NAHÇIVAN AĞIZLARINDA HAYVANCILIKTA KULLANILAN KELİMELERİN ADLANDIRILIŞI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 975 - 986, 15.09.2020

Nuray Aliyeva

Öz

Makalede Nahçıvan ağızlarında büyük ve küçükbaş hayvanlara onların yaşına, cinsiyetine ve diğer özelliklerine göre verilen ilginç adlar olduğu gösterilmektedir. İnek, buzov, düye, azman, emlik, toklu, şişek, teke gibi Türk kökenli kelimelerin etimolojik açıdan araştırılması Türk dillerinin ortak tarihini incelemek için çok önemlidir. Makalede ayrıca, bu dil birimlerinin diğer Türk dillerinde, eski sözlüklerde ve folklor örneklerinde kullanım şeklinin de araştırılması sonucunda şunu söyleyebiliriz ki ağızlardaki hayvancılık kelimelerinde çok zengin dil malzemesi muhafaza edilmiştir. Nahçıvan ağızlarında yazı dilinde kullanılmayan çok sayıda hayvancılıkla ilgili sözcükler vardır; bunlar dilin zenginliğini ve geniş kullanım imkanlarını yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hayvancılıkla ilgili kelimeler,, inek adları,, koyun adları,, keçi adları

Kaynakça

• Ataizi, D. E. (2017). Kaşkay Türklerinin dili. Ankara: TDK Yayınları.
• Azerbaycan Diyalektoloji Lügati. (1999). C I. Ankara: TDK Yayınları.
• Bayramov, İ. (2010). Gerbi Azerbaycan şivelerinin leksikası. Bakı: Elm ve tehsil.
• Bayramov, H. (1978). Azerbaycan dili frazeolojisinin esasları. Bakı: Maarif.
• Behbudov, S. (2003). Azerbaycan dili şivelerinin omonimler lügati. Bakı: Nurlan.
• Buran, A. (1997). Keban, Baskil ve Ağın yöresi ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Caferoğlu, A. (1994). Sivas ve Tokat illeri ağızlarından toplamalar. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Caferoğlu, A. (1995). Anadolu illeri ağızlarından derlemeler. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Denziyeva, K. (2012). Azerbaycan dilinde toy merasimi leksikası. Bakı: Nurlan.
• Ercilasun, A. B. (2002). Kars ili ağızları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Eski Türk Kelimeleri Sözlüğü. (1969). Leningrad: Nauka.
• Guliyev, E. (1999). Eski Türk onomastik sözlüğü. Bakı: Elm.
• Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe sözcüklerin köken bilgisi sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Gülensoy, T. ve Buran A. (1994). Elazığ yöresi ağızlarından derlemeler. Ankara: Semih Ofset.
• Hasıyev, Z. (2004). Azerbaycan dili diyalekt ve şivelerinin Gerb grubunda hayvancılık terimleri. Bakı: Nurlan.
• Heyet, C. (2011). Türk dillerinin ve lehçelerinin tarihi. 1. Kitap. Bakı: Tehsil.
• Hudiyev, N. (2015). Eski Türk yazılı abidelerinin dili. Bakı: Elm ve Tehsil.
• Kabak, T. (2018). Toplumsal ekoloji bağlamında Türklerin doğa ile ilişkilerine genel bir bakış: Mandıra Filozofu filminin düşündürdükleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), s. 276-291.
• Kalay, E. (1998). Edirne ili ağızları. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Matbaası.
• Karçığa, S. (2016). Dede Korkut Kitabı'nda hayvanla ilgili kelimelerin tasnifi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 12-33.
• Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü. (1992). Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Kâşgari, M. (2006a). Divanü Lügat-it-Türk. C 1. Bakı: Ozan.
• Kâşgari, M. (2006b). Divanü Lügat-it-Türk. C 2. Bakı: Ozan.
• Kâşgari, M. (2006c). Divanü Lügat-it-Türk. C 3. Bakı: Ozan.
• Kitabi-Dede Korkut. (2004). Asil ve Sadeleşdirilmiş Metinler. Bakı: Önder Yayınları.
• Özçelik, S. (1997). Urfa merkez ağzı. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Matbaası.
• Radlov, V. (1899). Opıt Slovarya Tyurkskix Nareçiy. T. 2. C 2. Sankt Peterburg: İAN.
• Rahimi, F. (2019). Fethali Kaçar'ın Çağatay Türkçesi sözlüğünün sözlük bilimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), 53-92.
• Recebli, E. (2001). Eski Türkçe-Azerbaycanca lügat. Bakı: Azerbaycan Milli Ensiklopediyası Yayınları.
• Sağır, M. (1995). Erzincan ve yöresi ağızları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Sevortyan, E. (1974). Etimologiçeskiy Slovar Tyurkskix Yazıkov. (Obşetyurkskie i Mejtyurkskie Osnovı Na Glasnıe). Moskva: Nauka.
• Şoabdurrohmonov, Ş. (1971). Özbek Halk Şevalari Lügati. Taşkent: Fan.
• Tuncay, B. (2015). Azerbaycan Türklerinin İslam'a kadarki dili ve edebiyatı. Bakı: Elm ve Tehsil.
• Zülfügarov, R. (2015). Nahçıvan diyalekt ve şivelerinin terminolojik leksikası. Nahçıvan.
• https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/TOR-G%C3%BClseren-ANADOLU-A%C4%9EIZLARINDA-YAVRU-ADLARI.pdf Tor, G. Anadolu Ağızlarında Yavru Adları (erişim 17.01.2020).