ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN TÜRKÇE DERSİNDE YAŞADIKLARI DİNLEME SORUNLARI VE SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNE YÖNELİK BEKLENTİLERİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 2551 - 2571, 15.12.2018

Betül Keray Dinçel

Öz

Bu
araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersinde yaşadıkları dinleme
sorunlarının ve Türkçe dersini iyi bir şekilde dinleyebilmek için
beklentilerinin neler olduğunun incelenmesidir. 
Araştırma durum çalışması niteliğindeki nitel bir çalışmadır.Çalışmada
nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu
2017-2018 eğitim-öğretim yılında Aksaray’da öğrenim gören 120 ortaokul
öğrencisinden oluşmaktadır. Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersinde yaşadıkları
dinleme sorunlarına ilişkin ortam, dinleme metni, dinleme etkinlikleri, Türkçe
öğretmeni ve öğrenci olmak üzere beş; sorunlara yönelik beklentilerine ilişkin
ise ortam, dinleme metni, dinleme etkinlikleri, Türkçe öğretmeni olmak üzere
dört tema ortaya çıkmıştır. Katılımcıların Türkçe dersinde yaşadıkları dinleme
sorunları ağırlıklı olarak öğrencilerin gürültü yapmaları, sınıf mevcudunun
fazla olması, dinleme metinlerinin uzun ve sıkıcı olması, anlamı bilinmeyen
kelimelerin olması, dinleme etkinliklerinin sıkıcı olması, Türkçe öğretmeninin
kısık sesle konuşması, dinleme metinlerini çok hızlı okumasıdır. Sorunlara
yönelik beklentileri ise çoğunlukla sınıfın sessiz olması, sınıf mevcudunun
azaltılması, dinleme metinlerinin kısa olması, Türkçe öğretmeninin Türkçe dersini
eğlenceli bir şekilde işlemesi, yüksek sesle ders anlatması ve sınıfa hâkim olunmasıdır.
Bu doğrultuda Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin dinleme sorunlarını tespit
etmesi, iyi bir dinleme ortamı sağlaması, iyi bir konuşmacı ve dinleyici olması
gerektiği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dinleme sorunları, beklenti, Türkçe dersi

Kaynakça

• Anderson, A., Lynch, T. (2003). Listening. Oxford: Oxford University.
• Anderson, G., Arsenault, N. (1998). Fundamentals of educational research.USA: The Falmer.
• Anderson, J. R. (1995). Cognitive psychology and its implications. New York: Freeman.
• Aşılıoğlu, B. (2009). Türkçe öğretmen adaylarına göre derslerde karşılaşılan başlıca dinleme engelleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 45-63.
• Başkan, A., Deniz, E. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin ders içi dinleme sorunları (Malatya ili örneği). Turkish Studies, 10(7), 179-196.
• Blewett, T. T. (1951). An experiment in the measurement of listening at the college level. The Journal of Educational Research, 44(8), 575-585.
• Boyle, J. P. (1984). Factors affecting listening comprehension. ELT Journal, 38(1), 34-38.
• Caffrey, J. (1955). Auding. Review of Educational Research, 25(2), 121-138.
• Calp, M. (2007). Özel öğretim alanı olarak Türkçe öğretimi. Konya: Eğitim.
• Chen, Y. (2005). Barriers to acquiring listening strategies for EFL learners and their pedagogical implications. TESL-EJ, 8(4).
• Clark, H., Clark, E. (1977). Psychology of language. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Çifçi, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 165-177.
• Doyle, A. B. (1973). Listening to distraction: A developmental study of selective attention. Journal of Experimental Child Psychology, 15, 100-115.
• Elliott, E. M. (2002). The irrelevant-speech effect and children: Theoretical implications of developmental change. Memory & Cognition, 30(3), 478-487.
• Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 269-307.
• Goh, C. C. M. (2000). A cognitive perspective on language learners' listening comprehension problems. System, 28, 55-75.
• Hamouda, A. (2013). An investigation of listening comprehension problems encountered by Saudi students in the EL listening classroom. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 2(2), 113-155.
• Hampleman, R. S. (1958). Comparison of listening and reading comprehension ability of fourth and sixth grade pupils. Elementary English, 35(1), 49-53.
• Hasan, A. S. (2000). Learners’ perceptions of listening comprehension problems. Language, Culture and Curriculum, 13(2), 137-153.
• Imhof, M.; Henning, N., Kreft, S. (2009). Effects of backround noise on cognitive performmance in elementary school children. Listening Education, 2, 1-10.
• Johnson, K. O. (1951). The effect of classroom training upon listening comprehension. The Journal of Communication, 1(1), 57-62.
• Kaldırım, A., Degeç, H. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dinleme esnasında karşılaştıkları sorunlar. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 19-36.
• Klatte, M., Hellbrück, J., Seidel, J., Leistner, P. (2010). Effects of classroom acoustics on performance and well-being in elementary school children: A field study. Environment and Behavior, 42(5), 659-692.
• Kurt, B. (2008). Çocuk edebiyatı ürünlerinin temel dil becerisi olarak dinlemenin gelişimine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Lundsteen, S. W. (1979). Listening: Its impact on reading and the other language arts. Urbana, I11:NCTE.
• MacKay, I. (1997). Dinleme Becerisi (A. Bora, O. Cankoçak, Çev.). Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri.
• Maden, S. (2013). Niçin dinlemiyoruz? Dinleyememe probleminin sosyokültürel analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 49-83.
• Marshall, C., Rossman, G. B. (2006). Designing qualitative research. London: Sage Publications.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun, A. Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem.
• Patton, M. Q. (2015). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün, S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem.
• Picard, M., Bradley, J. S. (2001). Revisiting speech interference in classrooms. Audiology, 40, 221-244.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş (D. Bayrak, H.B. Arslan, Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal.
• Rankin, P. T. (1928). The importance of listening ability. The English Journal, 17(8), 623-630.
• Robertson, A. K. (1999). Etkili dinleme. (E. S. Yarmalı, Çev.). İstanbul: Hayat.
• Sinan, A. T., Demir, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki anlatısal metinlerin yapı özellikleri ve programa uygunluğu. Turkish Studies, 6(3), 1149-1167.
• Taylor, S. E. (1964). Listening. What research says to the teacher. Washington, DC: National Education Association.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
• Underwood, M. (1989). Teaching listening. England: Longman.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23, 7-17.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.