BİLAL ENSER’İN “KUCAĞIMDA DÜNYA VAR ÇOCUKLARIN DÜNYASI” ADLI ESERİNDEKİ ÇOCUK ŞİİRLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 614 - 628, 15.06.2024

Ali Mazı

https://doi.org/10.7884/teke.1405018

Öz

Bu araştırmada, Azerbaycanlı yazar Bilal Enser’in Azerbaycan Türkçesiyle kaleme aldığı “Kucağımda Dünya Var Çocukların Dünyası” adlı şiir kitabında yer alan 107 şiirde bulunan değerlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden fenomonoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre şiirlerde 322 değer ifadesi tespit edilmiştir. Eserde, 16 farklı değere yer verildiği tespit edilmiştir. Şiirlerde sıklıkla belirtilen değer, sevgi değeri olarak tespit edilmiştir. Bu değerden sonra en sık paylaşma, vatanseverlik kullanılmıştır. En az belirtilen değerler, vefa ve cömertlik olarak tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre şiirlerden elde edilen değerlerin eşit olarak ya da birbirine yakın oranlarda dağılmadığı söylenebilir. Ayrıca Azerbaycan Türk kültüründe topluma kazandırılması beklenen değerin ise şiirlerde en sık kullanılan sevgi olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra diğer Türk Cumhuriyetlerinde yayımlanan çocuklara yönelik şiir kitaplarında kullanılan değerlerin belirlenmesiyle ilgili araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Azerbaycan, değerler eğitimi, çocuk şiiri.

INVESTIGATION OF CHILD'S POEMS IN BİLAL ENSER'S BOOK TITLED “KUCAĞIMDA DÜNYA VAR ÇOCUKLARIN DÜNYASI” IN THE CONTEXT OF VALUES EDUCATION

Öz

The aim of this study was to identify the values expressed in 107 poems from the poetry book “Kucağımda Dünya Var Çocukların Dünyası” written by Azerbaijani writer Bilal Enser in Azerbaijani Turkish, using the phenomenological design, a qualitative research method. The research findings identified 322 value expressions in the poems, encompassing 16 different values. The poems frequently mention the value of love, followed by sharing and patriotism. Loyalty and generosity are the least frequently mentioned values. The study's results indicate that the distribution of values in the poems is unequal and not close to each other. Furthermore, it was found that the most commonly used value in Azerbaijani Turkish poetry is love, which is expected to benefit society. It is also suggested that research be conducted to identify the values present in poetry books for children published in other Turkic Republics.

Anahtar Kelimeler

Culture, Azerbaijan, values education, child poetry

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılab.
• Ayverdi, İ. (2005). Misalli büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Kubbealtı.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. doi:10.31592/aeusbed.598299.
• Bebek, A. (2020). Dadaloğlu şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi ve ortaokul Sosyal Bilgiler ders kitapları için şiir önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Beldağ A. ve Aktaş E. (2016). Sosyal Bilgiler öğretiminde edebî eser kullanımı: Nitel bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 953-981. doi:10.17556/jef.72887.
• Can, M. ve Göde, H. (2022). Isparta efsanelerinde değerler eğitimi. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 52-63. doi:10.55580/oguzhan.1119295.
• Demirci, E. (2018). Değerler eğitimi açısından Bestami Yazgan’a ait “Çıt Pıt Kutu Kutu Şiirler” adlı eserin incelenmesi. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-I. Burdur, s. 11-30.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel.
• Doğan, M. (1990). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Rehber.
• Dönmez, B. (2011). Öğretmenlik mesleki değerlerinin aşınma sürecine ilişkin bir değerlendirme. Eğitime Bakış, 7(19), 3-8.
• Durukoğlu, S. ve Doyumgaç, İ. (2017). Ahmet Muhip Dıranas’ın şiirlerine yansıyan değerler. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 5(11), 163-178. doi:10.31126/akrajournal.328070.
• Enser, B. (2022). Kucağımda dünya var çocukların dünyası (Ed. Vefalı Enser). Ankara: Sonçağ Kültür.
• Gök, M. ve Alyılmaz, S. (2021). Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1535-1550.
• Göktürk, H. (2022). Değerler eğitimi bağlamında aşık tarzı Türk şiir geleneğinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı.
• Güventürk, F. (2017). İnsan ve temel değerler. İzmir: Birleşik.
• Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: a review of recentresearc. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-203. doi:10.1080/713657146.
• Kaya, R. (2019). II. Meşrutiyet sonrası yazılan ilk çocuk şiirleri kitaplarında değerler eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kurtoğlu, F. S. (2017). Aşık Veysel’in şiirlerini değerler eğitimi açısından okumak. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (83), 101-123.
• Mazı, A. ve Mazı, A. (2023). Azerbaycan çocuk hikâyelerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 37, 761-776. doi:10.29000/rumelide.1405791.
• Meriç, C. (1997). Mağaradakiler. İstanbul: İletişim.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Öner, N. (2008). Millî zihniyet ve millî birlik. (Ed. A. Köklügiller). Milliyetçilik nedir, ne değildir? 1, 261-271. İstanbul: IQ Kültür Sanat.
• Özçelik, T. T. (2021). Güney Azerbaycan masallarında değerler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-240.
• Sarıçam, İ. ve Yangil, M. K. (2022). Nazlı Eray’ın çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 13(50), 1533- 1548. doi:10.35826/ijoess.3218.
• Slater, F. (2002). “Citizenship education through secondary geography: Value and values education in the geography curriculum in relation to concepts of citizenship”. Active Citizenship, Sustainable Development and Cultural Diversity. University of London Institute of Education.
• Tahirova, K. (2019). Abdulla Şaik’in eserlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tay, B. ve Nalçacı, A. (2020). İstiklâl Marşı’mızda değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 243-275. doi:10.34234/ded.753516.
• TDK, (2023). Türk dili kurumları sözlüğü. https://sozluk.gov.tr.
• Tel, M. (2014). Türk toplum yaşantısında fair play. International Journal of Sport Culture and Science, 2, Special Issue 1, 694-704. doi:10.14486/IJSCS139.
• Ulu, H. (2018). Arif Nihat Asya'nın "Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor" ile "Duâlar ve Âminler" adlı şiir kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uysal, V. (1996). Din psikolojisi açısından dini tutum davranış ve şahsiyet özellikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı.
• Yiğit, M. ve Kesmeci, A. (2015). Vatandaşlık ve demokrasi eğitiminde masal kullanımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1320-1338. doi:10.7884/teke.505.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, S. G. ve Demirel, M. (2019). Türk tarihinde değerler ve değerler eğitimi üzerine bir inceleme. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 92-99.
• Yıldız, D. C. (2011). İbrahim Zeki Burdurlu’nun eserlerinde sevgi değeri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 203-230.
• Yurdakul, A. (2020). Değer kavramı ve değerler eğitimi. Türk Medeniyeti, 1(2). 14-20.