KABUL BABA KÖYÜ MAKTEL-İ HÜSEYN NÜSHASINDA KERAMET MOTİFLERİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 2006 - 2021, 15.12.2019

Mustafa Uluocak

Öz

10
Muharrem 61/10 Ekim 680 tarihinde Hz. Hüseyin ve yakınlarının Kerbelâ’da şehit
edilmesi, tüm Müslüman toplumlarda derin izler bırakmış, bu olay etrafında geçmişten
günümüze sözlü ve yazılı geniş bir anlatı geleneği oluşmuştur. Maktel adı
verilen edebi eserlerde hem Kerbelâ olayı olağanüstü şekilde anlatılmış hem de
Hz. Hüseyin’e olağanüstü nitelikler atfedilmiştir.  Olayda, kahramanda, zamanda ve mekânda meydana
gelebilen bu olağanüstü nitelikler sayesinde halkın maktel türü eserlere olan
ilgisi hiç azalmamış, Müslüman toplumların gönüllerinde asırlardır meydana
gelen bu bitmek bilmeyen üzüntü, bu tür eserler her okunduğunda tazelenmiştir.
Bu çalışmada Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesi Kabulbaba Köyü’nden ulaşılan bir
Maktel-i İmam Hüseyn nüshasında yer alan keramet motifleri üzerinde durulmuş ve
bu motifler, eserde anlatılan olaylarla birlikte değerlendirilip
sınıflandırılmıştır. Sonuç olarak Kabulbaba Köyü Maktel-i Hüseyn nüshasında yer
alan keramet motiflerinin epik geleneğimizin devamlılığı çerçevesinde, kültürel
sürekliliğimizi ve kültür kodlarımızın değişmezliğini yansıtması açısından önem
arz ettiği görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Kerbelâ olayı, Hz. Hüseyin, Maktel, Keramet motifleri

Kaynakça

• Alptekin, A. B. (2011). Halk hikâyelerinin motif yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Arslan, M. ve Erdoğan, M. (2009). Kerbelâ mersiyeleri. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Bağdatlı İsmail Paşa. (1947). Keşf-el-zunûn zeyli, İstanbul: MEB Yayınları.
• Dönmez, Ö. D. (2016). Maktel-i Hüseyinlerde yer alan gerçeküstü olaylar üzerine mukayeseli bir inceleme. Avrasya Alevilik Araştırmaları Bulgaristan, s. 17-32.
• Eroğlu, S. (2010). Yahya bin Bahşî ve Maktel-i Hüseyn’i. Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ (Edebiyat), C. II, Sivas: Asitan Yayıncılık.
• Ertekin, E. (2006) Arapça, Farsça ve Türkçe maktel-i Hüseyn’ler. Âşinâ, VIII/ 23-24, s. 82-84.
• Fığlalı, E. R. (1998). Hüseyin. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, C. XVIII, s. 518-521.
• Güngör, Ş. (1987). Hadîkatü’s-sü’edâ. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Güngör, Ş. (2003). Maktel-i Hüseyin. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, c. 27, s. 456.
• Güngör, Ş. (2008). Tarihî olaydan menkıbeye, menkıbeden şahesere [Kerbelâ olayı ve hadikatü’s-süeda]. 38. ICANAS, Bildiriler, II. Cilt. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, s. 769-788.
• Karahan, A. (1939). Anadolu Türk edebiyatında maktel-i Hüseyin’ler. Edebiyat Fakültesi Türkoloji Disiplini Mezuniyet Travayı, İstanbul.
• Ocak, A. Y. (1992). Menakıbnameler. Ankara: TDK Yayınları.
• Özçelik, K. (2008). Yûsuf-ı meddâh ve maktel-i Hüseyn (inceleme-metin-sözlük). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türkçe Sözlük. (2005). Ankara: TDK Yayınları.
• Yazar, S. (2009). Eğirdirli Şerîfî’nin Şevâhidü’ş-Şühedâ’sı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/2, s. 1092-1116.