UŞAK ÇEŞMELERİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 607 - 640, 15.03.2018

Türkan Acar

Öz

Doğal
kaynaklardan gelen suyun kamu ile buluştuğu son nokta olan çeşmeler, tarihin
her döneminde, kamunun toplu kullanım yapıları içerisinde, öncelikli yerini
korumuştur. Ana işlevi suyun dağıtımını sağlamak olan yapılar, standart plan
şeması ile birlikte her dönemde abidevi örnekler de vermiştir. Uşak’ta yer alan
ve kitabeli örneklerine göre Osmanlı’nın son dönemine tarihlenen çeşmeler, aynı
dönemlerde inşa edilmiş İstanbul ve Anadolu örnekleri kadar iddialı olmayan
tasarımları ile büyük ölçüde işlevsel özelliklerini koruyarak günümüze
gelebilmiştir. Çalışma, Uşak kent merkezi ve Uşak’ın beş ilçesindeki iki yüz on
üç çeşme üzerinde yapılan değerlendirmeyi içermektedir. Uşak’taki iki yüz on üç
çeşmeden yüz yirmi dördü bugün işlevini sürdürmektedir. Elli altısı tescilli
olan bu çeşmelerden sadece yetmiş ikisinde bir kitabe bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Uşak, Ulubey, Eşme, Banaz, Sivaslı, Karahallı, çeşme

Kaynakça

• ACAR, T. (2015). Uşak Çeşmelerinin Korunma Durumları, Tarihî Kimliklerini Koruma Bağlamında Düşünceler, Turkish Studies, 10, 1-40.ACAR, T. (2017). Ulubey’deki Osmanlı Dönemi Çeşmeleri. Vakıflar Dergisi, 47, 133-168.DEMİREL, Ö. (1992). Sivas Çeşmeleri. OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), 3, 169-178.İNCE, K. (2014). Uşak/Ulubey’deki Osmanlı Mimarisine Dair. Turkish Studies, Volume 9/10, 667-696.ÖNGE, Y. (1997). Türk Mimarisinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.TALİ, Ş. (2010). İstanbul Su Mimarîsinde Fatih Sebillerinin Önemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/10, 558-571.PİLEHVARİAN, N. K., Urfalıoğlu, N., Yazıcıoğlu, L. (2000). Osmanlı Başkenti İstanbul’da Çeşmeler. İstanbul: YEM Yayınları.KUYULU, İ. (1992). XIX. Yüzyıl Osmanlı Mimarisinin Gelişimine Genel Bir Bakış. Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Sempozyumu-Bildiriler, 47-62.