ADİLCEVAZ SUALTI ARAŞTIRMALARI

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1288 - 1300, 15.09.2020

Serkan Gündüz

Öz

Van Gölü’nün kuzeyinde yer alan Adilcevaz tarih sahnesinde Kümbet Höyük olarak Erken Tunç Çağı’ndan itibaren görülmektedir. Urartu Dönemi'nde II. Rusa'nın inşa ettirdiği Kef Kalesi ile bir Urartu yerleşimi hâline gelmiştir. İlçede günümüze ulaşan en önemli tarihsel kalıntılar Beylikler ve Osmanlı dönemlerine tarihlendirilmektedir.
2019 yılında gerçekleştirilen sualtı araştırmalarının amacı, 2017 yılında Cumali Birol ve Tahsin Ceylan tarafından keşfedilen yapıların fonksiyonunu, dağılım alanlarını ve söz konusu kalıntıların Urartu Uygarlığı ile bağlantısının olup olmadığını anlamaktır.
Sonar taramaları ile duvarların dağılımı anlaşılmış ve ortofoto üzerine çizimleri gerçekleştirilmiştir. Yapıların fotoğraflanması ise scuba dalışlar ile gerçekleştirilmiştir.
Adilcevaz Kalesi’nin güneyinde bulunan alan günümüzde liman olarak kullanılmaktadır. Liman içinde ve çevresinde yaptığımız araştırmalar neticesinde sualtında tespit edilen yapıların Dış Kale’nin güney surlarına ait olduğu netleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adilcevaz Kalesi, Sualtı Arkeolojisi, Van Gölü, Batık Kale, Urartu

Kaynakça

• Bilgiç, E., & Öğün, B. (1964). 1964 Adilcevaz Kef Kalesi kazıları. Anadolu (Anatolia), 8, 65–92. https://doi.org/10.1501/andl_0000000082
• Can, S. (2010). Van Gölü Havzası’nda erken tunç çağı ve Van Müzesi’nde bulunan bir grup karaz çanak çömleği. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, 10, 69–93.
• Çelebi, E. (2010). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Bağdad - Basra - Bitlis - Diyarbakır Isfahan - Malatya - Mardin - Musul Tebriz - Van (S. A. Kahraman & Y. Dağlı (ed.)). Yapı Kredi Yayınları.
• Çifçi, A. (2017). The socio-economic organisation of the Urartian Kingdom. Brill.
• Çilingiroǧlu, A. (2007). Urartu Argişti oğlu Kral Rusa: bir başarı öyküsü. TUBA-AR, X, 73–89.
• Ekinci, R., Büyüksaraç, A., Ekinci, Y. L., & Işık, E. (2020). Bitlis ilinin doğal afet çeşitliliğinin değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(1), 1–11. https://doi.org/10.21324/dacd.535189
• Elmacı, S. (1996). Adilcevaz’ın coğrafi etüdü. Yayımlanmamış Yükzek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, S. (2017). Kefkalesi Urartu yerleşiminin tarihsel arka planı. Tarih Araştırmaları Dergisi, 36(62), 31–58. https://dergipark.org.tr/en/pub/tariharastirmalari/issue/47739/602986
• Erken, S. (1977). Türkiye’de vakıf abideler ve eski eserler II. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Işık, E. (2013). Bitlis ili’nin depremselliği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 29(3), 267–273. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesfen/issue/25560/269625
• Işık, E., Aydın, M. C., Bakış, A., & Özlük, M. H. (2012). Bitlis ve civarındaki faylar ve bölgenin depremselliği. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 153–169.
• Işıklı, M., Gündüz, S., & Ocak, H. (2019). Ayanis Kalesi sahilinde sualtı çalışmalarına dair ön rapor. 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 235–243.
• Kafesoğlu, İ. (2011). Ahlat ve çevresinde, 1945’te yapılan tarîhî ve arkeolojik tedkîk seyahati raporu. Tarih Dergisi, 1(1), 167–200. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutarih/issue/9613/120083
• Kılıç, O. (1999). XVI. yüzyılda Adilcevaz ve Ahlat (1534-1605). Ankara: Tamga Yayıncılık.
• Özfırat, A. (1988). 1997 yılı Bitlis-Muş yüzey araştırması: Tunç ve Demir Çağları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 16(2), 1–22.
• Şerif, A. (1932). Ahlat kitabeleri. İstabul: Hamit Matbaası.
• Tok, E. (2006). Adilcevaz Kalesi restitüsyon raporu.
• Top, M. (2013). Adilcevaz Kalesi: Ortaçağ ve Osmanlı mimari dokusu üzerine gözlemler. Içinde O. Belli & V. E. Belli (Ed.), I. Uluslararası Ahlat - Avrasya Kültür ve Sanat Sempozyumu (ss. 123–132).
• Vitr. (2005). Vitrivius, mimarlık üzerine 10 kitap, (çev. Suna Güven). Şevki vanlı Mimarlık Vakfı.