ÇOCUK HİKÂYE VE ROMANLARINDA ÇOCUK GERÇEKLİĞİ: SEVİM AK ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 94 - 109, 15.03.2020

Handan Çelik Hatice Fırat

Öz

Bu çalışmanın amacı çocuk edebiyatının önemli yazarlarından biri olan Sevim Ak’ın hikâye ve romanlarında çocuk gerçekliğine nasıl ve ne kadar değinildiğinin belirlenmesidir. Çalışmada Sevim Ak’ın 1991-2016 yılları arasında çocuklar için yazmış olduğu toplam 33 eseri incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmış; veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir.
İncelenen eserlerin %40’ında çocuk gerçekliğinin yakalandığı belirlenmiştir. Çocuk gerçekliği örneklerinin, çocuktaki merak duygusunun etkisiyle ortaya çıktığı ayrıca eserlerde çocuk gerçekliğini yansıtan görsellere yer verildiği, bunların çocuk gerçekliğinin yansıtılmasında ve anlaşılmasında bir araç olarak kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Çocuk kitabı yazarlarının bu niteliklere uygun eserler kaleme alması, hem onların çocuğu merkeze almalarını sağlayacak, hem de çocuk edebiyatını daha ileri bir seviyeye taşıyacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk gerçekliği, çocuk edebiyatı, hikâye, roman

Kaynakça

• Akdemir, İ. A., Akengin, H., Atayeter, Y., Dölek, İ., Durmuş, E., Geçit, Y., Gökçe, N., İskender, C., Sekin, S., Turan, İ., Yazıcı, Ö. (2015). Genel fizikî coğrafya (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akkaya, A. (2008). Mustafa Kutlu’nun hikâyelerindeki iletiler ve bu iletilerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atalay, İ. (2005). Genel fizikî coğrafya.(6. Baskı). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Baş, B. (2015). Türkçe öğretimi açısından çocuk edebiyatı (2. Basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çalışkan, G. (2014). Nasreddin Hoca fıkralarında çocuk gerçekliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çer, E. (2016). Türkçe öğretiminde çocuğa görelik ilkesine uygun edebiyat yapıtlarının önemi. İlköğretim Online, 15(4). Doi: 10.17051/io.2016.22814
• Dağlı, Ö. ve Hacıbektaşoğlu, E. (2015). Televizyon reklamlarının çocuk-aile ilişkisi ve boş zaman kavramı ekseninde değerlendirilmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 183-212.
• Dilidüzgün, S. (1996). Çağdaş çocuk yazını: yazın eğitimine atılan ilk adım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fırat, H. (2019). Çizgi filmlerde çocuk gerçekliği: Niloya örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(2), 1007-1033.
• Girgin, M. (2016). Öğretmen sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Karagöz, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarının temel özelliklerini bilme yeterlikleri. Electronic Turkish Studies, 12(14).
• Lüle, E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazını ilkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 17–30.
• Özer, A. (2006). Çocuk kitaplarındaki resimlerin “Çocuğa Göreliği”. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı, 425-432.
• Özgüven, N. (2012). Batıl inançlar ve yaşam tatmini ilişkisi: İzmir’de bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(31), 59-73.
• Şimşek, T. (2007). Çocuk edebiyatı (4. Baskı). Konya: Suna Yayıncılık.
• Şirin, M. R. (2013). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı. Türk Dili Dergisi, Cilt: CIV(734), 45-56.
• Şirin, M. R. (2015). Kim çocuk edebiyatı yazarıdır? “Hangi dil? Pedagojik mi, estetik mi? Türk Dili Dergisi, CIX(767-768), 149-164. Erişim adresi http://www.tdk.gov.tr/images/kasimaralik2015/20151220Mustafa%20Ruhi%20%C5%9Eirin%20-%20Kim%20%C3%87ocuk%20Edebiyat%C4%B1%20Yazar%C4%B1d%C4%B1r.pdf
• Şirin, M. R. (2016). Çocuk, çocukluk ve çocuk edebiyatı. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 161-167.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2011). Çocuk edebiyatı. (5.Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, N. (2011). Çocuk ve gençlik edebiyatında “gerçeklik” ve “çocuk gerçekliği”, Cumhuriyet Kitap, 1119, 33-35. Erişim adresi https://issuu.com/cocuk.gazetesi/docs/cocuk_gercekligi
• Yılmaz, O. ve Yakar, Y. M. (2018). Türkçe ders kitapları ve çocuk karakterler. The Journal of Academic Social Science Studies, 69, 49-64.