“… VE DEĞİRMEN DÖNERDİ” ÜZERİNE BİR DRAMATURJİ DENEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 2313 - 2323, 15.12.2018

Metin Akyüz

Öz

Edebî
türler metnin kurgusunun oluşumunda yazarı yönlendirici bir özelliğe sahiptir.
Aynı özellik, metnin anlamlandırılması sürecinde okuru da yönlendirmektedir.
Tiyatro metinleri de söyleşime dayalı olan ve dramatik yapısı ön plana çıkan
türler arasındadır. Tiyatro yazarı metni oluştururken dramaturjik bir düşünce
biçiminden hareket eder. Dramaturjik düşünceyle kurulmuş olan metnin doğru
okunup anlaşılması için de dramaturjik bir okuma yapılması gerekmektedir. Dramaturjinin
kökenleri Aristoteles’in Poetika’sına kadar götürülebilir. Ancak Modern
Dramaturji Lessing’le başlar. Modern dramaturjiBrecht’le birlikte metin ve
sahne arasındaki aktarıma odaklanarak etkili bir okur kimliğini ortaya çıkarır.
Bu çalışmada da Haldun Taner’in “…Ve Değirmen Dönerdi” adlı tiyatro metni
üzerine dramaturjik bir okuma gerçekleştirilmiştir. Taner eserinin anlamsal
düzeylerini karşıtlıklar, ironi ve eleştirel göstergeler üzerine kurgulamıştır.
Metnin anlamsal yapısını var eden bu göstergeleri doğru anlamak hem metnin
doğru okunmasına hem de metinle çatışmayan bir sahnelemeye katkı sağlayacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Dramaturji, Haldun Taner

Kaynakça

• Aristoteles. (1987). Poetika. (Çev.: İsmail Tunalı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Brecht, B. (1993). Tiyatro için küçük organon (Çev.: Ahmet Cemal). İstanbul:Mitos Boyut Yayınları.
• Büyük Larouse Sözlük ve Ansiklopedisi. (1986:3371). Dramaturjimaddesi .Cillt 7. İstanbul:İnterpres Basın ve Yayıncılık
• Çamurdan, E. (1996). Çağdaş tiyatro ve dramaturgi. Mitos Boyut Yayınları.
• Gasset,J.O.Y. (2012). Sanatın insansızlaştırılması ve roman üstüne düşünceler. (Çev.: Neyyire Gül). İstanbul: YKY
• Günay, V. D. (2007). Metin bilgisi. İstanbul: Multiligual.
• Mungan, M. (1979). Çağdaş tiyatroda dramatuginin işlevi. Ulusal Kültür C.:5
• Nutku, H. (2001). Dramaturgi -oyun sanatbilimi- İstanbul:Mitos Boyut Yayınları
• Özer, H. (2012). Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde aile temi üzerinden Türk modernleşmesinin seyri. TukishStudies, 7/4, 2533-2546
• Taner, H. (1986). Ve değirmen dönerdi/ lütfen dokunmayın. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Taner, H. (1998). Ölürse ten ölür canlar ölesi değil. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yalçın, S. (1995). Haldun Taner’in hikâyeleri ve hikâyeciliği. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yüksel, A. (1986). Haldun Taner tiyatrosu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.