IN THE CONTEXT OF THE MAIN AIMS OF EDUCATION ANALYSIS OF CONCEPTS IN TURKISH EDUCATION LEGISLATION

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 2, 553 - 567, 15.06.2025

Selman Şişman

https://doi.org/10.7884/teke.1596039

Öz

Educational institutions / schools are organizations with formal and informal characteristics created to achieve predetermined goals. Due to their flexible and multifaceted nature, the conceptual structure of educational institutions has been influenced by many disciplines. Many disciplines have fed the field of education and it can be said that fields such as sociology, psychology, economics, political science and law are influential in the conceptual structure of educational sciences. One of these disciplines is law. This study aims to decipher the philosophical, social and conceptual orientation of legal rules that impact education and its concepts in Turkey. Content analysis, one of the qualitative research methods, was used in the study. In this direction, the legislation in force regarding education was scanned. The basic level ones were selected, and the predominant thematic orientation of educational concepts was revealed through conceptual frequency analysis. Based on the results of the conceptual analysis, three themes, namely academic, socio-cultural and cognitive, were formed deductively. As a result of the research, it was seen that the thematic orientation of the educational legislation is more oriented towards academic achievement.

Anahtar Kelimeler

Legislation , education legislation , education , aims , concept

EĞİTİMİN TEMEL AMAÇLARI BAĞLAMINDA TÜRK EĞİTİM MEVZUATINDAKİ KAVRAMLARIN ANALİZİ

Öz

Eğitim kurumları / okullar, önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirmek amacıyla oluşturulmuş, formel ve enformel özellikleri olan örgütlerdir. Eğitim kurumlarının, esnek ve çok yönlü doğaları itibarıyla kavramsal yapısı birçok disiplinden etkilenmiştir. Bu bakımdan sosyoloji, psikoloji, iktisat, siyaset bilimi ve hukuk gibi alanların eğitim bilimlerinin kavramsal yapısına katkıda bulunduğu söylenebilir. Bu alanlardan biri de hukuktur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de eğitim ve kavramları üzerinde etkisi olan hukuk kurallarının felsefi, sosyal ve kavramsal yönelimini deşifre etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Bu doğrultuda eğitime ilişkin yürürlükte olan mevzuat taranarak temel düzeyde olanlar seçilmiş olup kavramsal sıklık analizi ile eğitim kavramlarının ağırlıklı tematik yönelimi ortaya konmaya çalışmıştır. Kavramsal analiz sonuçlarından hareketle tüme varımsal olarak akademik, sosyokültürel ve bilişsel olmak üzere üç tema oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda eğitim mevzuatının tematik yöneliminin, daha çok başarı ve sınav gibi akademik doğrultuda olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mevzuat , eğitim mevzuatı , eğitim , amaçlar , kavram

Kaynakça

• Akın, U. ve Çolak, İ. (2024). Öğretmenlik Meslek Kanunu: Ama nasıl? Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-27. Doi:10.34056/aujef.1232402
• Akyüz, E. (2021). Çocuk hukuku. Ankara: Pegem.
• Altan, M. Z. ve Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 24-42. https://doi.org/10.38151/akef.2022.2
• Atay, E. E. (2021). Hukuk başlangıcı. Ankara: Gazi.
• Berger, P. ve Luckmann, T. (199). The social construction of reality. New York: Anchor.
• Bingöl, B. (2012). Türkiye için bir eğitim hukuku teorisinin gerekliliği. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 25-38. https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepehdf/issue/ 44819/557465
• Borgatta, E. & Montgomery, R. J., Eds. (2000). Encyclopedia of sociology. New York: MacMillian.
• Bourdieu, P. (1984). Outline of a sociological theory of art perception. International Social Science Journal, 20(4), 589-612. https://web.mit.edu/allanmc/www/bourdieu3.pdf
• Bülbül, M. (2020). Eğitim hukuku. Ankara: Nobel.
• Calavita, K. (2016). Invitation to law & society: An introduction to the study of real law. Chicago: University of Chicago Press.
• Canatan Doğan, N. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu’na yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Yayımlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çapcıoğlu, İ. (2024). Tübitak Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Yapılaşma teorisi, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/yapilasma_teorisi adresinden 12.05.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Demir, F. B., Öteleş, Ü. U., Zırhlı, K. ve Şahin, A. (2023). Öğretmenlik Meslek Kanunu’na yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 144-162. Doi:10.14582/DUZGEF.2023.216
• Doğan, İ. (2020). Hukuka giriş. Ankara: Astana.
• Durnalı, M. ve Limon, İ. (2018). Çağdaş Türk eğitim denetimi sistemi (değişimler ve yasal dayanakları). Kastamonu Education Journal, 26(2), 413-425. https://doi.org/10.24106/ kefdergi.389801
• Kepenekçi, Y. K. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin eğitim mevzuatına ilişkin görüşleri. Journal of Educational Sciences & Practices, 3(6). https://www.ebuline.com/pdfs/ 6Sayi/EBU_6_2.pdf
• Farrington, D. & Palfreyman, D. (Eds.), (2012). The law of higher education. Oxford: OUP Oxford.
• Fiske, E. B. (1996). Decentralization of education: Politics and consensus(Vol. 36). Washington: World Bank Publications.
• Florestal, K. & Cooper, R. (1997). Decentralization of education: legal issues. Washington: World Bank.
• Forman, J. and Damschroder, L. (2007). “Qualitative content analysis”. İn Jacoby, L. and Siminoff, L.A. (Eds.) Empirical Methods for Bioethics: A Primer (pp. 39-62). Emerald Group Publishing.
• Güriz, A. (2019). Hukuk başlangıcı, Ankara: Siyasal. Harðarson, A. (2012). Why the aims of education cannot be settled. Journal of Philosophy of Education, 46(2), 223-235. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9752.2012.00847.x
• Hargreaves, A. ve Fink, D. (2012). Sustainable leadership. New Jersey: John Wiley & Sons.
• Harris, K. (2012). Aims! whose aims? In Marple, R. (Ed.) The Aims Of Education (pp. 1-13). Oxfordshire: Routledge.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi. (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
• Imber, M. & Van Geel, T. (2010). Education law. Oxfordshire: Routledge.
• Jacobson, M. J. (2020). Complexity conceptual perspectives for research about educational complex systems. The Journal of Experimental Education, 88(3), 375-381.
• Karip, E., Tübitak Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Eğitimde Başarı, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/egitimde_basari. adresinden 07.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Katz, M. S. (2011). RS Peters' normative conception of education and educational aims. İn Cuypers, S. E. & Martin, C. (Eds.) Reading RS Peters Today: Analysis, Ethics, And The Aims Of Education (pp. 97-108). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Kepenekci, Y. K. ve Taşkın, P. (2021). Eğitim hukuku. Ankara: Siyasal.
• Kizir, M. ve Memişoğlu, S. P. (2017). Özel eğitim okulu yöneticilerinin özel eğitim mevzuatına dair görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1994-2013. Doi:10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363987
• LaMorte, M. W. (2002). School law: Cases and concepts. Boston: Allyn & Bacon.
• Lévi-Strauss, C., & Kroeber, A. L. (2006). Social structure. Anthropology in theory: Issues in epistemology, 136-146. Levy-Bruhl, H. (1991). Hukuk sosyolojisi. (Çev. Hüsnü Dilli) İstanbul: İletişim.
• Lunenburg, F. C. & Ornstein, A. (2013).Educational administration: Concepts and practices. USA: Sage Publications.
• Marples, R. (1999). The aims of education. Oxfordshire: Routledge.
• Martin, J. L. (2009). Social structures. Princeton University.
• Meek, A. P. (2009). School discipline "as part of the teaching process": Alternative and compensatory education required by the state's interest in keeping children in school. Yale Law & Policy Review, 28(1), 155-185. Doi:10.7202/1058410arCopiedAn error has occurred
• Merton, R. K. (1968). Social theory and social structure. New York: Simon and Schuster.
• Mess, H. A. (2016). Social structure. Oxfordshire: Routledge.
• Miles, M. B. & Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Thousand Oaks.
• Nadel, S. F. (2013). The theory of social structure. Oxfordshire: Routledge.
• Ocak, G. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Ouchi, W. G. & Wilkins, A. L. (1985). Organizational culture. Annual Review Of Sociology, 11(1), 457-483. Doi:10.1146/annurev.so.11.080185.002325
• Övür, M. ve Levent, F. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim hukuku ile ilgili eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19), 454-480. Doi:10.26466/opus.594809
• Özdemir, H. ve Yıldırım, S. (2020). Eğitim mevzuatından kaynaklanan sorunlar nedenleri ve çözüm önerileri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(I), 1-10. https://dergipark.org.tr /en/download/article-file/1095110
• Polat, H., Demirkol, M. ve Özdemir, T. Y. (2022). Eğitim hukukuna ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 62, 332-353. Doi: 10.21764/maeuefd.995390
• Polatcan, F., Biçer, N., & Er, O. (2025). Metacognitive listening strategies and critical listening attitudes as predictors of teacher candidates’ academic listening skills: a structural equation modeling analysis. SAGE Open, 15(1), 1-13. Doi: 10.1177/21582440251328768
• Radcliffe-Brown, A. R. (2006). On social structure. İn Moore, H. L., & Sanders, T. (Eds.). Anthropology in Theory: Issues in Epistemology, (pp. 122-127). John Wiley & Sons.
• Schneider, B., Ehrhart, M. G. & Macey, W. H. (2013). Organizational climate and culture. Annual Review Of Psychology, 64, 361-388. Doi:10.1146/annurev-psych-113011-143809
• Sergiovanni, T. J. (1992). Moral leadership: Getting to the heart of school ımprovement. San Francisco: Jossey Bass Publishing.
• Shapiro, H. T. (2009). A larger sense of purpose: Higher education and society. New Jersey: Princeton University Press.
• Starratt, R. J. (2004). Ethical leadership (Vol. 8). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Şişman, G., Sarsıkoğlu Ş. ve Savrun N. F. (2022). Hukuk başlangıcı. Ankara: Seçkin.
• Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem.
• Ulusoy, K., İşçi, T. G. & Erkuş, B. (2024). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 13(1), 335-348. Doi:10.7884/teke.1385561
• Wan, G. (Ed.). (2008). The education of diverse student populations: A global perspective (Vol. 2). Springer
• White, J. (2010). The aims of education restated (International library of the philosophy of education Vol. 22). London: Psychology.