ÖĞRETMEN VE PROGRAM DEĞİŞKENLERİ BAKIMINDAN İLKOKULDA DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 754 - 776, 15.06.2022

Funda İnan Yıldız , Ahmet Benzer

Öz

Araştırmada ilkokulda dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen ve program değişkenleri karşılaştırmalı olarak incelemeye alınmıştır. Araştırma, durum çalışması ve tarihsel araştırma yaklaşımı kullanılarak tasarlanan nitel bir çalışmadır. Durum çalışması basamağında çalışma grubunu İstanbul ilinde görev yapan 7 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Tarihsel araştırma basamağında ise 1924, 1926, 1930, 1948, 1968, 1981, 2005 ve 2019 ilkokul Türkçe öğretim programlarının dil bilgisi bölümleri öğretmen görüşleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak 18 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler gerçek anlam, mecaz anlam, terim anlam, eş anlam, zıt anlam, eş sesli sözcük; çekim eki; ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması; özel-cins ad, tekil-çoğul ad, adın halleri, birleşik ad; sıfat, kişi zamiri; bağlaç; fiil, fiilde geçmiş zaman, gelecek zaman, şimdiki zaman, geniş zaman, fiilde kişi; yüklem, özne; kurallı cümle konuları ile noktalama işaretleri kapsamında nokta, virgül, iki nokta, uzun çizgi, tırnak işareti, soru işareti, kesme işareti, ünlem işareti, üç nokta, kısa çizgi, yay ayraç, eğik çizgi işaretlerinin ilkokul düzeyine uygun olduğunu düşünmektedir. Sözü edilen konular 1924-2019 ilkokul Türkçe öğretim programlarında yer almaktadır. Öğretmenler kök, yapım eki; edat; zarf; basit fiil, türemiş fiil, birleşik fiil; zarf tümleci, dolaylı tümleç; basit cümle, birleşik cümle ile noktalama işaretleri kapsamında den den işaretinin ilkokul düzeyine uygun olmadığını düşünmekle birlikte sözü edilen konular 1924-2019 ilkokul Türkçe öğretim programlarında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlkokulda dil bilgisi, işlevsel dil bilgisi, dil edinimi

Kaynakça

• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3),728-749.
• Aydın, Ö. (1999). Orta okullarda dil bilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Dil Dergisi, 81, 23-29.
• Bağcı Ayrancı, B. (2017). Sezdirme yöntemi ile dil bilgisi öğretimi üzerine Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 145- 164.
• Batur, Z., Akar, C., Sezgin Tufan, B. ve Topbaşoğlu, N. (2016). İlkokul ikinci sınıf öğrencilerinin noktalama işaretlerini kullanma becerisi. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Dergisi, 2, 46-60.
• Benzer, A. (2017). Cumhuriyet dönemi karşılaştırmalı ana dili öğretim programları. A. Güzel (Ed.), Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları (1. Baskı) içinde (s. 301-350). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Benzer, A. (2019). Dil bilgisi öğretiminde öğretim programı, ders kitabı ve merkezî sınav çıkmazı. The Journal of Academic Social Science Studies, 76, 291-323.
• Borg, S. (1998). Teachers’ pedagogical systems and grammar teaching: A qualitative study. Tesol Quarterly, 32(1), 9-38.
• Bozavlı, E. (2016). İlkokul çağındaki çocuklarda bağlaçların söylemsel değerleri. Turkish Studies, 11(10), 137-150.
• Bryman, A. (2007). Barriers to Integrating Quantitative and Qualitative Research. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 8-22.
• Bulut, P. (2015). İlkokul öğrencilerine dil bilgisi öğretiminde bir yöntem önerisi: Yaratıcı drama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 719-725. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, F.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2000). Research methods in education. London&Newyork: Routledge, Falmer&Francis Group.
• Crystal, D. (2005). How language works: How babies babble, words change meaning and languages live or die. New York: Penguin Groups.
• Cushing, I. ve Helks, M. (2021): Exploring primary and secondary students’ experiences of grammar teaching and testing in England. English in Education, Special Issue, 1-12.
• Demeuse, M. ve Strauven, C. (2016). Eğitimde program geliştirme: Politik kararlardan uygulamaya (Y. Budak, çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Ankara: Mili Eğitim Basımevi.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde program geliştirme: kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Doherty, M. J. (2004). Children’s difficulty in learning homonyms. Journal of Child Language, 31, 203–214.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdem, İ. (2008). Öğretmen görüşlerine göre dil bilgisi konularının öğretilme güçlükleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 85-105.
• Erdoğan, T. ve Gök, B. (2009). Türkçe’nin ana dili olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öneriler: Ankara ili örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:03 No:36, 1-16.
• French, R. (2009). Pumpkin Soup and grammatics: A critical literacy case study with year 2. In T. Hays and R. Hussain (Eds.), Bringing the gap between ideas doing research-proceedings of the 3rd annual postgraduate research conference, The Faculty of The Professions, University of New England, Armidale NSW (pp. 69-84). Armidale, Australia: University of England.
• French, R. (2010). Primary school children learning grammar: Rethinking the possibilities. In T. Locke (Ed.), Beyond the grammar wars: A resource for teachers and students on developing language knowledge in the English/literacy classroom (pp. 206–229). New York: Routledge.
• Göçer, A. (2008). Türkçe dil bilgisi öğretiminde çözümleme yönteminin kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 101-120.
• Göğüş, B. (1971). Anadili olarak Türkçenin öğretimine tarihsel bir bakış. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 18, 123-154.
• Graves, D. H. (1980). When children want to punctuate: Basic skills belong in context. Language Arts, 57(5), 567-573.
• Hulshof, H. (2002). Vormen van taalkennis. Over Grammatica, taalbeschouwing en taalkundige vorming in het onderwijs Nederlands [Shapings of knowledge about language. On grammar, language contemplation and linguistic education in Dutch education]. Leiden University.
• Jeurissen, M. (2012). Perhaps I didn’t really have as good a knowledge as I thought I had. What do primary school teachers know and believe about grammar and grammar teaching? Australian Journal of Language and Literacy, 35(3), 301-316.
• Kahraman, T. (2010). Dilbilgisi öğretiminin durumu ve sonuçları üzerine küçük bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 5-13.
• Katz, N., Baker, E. ve Macnamara, J. (1974). What's in a name? A study of how children learn common and proper names. Child Development, 45, 469-473.
• Kula, S., Budak, Y. ve Taşdemir, M. (2015). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin noktalama kurallarını öğrenme düzeyi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 58-80.
• Maarif Vekâleti (1340). İlkmekteplerin müfredat programı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekâleti (1926). İlkmekteplerin müfredat programı. İstanbul: Millî Matbaa.
• Maarif Vekâleti (1930). İlkmektep müfredat programı. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1948). İlkokul programı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1968). İlkokul programı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1981). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi. Millî Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar).
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
• Olivia, P. F. ve Gordon, W. R. (2018). Program ve öğretimin tanımlanması (M. Çakmak ve Ö. C. Çelik, Çev.), K. Gündoğdu (Ed.), Program geliştirme (ss. 3-24). Ankara: Pegem Akademi.
• Ömeroğlu, A. F. (2018). Dil bilgisi öğretiminin 2004-2017 yılları arası Türkçe dersi öğretim programları açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 260-280.
• Özcan, H. (2017). Adjectives in the acquisition of Turkish: A developmental profile. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 1-10.
• Piaget, J. (2017). Çocukta karar verme ve akıl yürütme (S. E. Siyavuşgil, çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Reedy, D. ve Bearne, E. (2013). Teaching grammar effectively in primary schools. London: UKLA.
• Taylor, S. J. (1986). Grammar curriculum: Back to square one. English Journal, 75, 94-98.
• Tiryakiol, S., Sarıtaş, H. ve Benzer, A. (2018). Kuralavarım yaklaşımıyla Türkçe dil bilgisi öğretimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 372-393.
• Ulaş, A. H., Epçaçan, C., Mutlu Aydın, S. ve Kurtlu Y. (2015). İlkokul 4.sınıf öğrencilerine cümlenin ögelerinin öğretiminde işbirlikli öğrenme tekniklerinden takım oyun turnuvanın akademik başarıya etkisi. Turkish Studies, 10(7), 935-950.
• Waugh, D. (1998). Practical approaches to teaching punctuation in the primary school. Reading. 32(2), 14-17.
• Yapıcı, M. (2004). İlköğretim Dil bilgisi konularının çocuğun bilişsel düzeyine uygunluğu, İlköğretim-Online, 3(2), 35-41.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods. London: Sage Publications. Seçkin Yayıncılık.