YABANCI ÖĞRENCİLERİN BAĞDAŞIKLIK ARAÇLARINI KULLANMA DÜZEYLERİNDE 4+1 PLANLI YAZMA VE DEĞERLENDİRME MODELİNİN ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 293 - 315, 15.03.2020

Jale Öztürk Yakup Alan

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin bağdaşıklık ögelerini kullanımlarını artırmada 4+1 Planlı Yazma ve Değerlendirme Modelinin etkisini ortaya koymaktır.
Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden yarı deneysel model kullanılmıştır. Araştırma, ölçüt örneklemeye uygun olarak Kilis TÖMER’de B2 ve devamında C1 kurunda Türkçe öğrenen Suriyeli 20 deney ve 20 kontrol grubu öğrencisiyle yürütülmüştür. Yazma dersleri deney grubunda 4+1 Planlı Yazma ve Değerlendirme Modeline uygun olarak, kontrol grubunda ise Kilis TÖMER programına uygun olarak işlenmiştir. Uygulaması 12 hafta süren çalışmada veriler Bae (2001) tarafından hazırlanmış “Bağdaşıklık Türleri” kriterlerinden yararlanılarak oluşturulan “Bağdaşıklık Değerlendirme Formu” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ise yüzde (%), frekans (f) ve ortalama kullanılmıştır. Bu bağlamda; nicel değerlendirme yoluyla öğrencilerin bağdaşıklık araçlarını kullanma sıklıkları ve yüzdeleri öğrenci kompozisyonlarından elde edilen ön test ve son test verilerinin incelenmesiyle ortaya çıkarılmıştır.
Çalışmadan elde edilen bulgularda; deney grubunda yer alan öğrencilerin ön test verilerine göre kâğıt başına düşen ortalama bağdaşıklık aracı sayısının 37.2 (%27.60), kontrol grubunda yer alan öğrencilerin ise 39.4 (%29.8) olduğu tespit edilmiştir. Son test verilerinde ise bu oranın deney grubu için 52.2’ye (%27.01) kontrol grubu için de 44.8’e (%24.68) yükseldiği ortaya çıkarılmıştır.
Araştırma sonucunda, Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin yazılı anlatım ürünlerinde bağdaşıklık ögelerini kullandıkları ancak uygulanan 4+1 Planlı Yazma ve Değerlendirme Modeliyle öğrencilerin bağdaşıklık ögelerini kullanma oranlarının daha fazla arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, yazma, planlı yazma ve değerlendirme modeli, bağdaşıklık

Kaynakça

• Açık, F. (2008).Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu.
• Akbayır, S. (2007). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Altunkaya, F. (1987). Cohesion in Turkish: a survey of cohesive devices in prose literature. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies, 5(3), 728-749.
• Aramak, K. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bağdaşıklık araçlarının kullanım düzeyi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı.
• Aydın, İ. ve Torusdağ, G. (2014). Türkçe öğretimi çerçevesinde yazınsal bir metin çözümleme örneği olarak Refik Halit Karay’ın garip bir hediyesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(4), 109-134.
• Bae, J. (2001). Cohesion and coherence in children’s written English: immersion and English-only classes. Issues in Applied Linguistics, 12(1), 51-88.
• Bağcı, H. ve Başar, U. (2013). Yazma eğitimi. (ed. Mustafa Durmuş ve Alparslan Okur). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Balcı, H. A. (2009). Metindilbilime kavramsal açıdan genel bir bakış. Ankara: Bizbize.
• Beaugrande, R. ve Dressler, W. (1981). Introduction to text linguistics. London & New York: Longman.
• Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde sözcük öğretimi üzerine bir değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (21) , 145-155.
• Büyüköztürk, Ş. vd. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, R. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında paragraf düzeyinde bağdaşıklık ve tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı.
• Çoban, A. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin oluşturdukları öyküleyici metinlerin bağdaşıklık ve tutarlılık ölçütlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Türkçe Eğitimi Bilim Dalı.
• Er, O., Biçer, N. ve Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 51-69.
• Erol, H. F. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma becerisi. (ed. Faruk Yıldırım ve Burak Tüfekçioğlu). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar-yöntemler-beceriler-uygulamalar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Göçer, A. ve Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies, 6(3), 797-810.
• Gutwinski, W. (1976). Cohesion in literary texts. Mouton & Co. N.V.: The Hague.
• Günay, D. V. (2017). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Bilim Üniversite Yayıncılık.
• Hallıday, M.A.K. ve Hasan R. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Group UK Limited.
• İşsever, S. (1995). Türkçe metinlerdeki bağlantı öğelerinin metinbilim ve kullanımbilim açısından işlevleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anakra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, M. ve Kutlu, A. (2016). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin yazılı anlatım metinlerindeki bağdaşıklık görünümleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(15), 47-62.
• Karabağ, S. ve İşsever, S. (1995). Edinim sürecinde bağdaşıklık. IX. Dilbilim Kurultayı (25-27 Mayıs 1992) Bildiriler içinde (s. 221-235). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yayınları.
• Karadeniz, A. (2015). Metin dil bilimi temelli metin çözümlemesinin bağdaşıklık araçlarını kullanma ve tutarlı metin oluşturma becerilerine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-17.
• Karatay, H. (2011a). Süreç temelli yazma modelleri: planlı yazma ve değerlendirme. (ed. Murat Özbay). Yazma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karatay, H. (2011b). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Karatay, H. (2013). Süreç temelli yazma modelleri: planlı yazma ve değerlendirme. (ed. Murat Özbay). Yazma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Keçik, İ. (1992). İlkokul öğrencilerinin özet ve hatırlama metinlerinde bağdaşıklık sorunu. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 3, 71-75.
• Keklik, S. ve Yılmaz, Ö. (2013). 11. sınıf öğrencilerine ait öyküleyici metinleri bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6(4), 139-157.
• Kerimoğlu, C. (2016). Genel dilbilime giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Koç, A. A. (1992). Eğitim düzeyinin anlatı yapısına etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 275-296.
• McMillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in education: evidence-based inquiry (7th ed.). Boston: Pearson.
• Miles, M. B. ve Huberman, M. A. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
• Myers, D. G. (1993). The rise of creative writing. Journal of the History of Ideas, 54(2), 277-297.
• Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. (ed. Kıran A., Korkut E. ve Ağıldere S.). Günümüz dil bilim çalışmaları. Ankara: Multilingual Yayınları, 121-133.
• Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “On ikiye Bir Var” adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13(1), 167-182.
• Ramadan, S. M. S. (2003). Cohesion in written works of the twelfth grade students of literary and scientific streams at state secondory schools in Jordan. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Seçkin, P.; Arslan, N. ve Ergenç, S. (2014). Bağdaşıklık ve tutarlılık bakımından lise ve üniversite öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 340-353.
• Şentürk, N. (2009). Planlı yazma ve değerlendirme modelinin 8. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TDK. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tiryaki, E. N. (2013) Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44.
• Uzun, L. S. (1995). Orhon yazıtlarının metindilbilimsel yapısı. Ankara: Simurg Kitapçılık ve Yayıncılık.
• Ülper, H. (2008). Bilişsel süreç modeline göre hazırlanan yazma öğretim programının öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, S. (2016). B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı anlatımlarının bağdaşıklık düzeyleri (Gazi Tömer örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı.