TÜRK MASAL ANLATMA GELENEĞİNDE ELMA ÖDÜLÜ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 2352 - 2368, 15.12.2018

Tacettin Şimşek

Öz

Türk
masal anlatma geleneğinde belli aşamalar vardır. Tekerlemelerle başlayan
masallarda, olay tanıtıldıktan, geliştirildikten ve çözümlendikten sonra
anlatıcı, masal çevresinde bir araya gelen kişileri ödüllendirme yoluna gider.
Masalda kahramanların kavuşması ve kırk gün kırk gece süren bir düğünle
evlenmeleri ideal bir dünya oluşturur. Bu tablodan çocuklar dünyaya gelecek,
kazanılan mutluluk artarak devam edecektir. Anlatıcı bu tabloyu tasvir ettikten
sonra elde edilen mutluluğu çoğaltmak için gökten üç elma düşürür. Elmaları
kendisi ve dinleyici arasında paylaştırır.

Türk
masallarının sonunda gökten üç elma düşer. Gökten düşmek kutsallığın
ifadesidir. Gökten gönderilme, cennetten gelme çağrışımını içinde barındırır.

Makalede
geleneksel masallarda olduğu gibi telif masallarda da elmanın nasıl
paylaştırıldığına ilişkin tespitler ortaya konacak, çağdaş masallarda bazı
değişikliklerle bu geleneğin sürdüğünü gösteren örneklere yer verilecek, kültür
aktarımı açısından bunun önemi vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Masal anlatma, elma, üç elma, ödül, kültür aktarımı

Kaynakça

• Alptekin, A. B. (2002). Taşeli masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Altun, I. (2008). Türk halk kültüründe elma. TurkishStudies International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, Volume 3/5
• Bilkan, A. F. (2009). Masal estetiği. (2.Baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Boratav, P. N. (1969). Az gittik uz gittik.Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Boratav, P. N. (2012). Türk mitolojisi. çev. R. Özbay, Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Büyükoflaz, R. (2004). Halk anlatmalarında elma motifi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya
• Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Demir, N. (2017). Anadolu Türk masallarından derlemeler. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı hikâyesi üzerinde mukayeseli bir araştırma.Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Gültepe, N. (2017). Türk mitolojisi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Güney, E. C. (1997. Masallar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Güney, E. C. (2009). Evvel zaman içinde. İstanbul: Nar Yayınları.
• hayatimdegisti.com (Erişim: 22.03.2018)
• Helimoğlu Yavuz, M. (2002). Masallar ve eğitimsel işlevleri.Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• İnan, A. (1996). Tarihte ve bugün Şamanizm-Materyaller ve araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• K.[akınç] T.D.(2001). Güzel uykular Alara.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• K.[akınç] T.D.(2018). Develer tellal pireler berber iken. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Kalafat, Y. (1999). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Kalafat, Y. (2000). Kırım Kuzey Kafkasya kültür hattı sosyal antropoloji araştırmaları(Kırım-Dağıstan-Kuzey Kafkasya gezi notları ve Türk halk inançları), Ankara: ASAM Yayınları.
• Karip, M. (2008).Üçün sırrı! milliyet.com.tr (Erişim: 21.10.2018)
• Karaman, H., Özek, A., Dönmez, İ. K., Çağrıcı, M., Gümüş, S., Turgut, A. (2015). Kur’an-ı Kerim açıklamalı meali.Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kilimci, A. (2017). Masal ektim oyun biçtim. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Kozanoğlu, M. T. (1992). Yunan mitolojisi.İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
• Ögel, B. (1998). Türk mitolojisi I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özdemir, C. (2018). Anadolu sahası halk masallarında elma motifi, Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt masalları.Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sarıtaş, S. (Tarihsiz). Türk mitolojisinde sayılar (Sunu). www.acikders.com (Erişim: 05.12.2018)
• Seyidoğlu, B. (2006). Erzurum masalları. (3.Baskı), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Seyidoğlu, B. (1995). Mitoloji-Metinler, Tahliller. Kayseri: Bizim Gençlik Yayınları.
• Şimşek, E. (1996). Türk folklor ve halk edebiyatında elma. Türk Dünyası Araştırmaları, S. 105, ss. 203-216.
• Şimşek, E. (2001). Yukarı Çukurova masallarında motif ve tip araştırması. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Şimşek, E. (2008). Ölümsüzlük ilacı elma. TurkishStudy International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, Volume 3/5
• Şirin, M. R. (2007). Masal atlası.Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şirin, M. R. (2017). Mavi rüyalar gören çocuk. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Tarıman, B. (2018). Elma ağacı kasabası sakinleri.İstanbul: Uçan At Yayınları.
• TDK (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tezel, N. (1997a). Türk masalları 1. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Tezel, N. (1997b). Türk masalları 2. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Uçaner, B (2008). Meyvelerin türküsü. TurkishStudies International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkicVolume 3/5
• Üstünova, K. (2011). Erzurum düğünlerinde ‘elma atma’ geleneği. Millî Folklor, S.90
• www.sezenaksu.net (Erişim: 5.12.2018)
• www.turkuler.com (Erişim: 5.12.2018)
• Yazgan, B. (2015). Paten giyen kaplumbağa.(7.Baskı),İstanbul: Nar Çocuk.
• Yıldırım, S. (2012). Kral olmak isteyen çocuk. (3.Baskı), İstanbul: Nar Çocuk.