TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ AD DURUM EKLERİNİ VE İŞLEVLERİNİ BELİRLEYEBİLME DÜZEYLERİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1167 - 1179, 15.09.2020

Bahar Doğan Kahtalı Nesrin Sis

Öz

Bir dili öğrenmek ve etkili bir şekilde kullanmak için o dilin kurallarını da iyi bilmek gerekir. Program uygulayıcılarından beklenen ise kazanımları işlevsel dil bilgisi yaklaşımına uygun bir şekilde öğrencilere kazandırmaktır. Bunun için de öğretmen adaylarının dil bilgisi konularının işlevlerini bilmeleri gerekmektedir. Bu araştırmada, Türkçe öğretmeni adaylarının, ad durum eklerinin şekil ve anlam özelliklerini belirleyebilme durumlarını tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini Türkiye’de bulunan altı devlet üniversitesinin Türkçe Öğretmenliği Programlarında, dördüncü sınıfa devam eden 181 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma kapsamında örnekleme +(y)A; +(y)I; +DA; +DAn ad durum eklerinin yer aldığı altı çizili kelimeleri içerisinde barındıran toplam 40 cümle verilmiştir. Toplam puanlar bazında 5 öğretmen adayı içerisinden 0 alırken, bir öğretmen adayı 19 ile en yüksek puanı almıştır. Ayrıca öğrenim görülen üniversite değişkenine göre gruplar arasında Doğu Anadolu ve Ege Bölgelerinde yer alan grupların ad durum eklerini ve işlevlerini belirleyebilme düzeyleri bakımından diğerlerine göre daha başarılı oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ad durum ekleri, Türkçe öğretmeni adayları, işlevsel dil bilgisi

Kaynakça

• Aksan, D. (2003). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alyılmaz, S. (2010). Türkiye Türkçesinde bulunma hâli kategorisi. Dil Dergisi, 7, 107-123.
• Aydın, Ö. (1997). Türkçede belirtme ekinin öğretimi üzerine bir gözlem. Dil Dergisi, 57, 5-17.
• Boz, E. (2007). Türkiye Türkçesi biçimsel ve anlamsal işlevli biçimbilgisi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (11. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2010). Sosyal bilimler için istatistik. (6. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Deny, J. (2012). Türk dil bilgisi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Dilaçar, A. (1971). Gramer: tanımı, adı, kapsamı, türleri, yöntemi, eğitimdeki yeri ve tarihçesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 19, 83-145.
• Ergin, M. (1985). Türk dil bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Ertekinoğlu, S. (2003). Türkçe derslerinde dil bilgisi öğretimi üzerine öğretmen gö rüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Fraenkel, J.R. and Wallen, N.E. (2009). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Göçer, A. (2015). Temel dil becerilerinin geliştirilmesinde dil bilgisi öğrenme alanının yeri, işlevi ve öğretimi: bütünlük ilkesi ve tümevarım yöntemi ekseninde tematik bir yaklaşım. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 233-242.
• Grönbech, K. (2000). çev. M. Akalın, Türkçenin yapısı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gülsevin, G. (2007). Eski Anadolu Türkçesinde ekler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara.
• Mert, O. (2003). Türkçede hâl kategorisi ve öğretimi. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 21, 25-31.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi (çev. S. Balcı ve B. Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık. (Eserin orijinali 2015’te yayımlandı).
• Temizkan, M. (2012). Metin temelli dil bilgisi öğretimi ve uygulamaları. (ed. M. Özbay). Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 129-150.
• Tepeli, Y. ve Yıldız, Ü. (2015). Türkçede zaman isimlerinde /+DA/ ve /+Ø/ bulunma hâli eklerinin kullanımı, Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 108-123.
• Üsünova, K. (2008). Türkiye Türkçesi ad işletimi (biçim bilgisi). İstanbul: Kesit Yayınları.
• YÖK (2019). Türkçe öğretmenliği programı bulunan tüm üniversiteler. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10215. Erişim tarihi: 15.09.2019).