SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE EDEBÎ ÜRÜNLERİN KULLANIMI VE DEĞER AKTARIMINDAKİ KATKILARINA YÖNELİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 2629 - 2655, 15.12.2018

Emine Kolaç Hacer Özer

Öz

Araştırmanın
temel amacı, Sosyal Bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve bu
ürünlerin değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının
görüşlerinin belirlenmesidir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı
araştırmada, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı’nda 3 ve 4. sınıfta öğrenim
gören 21 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir.
Ders kapsamında öğretmen adaylarının hazırladığı 72 ders planı, doküman
incelemesi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmada; öğretmen adaylarının
genel olarak edebî ürünleri okumayı sevdikleri, okumaya zaman ayırdıkları ancak
bazılarının sosyal medyada fazla zaman geçirmelerinden dolayı okumayı ihmal
ettikleri, en çok 7. sınıf düzeyinde, şiir, öykü ve fıkra türlerinden
faydalanarak ders planları hazırladıkları, duyarlılık, vatanseverlik ve saygı
gibi değerler ile ilişkilendirmelerde bulundukları sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, edebî ürün, değer, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2007). Tarih öğretiminde edebî ürünlerin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Arslan, E. (2014). Ortaokul 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde kullanılan hikâye anlatım yönteminin akademik başarıya etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.
• Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Millî Eğitim Dergisi, 169, 1-21.
• Bacak, S. (2008). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde öykü tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin akademik başarı ve yaratıcılıklarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Boyar Üniversitesi.
• Bircan, T. Ş. ve Ardil, Ş. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde bir edebi ürün olarak “şiir” kullanımına ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. I. Uluslararası Tarih Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Bölücek, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde türkülerden yararlanmanın öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Combs, M. ve Beach, J. D. (1994). Storiesandstorytelling: Personalizingthesocialstudies. The Reading Teacher, 47(6), 464-471.
• Çencen, N. (2010). 11. sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarih öğretmenlerinin “edebi ürün kullanımına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Davis III, J. C. ve Palmer, J. (1992). A strategyforusingchildren’sliteraturetoextendthesocialstudiescurriculum. SocialStudies, 83(3), 125-128.
• Demir, S. B. (2011). Sosyal bilgiler öğretim programına göre tasarlanmış hikâyelerin etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Dönmez, C., Yazıcı, K. ve Uslu, S. (2015). Tarih öğretmenlerine göre hatıratların eğitim-öğretim sürecinde kullanılabilirlik durumları. Trakya UniversityJournalOf SocialScience, 17(1), 1-12.
• Erden, M. ve Akman, Y. (2012). Gelişim ve öğrenme. (3. baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Farris, P. A. (2004). Elementaryandmiddleschoolsocialstudies. An interdisciplinary, multiculturalapproach. (4. baskı). New York: McGrawHill.
• Friend, A. C. (1995). Theeffect of a literature-basedapproach on thereadingattitudes of malestudents in thethirdandfifthgrades. Kansas: Mid-Western EducationalResearchAssociationPublication, (ERIC DocumentReproduction Service No. ED 388 946 ).
• Gevenç, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde fıkraların kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Gülüm, K. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler dersinde göç konusunun işlenişinde halk türkülerinin kullanılması (Örnek bir çalışma). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,7(26), 112-127.
• Johannessen, L. R. (2003). Makinghistorycomealivewiththenonfictionliterature of the Vietnam war. SocialStudies. 94(4), 171-179.
• Kaymakçı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, 20, 230-255.
• Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Velî, Mevlana ve Yunus felsefesiyle Türkçe derslerinde değerler ve hoşgörü eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55, 193-208.
• Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal Bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (ilgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
• MEB. (2005a). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu.Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2005b). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mindivanlı, E., Küçük, B. ve Aktaş, E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerlerin aktarımında atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,1(3), 93-101.
• Oruç, Ş. ve Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımının öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 215-229.
• Öztürk, C. ve Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. C. Öztürk (Ed.), Farklı Ülkelerin Sosyal Bilgiler Öğretim Programları içinde (s. 1-41). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Öztürk, C., Keskin, S. C. ve Otluoğlu, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerini ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 173-182.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2003).Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılımateryaller. Ankara: Pegem Akademi.
• Sidekli, S.,Tangülü, Z., ve Yangın, S. (2013). Sosyal bilgiler öğretimi: öğretmenim bana hikâye anlatır mısın? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 311-323.
• Sönmez, Ö. F. (2014). Atasözlerinin sosyal bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. ZeitschriftFürDieWelt Der Türken/Journal of World of Turks, 6(2),101-115.
• Şimşek, A. (2001). Tarih eğitiminde efsane ve destanların rolü. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 11-21.
• Tekgöz, M. (2005). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde edebiyat temelli öğretim yönteminin öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Tindall, L. C. (1996). A comparison of teachingsocialstudiesusing a traditionaltextbookapproachversususing a literaturebasedapproach(ERIC DocumentReproduction Service No. ED 401 198).
• Top, M. (2009). İlköğretim 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde edebî ürünlerin kullanımının öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Tökel, İ. (2008). Gökhan Akçiçek’in çocuk şiirlerinin değer aktarımı açısından incelenmesi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Ünlü, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ders materyali olarak edebî ürün kullanımına yönelik görüşleri. International Journal of EurasiaSocialSciences, 7(22), 120-136.
• Yaşar, Ş. ve Çengelci, T. (2012), Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.
• Yeşilbursa, C. C. ve Sabancı, O. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımına ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 19-33.