TRT ÇOCUK DERGİSİ’NDEKİ KİTAP TANITIMLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 512 - 537, 15.03.2019

Beytullah Karagöz

Öz

Okuma
kültürü edindirme sürecini destekleyen eğitsel materyallerden biri de çocuk
dergileridir. Çocuk dergileri, çocuk okurun okuma ilgi ve beklentilerinin
karşılanmasında zengin bir içerik sunar. Bu nedenle çocuk dergilerindeki kitap
tanıtımları son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı TRT Çocuk Dergisi’nin
2010-2018 yılları arasında yayınlanan sayılarında tanıtımı yapılan kitapları
çeşitli açılardan incelemektir. Çalışmada doküman incelemesi yönteminden
yararlanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağını TRT Çocuk Dergisi’nin yayımlanan 90
sayısı oluşturmaktadır. Veri analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.
Araştırma bulgularına göre derginin yayınlanan 90 sayısında 320 eser tanıtılıp
önerilmiştir. Dergide tanıtımı yapılan Türkçe eser sayısının (f=217); çeviri
eser sayısının (f=103) olduğu belirlenmiştir. Türkçe eserlerde kitapları en çok
tanıtılan isimler Arif Nihat Asya ve Fazıl Hüsnü Dağlarca’dır (f=15). Çeviri
eserlerde kitapları en çok tanıtılan isimler Samed Behrengi, Lev Tolstoy ve
Jules Verne (f=4) olmuştur. Dergide en çok kitabı önerilen yayınevleri ise Can
Çocuk, Tudem ve Yapı Kredi Yayınları’dır. Dergide tanıtımı yapılan eserlerin
çevirmen bilgilerine ve eserlerin etiket fiyatlarına yer verilmediği
saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk dergisi, TRT Çocuk Dergisi, kitap tanıtımları, okuma

Kaynakça

• Akçay, S. ve Baş, B. (2015). Samed Behrengi’nin hikâyelerindeki eğitsel iletiler üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 77-90.
• Aksoy, B. (2001). Çeviride eleştirmen seçimleri ışığında çeviri eleştirisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 18(2), 1-16.
• Alaca, E. ve Kızılöz, T. (2015). Ankara Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 29(3), 515-543.
• Arıcı, A. F. (2015). Türkçe öğretmenleri / öğretmen adayları ne okumalı? - Bir “Okuma Listesi” önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3). 1-15.
• Aslan, C. (2017). Oğuz Tansel’in derlediği masalların Türkçenin sözvarlığı bağlamında incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 56-80.
• Balcı, A. (2003). Bir okuma materyali olarak çocuk dergileri ve “Çocuklara Rehber”. TÜBAR-XIII, 319-349.
• Baş, B. (2015). Türkçe öğretimi açısından çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayat, N., ve Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tercihleri. İlköğretim Online, 17(2), 984-1001.
• Belet Boyacı, Ş, Güner, M, Babadağ, G. (2017). Dünyada başka şekilde yaşamak da mümkün mü?” Değer eğitiminde “Küçük Kara Balık” örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 172-194.
• Börekçi, M. (2014). Dil-edebiyat ilişkisi bağlamında Arif Nihat Asya’nın Türkçesi: Destanca, Divanca ve Hakanca. Türklük Bilimi Araştırmaları, 25, 27-39.
• Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk edebiyatı. (4. Basım). İstanbul: Esin Yayınları.
• Çakmak Güleç, H. ve Geçgel, H. (2012). Çocuk edebiyatı okul öncesinde edebiyat ve kitap. İstanbul: Kriter Yayımcılık.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. (12. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çetinkaya, E. ve Ramazanov, S. (2016). L. N. Tolstoy’un eserlerinin Rus politik çevrelerinde eleştirisi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 56, 177-185.
• Çevirmenler Meslek Birliği [ÇEVBİR], (2018). Dünya çeviri günü kutlama mesajı. 02/10/2018 tarihinde http://cevbir.org.tr/slide/30-eylul-dunya-ceviri-gunu adresinden erişildi.
• Çılgın, A. S. (2007). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Demir, N. ve Erdem, M. D. (2006). Türk kültüründe destan ve Battal Gazi destanı. Turkish Studies, 1, 97-139.
• Demiryürek, G. (2012). TRT Çocuk Dergisi’nin yapısal özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 1017-1034.
• Duran, E., ve Özkul, İ. D. (2018). Türk çocuk dergileri ile ilgili öğrenci görüşlerinin belirlenmesi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7(1), 467-478.
• Gökşen, E. N. (1985). Örnekleriyle çocuk edebiyatımız. (5.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gönen, M., Uludağ, G., Tanrıbuyurdu, E. F., ve Tüfekçi, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 126-139.
• Kalaycıoğlu, A. (2012). 36-72 aylık Türk ve Yabancı çocukların ebeveyn ve öğretmenlerinin resimli çocuk kitabı seçme ölçütlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kânoğlu, M. E. (2018). The shift of children’s magazines into digital medium: Case of TRT Children’s Magazine. Global Media Journal: Turkish Edition, 8(16), 204-228.
• Karadeniz, Ş., ve Yılmaz, B. (2017). Ankara’daki halk kütüphanecilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 223-244.
• Karagöz, B. (2017). Eğitimciler ve çocuk yazarlarının görüşleri bağlamında ortaokul öğrencileri ne okumalı? Bir Liste Önerisi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 60, 705-721.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. (27. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, H., ve Bilgin, A. (2017). İyi Kitap Dergisi’nin çocuk kitaplığı bölümünde tanıtılan eserlerin çok yönlü analizi. Türk Kütüphaneciliği, 31(4), 483-500.
• Kaya, D. (2015). Çocuklara yönelik dergi ve kitaplarda tipografi sorunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Kehnemuyi, Z. (1995). Çocuğun görsel sanat eğitimi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk edebiyatı. Ankara: Tekağaç Eylül Yayınları.
• Kula, O. B. (2015). Peki ama yazar kimdir?. http://www.edebiyathaber.net/peki-ama-yazar-kimdir-onur-bilge-kula/adresinden erişildi. Erişim Tarihi: 08.07.2018.
• Kula, O. B. (2016). Yazınsal yapıt ve Ahmet Ümit nasıl okunabilir?. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kuyucu, M. (2016). Çocuk dergilerinde içerik çeşitliliği: TRT Çocuk Dergisi. ADVED 2016 2nd International Conference on Advances in Education and Social Sciences. 10-12 October 2016. (s.150-167), İstanbul, Turkey.
• Külük, C. (2013). Resimli çocuk kitaplarının nitelik sorunsalı ve çocuğun sanat eğitimi sürecindeki yeri: Delioğlu’nun resimlediği yapıtlar üzerine bir inceleme. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 393-417.
• Kür, İ. (1991). Türkiye’de süreli çocuk yayınları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Kütüphaneler ve yayımlar genel müdürlüğü [KYGM]. (2011). Türkiye okuma kültürü haritası. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Lüle, E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazını ilkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 17-30.
• Manguel, A. (2010). Okumanın tarihi. (çev. Füsun Elioğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2004). Ortaöğretim 100 Temel eser genelgesi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2005). İlköğretim 100 Temel eser genelgesi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018a). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018b). Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları.
• Oğuzkan, A. F. (2001). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Okay, C. (1999). Eski harfli çocuk dergileri. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Okuyan, H. Y. (2009). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullanılan çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütleri. M. Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 135-159.
• Sarıyüce, H. L. (2012) Türk çocuk ve gençlik edebiyatı ansiklopedisi. İstanbul: Nar Yayınları.
• Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. (6. Basım). İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2013a). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2013b). Okulöncesi eğitim sürecinin bir oyun gereci olarak tekerleme ve bilmeceler. Z. Güneş (ed.) Çocuk edebiyatı. (s.129-152). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sevim, O. ve Şeref, İ. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının okuma eğitimi dersiyle ilgili görüş ve önerileri. EKEV Akademi Dergisi, 61, 365-378.
• Şimşek, H. (2001). XIX. yüzyıl çocuk dergiciliği ve eğitsel işlevleri üzerine. Milli Eğitim Dergisi, 151, Temmuz, Ağustos, Eylül.
• Şimşek, H. (2002). Tanzimat ve mutlakıyet dönemi çocuk dergilerinin eğitim açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Şimşek, T. (2005). Çocuk edebiyatı. Konya: Suna Yayınları.
• Şimşek, T. (2017). Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın poetikası. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 105-112.
• TRT Çocuk Dergisi (2018). Bilgilendirme sunusu. 28/09/2018 tarihinde http://www.ridaadv.com/TRTCD.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2017). 2017 ISBN – uluslararası standart kitap numarası istatistikleri. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Ungan, S. ve Yiğit, F. (2014). Geçmişten günümüze Türkiye’de süreli çocuk yayınları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 10, 184-198.
• Yalçın, A., ve Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı. (3.Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yavuzer, H. (2005). Çocuğu tanımak ve anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2011). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.(8. Basım). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
• Yiğitbaşı, K. G. (2014). Türkiye'de çocuk dergiciliği: TRT Çocuk Dergisi Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 37-56.
• Yöney, D. (2018). Dinî kavramların aktarımında çocuk dergilerinin işlev(ler)i nelerdir?, Dergicilik Kültürü Dergisi, 6, 23-27.