HÜNKAR HACI BEKTAŞ VELÎ VELAYETNAMESİ’NİN KÖK DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 446 - 461, 15.03.2019

Fitnat Gürgil Bahadır Kılcan Gökçe Kılıçoğlu Fatma Süreyya Kurtoğlu

Öz

Bu
çalışmanın amacı Hünkar Hacı Bektaş Veli Velayetnamesi’nin tüm öğretim
programlarında yer alan kök değerler açısından incelemektir. Çalışma kök
değerler açısından Hünkar Hacı Bektaş Veli Velayetnamesi’ni inceleyen ilk
çalışma olması bakımından önem taşımaktadır. Nitel araştırma yönteminin
benimsendiği çalışmada veri toplama amacıyla doküman analizi tekniğinden
faydalanılmıştır. Araştırmanın veri toplama kaynağını Türk Kültürü ve Hacı Bektaş
Veli Araştırma Merkezi tarafından 2010 yılında basılan Hünkar Hacı Bektaş Veli
Velayetnamesi oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin analizi, nitel araştırma
yaklaşımına uygun bir şekilde betimsel analiz tekniğiyle oluşturulmuş ve eserde
yer alan kök değerler sayfa numaraları verilerek sınıflandırılmıştır.
Çalışmanın sonucunda eserde en sık rastlanan değerlerin sırasıyla “saygı”,
“yardımseverlik”, “sevgi”, “sorumluluk”, “sabır”, “özdenetim”, “dürüstlük”,
“vatanseverlik”, “adalet” ve “dostluk” olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hünkar Hacı Bektaş Velî Velayetnamesi, öğretim programları, kök değerler

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akbaş, O. (2005). Değer öğretiminde yeni yaklaşımlar. İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (6-7. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
• Aktepe, V. (2014). Etkinlik temelli değer eğitiminin öğrencilerin yardımseverlik tutumlarına etkisi. Researcher: Social Science Studies, 2(3), 17-49.
• Aktepe, V. ve Tahiroğlu, M. (2016). Değerler eğitimi yaklaşımları ve etkinlik örnekleri. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 42, 361-384.
• Aran-Can, Ö. ve Demirel, Ö. (2013). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 151-168.
• Balcı, F.A. ve Yelken-Yanpar, T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
• Balcı, F.A. ve Yelken-Yanpar, T. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),14(1),195-213.
• Batur, Z. ve Yücel, Z. (2012). Ahmet Efe’nin çocuk hikâyelerinde değer eğitimi ve hikâyelerin Türkçe eğitimine katkısı. Turkish Studies, 7(4), 1031-1049.
• Batur, Z. ve Kaya, M. (2012). Divânü Lûgâti’t-Türk’te dil öğretimi bağlamında sözel kültür ürünleri aracılığıyla değer aktarımı. Turkish Studies. 7(1), 309-324.
• Baysal, N. Z. ve Saman, O. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencileri ile değerler üzerine bir çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(34), 56-69.
• Çelikkaya, T. ve Filoğlu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1541-1556.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M.A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(15), 69-88.
• Demirhan-İşcan, C. (2014). Öğretmen adaylarının değerler eğitimindeki tercihleri. İlköğretim Online, 13(4), 1203-1222.
• Demirkazık, H. İ. (2012). Emrî Divanı’nda adetler ve gelenekler. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 9, 49-110.
• Deveci, H., Belet, D. ve Türe, H. (2013). Dede Korkut hikâyelerinde yer alan değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,12(46), 294-321.
• Deveci, H. ve Selanik-Ay, T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6),167-181.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dilmaç, B., Deniz, M. ve Deniz, M. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 9-24.
• Duran, H. ve Gümüşoğlu, D. (2010). Hünkar Hacı Bektaş Veli Velayetnamesi, G. Aytaş (Ed.), Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Merkezi Yayınları.
• Er, H. ve Şahin, M. (2012). Sosyal bilgiler dersinde “biyografi” kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 75-96.
• Er, H., Ünal, F. ve Gürel, D. (2016). Sosyal bilgiler dersinde değer aktarımı açısından Sadî Şirazî’nin “Bostan” ve “Gülistan” isimli eserlerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 18(1),225-242.
• Girmen, P. (2013). Türkçe eğitiminde atasözleri ve değer eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 117-142.
• Gözütok, Ş. (2017). Özdenetimde din eğitiminin etkisi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(2), 1035-1060.
• Güven, A. Z. (2014). Türk efsanelerinin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 225-246.
• Hökelekli, H. (2010). Modern eğitimde yeni bir paradigma: Değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 4-9.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. (21. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, 198, 97-109.
• Kaymakcı, S. ve Er, H. (2009). Sosyal bilgilerde biyografi kullanımı. İçinde M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitimi (s. 414-428). Ankara: Pegem.
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kılcan, B. ve Akbaba, B. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan estetik değerine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama,10(4),1047-1076.
• Kılcan, B. (2016a). Öğretmen adaylarının, değerlerin kazandırılmasına yönelik görüşleri ile değerler eğitimine ilişkin algılarında değerler eğitimi dersinin rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 605-618.
• Kılcan, B. (2016b). Ignác Kúnos’un kırk dört Türk peri masalı adlı eserinin değerler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Education (TURJE), 5(3), 82-94.
• Kurtdede-Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.
• Kurtoğlu, F. S. (2017). Âşık Veysel’in şiirlerini değerler eğitimi açısından okumak. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 83, 101-123.
• Kurtoğlu, O. (2015). Yozgatlı Nihânî Velâyet-nâme-i Hâcı Bektaş-ı Velî. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayını, Ankara.
• Merriam, S. B. (2013). Araştırmanın desenlenmesi ve örneklem seçimi (Çev. S. Turan ve D. Yılmaz), S. Turan (Çev. Ed.), Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber içinde (55-82) .Ankara. Nobel.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Özmen, C., Er, H. ve Gürgil, F. (2012). İlköğretim branş öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 297-311.
• Sağlam, A. (2016). Değerler Eğitiminin öğrenci davranışlarına etkisinin veli görüşlerine göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 723-742.
• Soylu, R. (2017). Sanatta ve kültürde öpme ritüelinin göstergebilim açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60), 269-287.
• Sönmez, Ö. F. (2014).Atasözlerinin sosyal bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. Journal of World of Turks, 6(2), 101-115.
• Şahin, T. ve Katılmış, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterlilikleri. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi (ALEG), 2(1), 1-16.
• Şimşek, N. (2013). Hayat bilgisinde kişisel nitelik (değer) öğretimi. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(1), 1325-1346.
• Şimşek, Ş. (2015). Kemalettin Tuğcu’nun romanlarında değerler eğitimi. International Journal of Humanities and Education, 1(1), 79-104.
• Tahiroğlu, M., Yıldırım, T. ve Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine, (https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf )
• Tay, B., Durmaz, F. Z. ve Şanal, M. (2013). Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. GEFAD / GUJGEF, 33(1), 67-93.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe dersi değerler eğitiminde Kutadgu Bilig’in kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 1-17.
• Topkaya, Y. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değer aktarım yaklaşımları hakkındaki görüşlerine ait nitel bir çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 637-652.
• Tozlu, N. (2003). Eğitim problemlerimiz üzerine düşünceler. Ankara: Mikro Yayınları.
• Tural, A. ve Gürgil, F. (2012). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(2), 103-114.
• Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.), İçinde Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi, Ankara: Pegem Akademi, ss.1-16.
• Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programında yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Warren, A. K. (1992). Biography and autobiography in the teaching of history and social studies. https://www.historians.org/publications-and-directories/perspectives-on-history/january -1992/biography-and-autobiography-in-the-teaching-of-history-and-social-studies adresinden 20 Şubat 2019 tarihide edinilmiştir.
• Viroli, M. (1997). Vatan aşkı, yurtseverlik ve milliyetçilik üzerine bir deneme. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı.
• Yalçınkaya, E. (2015). Bektaşi fıkralarının eğitici yönü ve değerler eğitimi açısından önemi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 74, 101-118.
• Yaşar, Ş., Gültekin, M. ve Gürdoğan-Bayır, Ö. (2013). Sınıf öğretmenlerinin bakış açısıyla küreselleşmenin değerlere ve değer eğitimine yansıması. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 339-369.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.