OKUL YÖNETİCİLERİNİN DUYGUSAL ZEKÂNIN ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 319 - 334, 15.03.2024

Gizem Günçavdı Alabay

https://doi.org/10.7884/teke.1392080

Öz

Bu çalışma, özellikle okul yöneticilerinin bakış açılarına odaklanarak, eğitim kurumlarında Duygusal Zekâ (EI) ile çatışma yönetimi arasındaki ilişkiyi keşfetmeyi amaçlamaktadır. Okullarda değer çatışmaları ve kaynak tahsisi de dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan kaynaklanan çatışmaların her yerde bulunmasına rağmen, etkili çözüm büyük ölçüde yöneticilerin iletişim becerilerine ve mevcut organizasyonel ortama bağlıdır. Fenomenoloji deseninde tasarlanan çalışma, veri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşmelerden yararlanılarak Türkiye'deki devlet okullarında görev yapan 14 okul müdürünü kapsamıştır. Betimsel analiz sonucunda yedi tema ortaya çıkmıştır. Bulgular, duygusal zekânın çatışma yönetimindeki tamamlayıcı rolünü açıkça ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular empati, öz farkındalık ve öz düzenleme gibi yönleri vurgulamıştır. Ayrıca, duygusal zekâ ile uyumlu okul kültürleri, etkili çatışma çözümü ve duygusal açıdan güçlü öğrenciler yetiştirmek arasındaki somut bağlantı ortaya çıkmıştır. Bu açıklamaların ışığında çalışma, okul personeli için zorunlu duygusal zekâ eğitimi ve duygusal zekâ eğitimi çerçeve programlarının öğrenci müfredatına entegrasyonu dahil olmak üzere politika önerileri önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticileri, duygusal zekâ, çatışmalar, çatışma yönetimi, nitel araştırma

SCHOOL PRINCIPALS’ VIEWS ON THE IMPACT OF EMOTIONAL INTELLIGENCE (EI) ON PREFERENCES OF CONFLICT MANAGEMENT

Öz

This study aims to discover the relationship between Emotional Intelligence (EI) and conflict management within educational institutions, specifically focusing on school administrators' perspectives. Designed in phenomenology, the study encompassed 14 school principals from Turkish public schools, utilizing semi-structured interviews for data collection. Upon transcription and descriptive analysis, seven salient themes emerged. Findings clearly evinced the integral role of EI in conflict management, resonating with established EI paradigms, emphasizing aspects like empathy, self-awareness, and self-regulation. Moreover, the tangible link between EI and harmonious school cultures, efficient conflict resolution, and the generation of emotionally robust students was evident. In light of these revelations, the study proposes policy recommendations, including mandatory EI training for school personnel and the integration of EI frameworks into student curricula.

Anahtar Kelimeler

school principals, emotional intelligence, conflicts, conflict management, qualitative research

Kaynakça

• Avcı, Ö. 2019. Duygusal zekâ ve iletişim. (2. Baskı). İstanbul: Beta.
• Atay, K. (2002). Okul müdürlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışmaları çözümleme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31(31), 344-355.
• Bar-On, R. (2000). Emotional and social intelligence: Insights from the emotional quotient inventory (EQ-i). Handbook of Emotional Intelligence, 363-388.
• Batson, C. D. (2009). Altruism in humans. Oxford University Press.
• Brackett, M. A., Rivers, S. E. & Salovey, P. (2011). Emotional intelligence: Implications for personal, social, academic, and workplace success. Social and Personality Psychology Compass, 5(1), 88-103.
• Bradberry, T. & Greaves, J. (2009). Emotional intelligence 2.0. TalentSmart.
• Caruso, D. R., & Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. Jossey-Bass.
• Cherniss, C. (2010). Emotional intelligence: Toward clarification of a concept. Industrial and Organizational Psychology, 3(2), 110-126.
• Creswell, J. W. & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
• De Dreu, C. K. W., Evers, A., Beersma, B., Kluwer, E. S., Nauta, A. (2001). A theory-based measure of conflict management strategies in the work place. Journal of Organizational Behavior, 22, 645-668.
• De Dreu, C. K., Weingart, L. R. (2003). Task versus relationship conflict, team performance, and team member satisfaction: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 88(4), 741-749.
• Druskat, V. U. & Wolff, S. B. (2001). Building the emotional intelligence of groups. Harvard Business Review, 79(3), 80-91.
• Elias, M. J., Zins, J. E., Weissberg, R. P., Frey, K. S., Greenberg, M. T., Haynes, N. M., ... &
• Shriver, T. P. (1997). Promoting social and emotional learning: Guidelines for educators. Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD).
• Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: Selected essays. Basic Books.
• Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam.
• Gómez Leal, R., Holzer, A. A., Bradley, C., Fernández-Berrocal, P., & Patti, J. (2022). The relationship between emotional intelligence and leadership in school leaders: A systematic review. Cambridge Journal of Education, 52(1), 1-21.
• Güney, F. (2005). Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hubbard, E. (2004). The manager's pocket guide to diversity management. Human Resource Development.
• Jordan, P. J. & Troth, A. C. (2004). Managing emotions during team problem solving: Emotional intelligence and conflict resolution. Human Performance, 17(2), 195-218
• Kapıcı, S., Radmard, S. (2015). Eğitim örgütlerinde çatışma ve çatışma yönetimi üzerine bir araştırma: İzmir Balçova örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 55-79.
• Karamuk, E., & Dulay, S. (2023). Öğretmenlerin bakış açısından okul yöneticilerinin duygusal zekâ becerilerinin çatışma yönetimi stratejilerini yordama gücü. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 2077-2106.
• Karip, E. (2015). Çatışma yönetimi (6. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Kazak, E. & Aygün, M. (2022). Okul müdürlerinin çatışma durumunda duygusal zekâ becerilerini yönetebilme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 745-768.
• Mayer, J. D., Caruso, D. R., & Salovey, P. (2008). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3rd ed.). Sage Publications
• Moore, C. W. (1996). The mediation process: Practical strategies for resolving conflict (2nd ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
• Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. London: Sage.
• Nikolaou, P. (2018). Effective strategies for human resource management in educational organizations: Conflict management case studies. Journal of Contemporary Education, Theory & Research, 2(2), 30-34.
• Nural, E., Ada, Ş., Çolak, A. (2012). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları çatışma yönetimi yöntemleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 197-210.
• Özdemir, A. Y., Özdemir, A. (2007). Duygusal zekâ ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Üniversitede çalışan akademik ve idari personel üzerine uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 393-410.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). London: Sage.
• Salovey, P., & Grewal, D. (2005). The science of emotional intelligence. Current Directions in Psychological Science, 14(6), 281-285.
• Şahin, A. (2016). İlköğretim kurumu yöneticilerinin yönetsel ilişkilerinde kullandıkları mizaha ilişkin görüşler ile mizah iklimi, yöneticilerin mizah tarzları ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, S. & Yüksel Şahin, F. (2017). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin çatışma yönetimi stillerinin sosyal zekâ ve bazı kişisel değişkenlere göre incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 391-418.
• Van Manen, M. (1990). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. The Althouse Press.
• Wong, C. S., Law, K. S. (2002). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. The Leadership Quarterly, 13, 243–274.