GÜLTEN DAYIOĞLU’NUN IŞIN ÇAĞI ÇOCUKLARI ADLI BİLİM KURGU ROMANININ FEN BİLİMLERİ KAVRAM YANILGILARI BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 308 - 318, 15.03.2024

Nurettin Çalışkan

https://doi.org/10.7884/teke.1387742

Öz

Gülten Dayıoğlu, edebiyatımıza çok sayıda eser kazandırmış yazarlarımızdandır. Gülten Dayıoğlu’nun kaleme aldığı bilim kurgu türündeki eserler birçok baskı yaparak çocuk ve gençlik edebiyatında çok okunan eserler arasında yer almıştır. Bu romanlardan birisi de Işın Çağı Çocukları’dır. Bilim kurgu türündeki eserlerin en önemli özelliklerinden birisi, bilimden güç alarak kurguya gitmesidir. Bu eserlerde kullanılan kavramların özenle irdelenerek zihinlerde yanılgıya yol açmayacak şekilde kullanılması gerekmektedir. Kavram yanılgıları sonraki öğrenmeleri güçleştirebilmekte ya da öğrenmeyi engellemektedir. Çocuk edebiyatı eserlerinde, varsa kavram yanılgılarının tespit edilmesi ve bunların çocuk okuyucuya açıklanarak yanılgının düzeltilmesi gerekli görülmektedir. Bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılarak Gülten Dayıoğlu romanlarından Işın Çağı Çocukları’nın fen bilimleri kavramlarına ilişkin kavram yanılgıları bağlamında analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kavram, Kavram Yanılgısı, Bilim Kurgu, Gülten Dayıoğlu

ANALYSIS OF GULTEN DAYIOGLU’S SCIENE FICTION NOVEL IŞIN ÇAĞI ÇOCUKLARI IN THE CONTEXT OF CONCEPTUAL MISCONCEPTION ON SCIENTIFIC CONCEPT

Öz

Gülten Dayıoğlu is one of our authors, who has contributed many works to our literature. Gülten Dayıoğlu’s science fiction works have become widely read in children’s and young adult literature, undergoing multiple printings. One of these works is Işın Çağı Çocukları. One of the most important characteristics of works in the science fiction genre is their ability to derive their narrative from science. In these works, it is essential to carefully examine and use concepts in a way that does not lead to misconceptions in the readers’ minds. Conceptual misconceptions can make subsequent learning more difficult or even hinder the learning process. In children’s literature, it is considered necessary to identify any conceptual misconceptions and, if present, explain them to the child readers to correct these misconceptions. In this work, analysis of Gülten Dayıoğlu’s novel Işın Çağı Çocukları is made in the context of conceptual misconcepiton on scientific concept.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Concept, Conceptual misconseption, Science Fiction, Gülten Dayıoğlu

Kaynakça

• Akoğlu, A. (2006). Plüton artık gezegen değil gezegenin yeni tanımı. Bilim ve Teknik, (467), 24-27.
• Arseven, T. (2005, Ağustos-Eylül). Mesaj açısından çocuk kitapları. Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, (104-105), 42-52.
• Avundukluoğlu, M. ve Turhan, Ş. (2007). Fizik terimleri sözlüğü. İstanbul: Ötüken.
• Aydın, A., Aslan, A. & Aydınbelge, B. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu fen bilimleri 6. sınıf ders kitabı. MEB.
• Baki, A., & Kartal, T. (2004, Mart). Kavramsal ve işlemsel bilgi bağlamında lise öğrencilerinin cebir bilgilerinin karakterizasyonu. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 27-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26129/275228.
• Baloğlu Uğurlu, N. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dünya ve evren konusu. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 229-246.
• Bilkan, A. F. (2005, Ağustos-Eylül). Çocuk edebiyatı -kavram ve mahiyet-. Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, (104-105), 7-17.
• Boyraz, D. S., Hacıoğlu, Y., & Aygün, M. (2016). Argümantasyon ve kavram karmaşası erime ve çözünme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 233-267.
• Canan Demirbağ, B. & Güngörmüş, Z. (2012). Vitiligo. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1), 41-50.
• Coşkun, B. (2022). 9-12 yaş çocuk kitaplarının, sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerler açısından incelenmesi: Gülten Dayıoğlu örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, İ. (2015). Atmosfer geri dönüştürdüğü deterjanlarıyla hava kirliliğine direniyor. Bilim ve Teknik, 569, 26-31.
• Çıldır, I., & Şen, A. İ. (2006). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 92-101. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7806/102369.
• Dayıoğlu, G. (1987). Işın çağı insanları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Dayıoğlu, G. (2023). Işın çağı çocukları (50. b.). İstanbul: Altın Kitaplar.
• Dellal, M. (2010). Çocuk edebiyatında öykü türünün çocuğun kavram gelişimine etkileri üzerine bir araştırma (Gülten Dayıoğlu örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Afyonkocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Düzenli Gür, F. (2021, 04 07). “Dünya Çocukların Olsa” ve “Işın Çağı Çocukları” adlı yapıtların bilimkurgu ve çocuk edebiyatı bağlamında incelenmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, (4), 1-20. https://doi.org/https://doi.org/10.47935/ceded.897239
• Eryılmaz, A. & Sürmeli, E. (2002). Üç aşamalı sorularla öğrencilerin ısı ve sıcaklık konularındaki kavram yanılgılarının ölçülmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (Bildiri). Ankara. https://users.metu.edu.tr/eryilmaz/TamUcBaglant.pdf.
• Gökçek, H. S. (2013). Gülten Dayıoğlu'nun gençlik romanlarında fantastik unsurlar Yüksek Lisans Tezi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gül, Ü. (2015). Güneş, sıcak ve derimiz. Ankara Medical Journal, 15(3), 145-152. https://doi.org/10.17098/amj.80846
• Karagöz, M. (2015, Ağustos 27). “Işın Çağı Çocukları”nın bilim kurgunun temel kavramları ve çocuk / gençlik yazını bağlamında incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 41-48. https://www.anadiliegitimi.com/tr/pub/issue/1365/16091.
• Karataş, E., & Fırat, H. (2007). Çocuk edebiyatında bilim kurgunun yeri ve Gülten Dayıoğlu’nun bu bağlamdaki çocuk romanları. S. Sever (Dü.) içinde, 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 4-6 Ekim 2006 (s. 455-462). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. Aralık 5, 2023 tarihinde http://cgsempoz.education.ankara.edu.tr/SBK.pdf.
• Karatay, H. (2020). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Dü.) içinde, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı (6 b., s. 79-129). Ankara: Grafiker.
• Kızılçaoğlu, A. (2009, Şubat 1). Ortaöğretim öğrencilerinin bakı kavramını anlama düzeyi ve kavram yanılgıları. Education Sciences, 4(1), 99-114. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaedu/issue/19829/212476.
• Püsküllüoğlu, A. (2012). Türkçe sözlük. Ankara: Arkadaş.
• Reyhanoğulları, G. (2012). Türk edebiyatında ilk bilim-kurgu öyküleri ve Orhan Duru. Turkish Studies - Language & Literature, 7(3), 2183-2197. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3354
• Sarı, M. İ. (2021). Bilim kurgu ve Türk romanlarında bilim kurgu üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi: Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sever, S. (2015). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü (2 b.). İzmir: Tudem.
• Sınar Çılgın, A. (2005). Çağını anlatan bir çocuk edebiyatçısı: Gülten Dayıoğlu. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(8), s. 35-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosbilder/issue/23111/246848.
• Tağızade Karaca, N. (2006). Edebiyatımızın kadın kalemleri. Ankara: Vadi. TDK. (2011, 05 20). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme kuramlar ve uygulamalar (3. b.). Ankara: Pegem.
• Ültay, E., & Yeşilyurt, M. (2019). İlkokul programlarında yer alan fizik konularına ilişkin genel bilgiler, özellikleri, günlük hayattaki karşılıkları ve kullanım alanları. H. Ayvacı içinde, İlkokulda Temel Fen Bilimleri (s. 110-168). Ankara: Pegem Akademi.
• Yağbasan, R., & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11130/133118.
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2003). Çocuk edebiyatı (2 b.). Ankara: Akçağ.
• Yılmaz, M. (2010). Biyoloji konuları. İ. Dökme, A. Doğan, & M. Yılmaz içinde, Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları 1-2. Palme. https://www.gultendayioglu.com/:https://www.gultendayioglu.com/eserleri/cocuk-kitaplaridokuz-oniki-yas-araligi adresinden alındı (2023, Ekim 27).