taşdelen, V. (2019). Kutadgu Bilig’in felsefi bağlamı. Millî Folklor, 16(124), 5-16.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe dersi değerler eğitiminde Kutadgu Bilig’in kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1-17.
• Tezcan, R. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde Kutadgu Bilig: Adalet, hak ve sorumluluk değerleri bakımından değerlendirme ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, F. (2020). Kutadgu Bilig'de eğitim ve yönetim. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.