II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ MİZAH GAZETECİLİĞİNİN ÖNEMLİ BİR ÖRNEĞİ: BOŞBOĞAZ ile GÜLLABİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 911 - 931, 15.06.2018

Gökay Durmuş

Öz

II.
Meşrutiyet Dönemi, Türk toplumunun her açıdan önemli değişiklikler ve
yenilikler yaşadığı bir dönemdir. Basın, bu dönemde yenilenen ve ivme kazanan
en önemli kurumlardan birisidir. Bu nedenle dönem basınına yönelik birçok
araştırma mevcuttur. Fakat Meşrutiyet’in neredeyse ilk ve önemli mizah
gazetelerinden biri olan Boşboğaz ile
Güllabi gazetesi henüz tam anlamıyla tahlil edilmemiştir. Bu boşluğu
giderme çabasındaki çalışmada, önce tarihsel süreç takip edilmiştir. II.
Meşrutiyet öncesi ve II. Meşrutiyet dönemi basın faaliyetleri ile yine söz
konusu dönemlerde mizah gazeteciliğinin tahlili ile yapılan takip, Boşboğaz ile Güllabi’nin nasıl bir
ortamda doğduğunu göstermektedir.

Çalışmada
daha sonra gazete hakkında genel bilgiler verilmiş ve gazetenin önemli köşeleri
tanıtılmıştır. Gazetenin yayın politikası ise üzerinde ısrarla durulan
meseleler eşliğinde tahlil edilmiştir. Çalışma Boşboğaz ile Güllabi’de yayımlanan karikatürler hakkında verilen
bilgilerle sona ermektedir.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet, basın, mizah, Boşboğaz ile Güllabi

Kaynakça

• AKŞİN, S. (2009). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. İstanbul: İmge Kitabevi.
• ALTIN, H. (2014). II. Meşrutiyet Devri Osmanlı Mizah Basını. Ankara: Grafiker Yayınları.
• BOA. DH. MKT 02720
• BOA. DH. MKT 02726
• Boşboğaz ile Güllabi (1324) Sayı 1-36.
• BOZASLAN, M. (2016). II. Meşrutiyet Dönemi Mizah Gazeteciliğine Bir Örnek; Eşek Gazetesi. Tarih ve Gelecek Dergisi. C.2, S.3, s.155-167.
• ÇEVİKER, T. (1988). Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü. Meşrutiyet Dönemi. İstanbul: Adam Yayınları.
• ERTUĞ, H. R. (1970). Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi. İstanbul: Yenilik Basımevi.
• GEVGİLİLİ, A. (1983). Türkiye Basını. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt I, İstanbul: İletişim Yayınları. s.201-228.
• GÜRPINAR, H. R. (1995). İki Hödüğün Seyahati, Kesik Baş. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Mektupları ve Tiyatro Eleştirileri. (1998). Hzl. Abdullah-Gülçin Tanrınınkulu. İstanbul: Özgür Yayınları.
• KABACALI, A. (2000). Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Matbaa, Basın ve Yayın. İstanbul: Literatür Yayınları.
• KLEIN, A. (1999). Mizahın İyileştirici Gücü. İstanbul: Epsilon Yayınları
• KORTANTAMER, T. (2014). Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Osmanlı Dönemi Türk Mizahının Kısa Bir Tarihi. Türkler, Cilt 11. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 605-621.
• ORAL, F. S. (1967). Türk Basın Tarihi. Ankara: Yeni Adım Matbaası.
• SEVENGİL, R. A. (1944). Hüseyin Rahmi Gürpınar. İstanbul: Hilmi Kitabevi.
• TANSEL F. A. (1993). Hüseyin Rahmi. İslam Ansiklopedisi. C.5, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• TİKEN, S. (2015). Cenevre’de Bir Jön Türk Mizah Gazetesi: Tokmak. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 54, s.403-415
• TOPUZ, H. (2011). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• VARLIK, M. B. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Mizah. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 4. İstanbul: İletişim Yayınları. s.1092-1100.