COMPARATIVE ANALYSIS OF DEFINITIONS OF THE DIDACTIC CONCEPT IN TURKISH DICTIONARIES

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 650 - 667, 15.06.2024

Yasemin Darancık

https://doi.org/10.7884/teke.1416285

Öz

Certain foreign words have been translated from different languages into Turkish, and after these words have been used for a long time, they have been tried to be replaced by finding their equivalents in the mother tongue. In general, although the aim of the studies conducted in this field is to ensure the Turkishization of foreign terms and to help the problem of Turkish terms, in some cases, the word in question has continued to be used with its foreign language equivalent, and in some cases, no Turkish equivalent could be found for the word in question or its Turkish equivalent could not give the desired meaning and was not accepted. One of these words is the concept of "didactic". In order to clarify this concept and to clarify the existing confusion, this study will examine the concept of "didactic". In doing so, it is necessary to look at which terms in Turkish are included under the concept of didactics and at the same time to examine the definitions and information given under these terms in dictionaries or encyclopedias. The aim of this study is to compare six dictionaries and encyclopedias used in the general and educational fields in terms of certain characteristics of the concepts within the scope of the study, to examine the dimensions in which they deal with the concepts and to provide clarity in this sense.

Anahtar Kelimeler

didactics, instructive, instructional knowledge, dictionary analyses

‘DİDAKTİK’ KAVRAMININ TÜRKÇE SÖZLÜKLERDEKİ TANIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Öz

Belirli yabancı sözcükler farklı dillerden birebir Türkçeye geçirilmiş, söz konusu bu sözcükler uzun süre kullanıldıktan sonra, ana dilde karşılığı bulunarak yeri doldurulmaya çalışılmıştır. Genel olarak bu alana yönelik yapılan çalışmaların amacı, yabancı terimlerin Türkçeleştirilmesini sağlamak ve Türkçe terim sorununa yardımcı olmak olsa da kiminde söz konusu sözcük yabancı dildeki karşılığı ile kullanılmaya devam edilmiş, kiminde ise ilgili kelimeye Türkçe karşılık bulunamamış veya Türkçe karşılığı istenilen anlamı veremeyerek kabul görmemiştir. Bu sözcüklerden biri de “didaktik” kavramıdır. Bu kavrama bir açıklık getirebilmek, var olan kargaşayı biraz olsun netleştirebilmek adına bu çalışmada “didaktik” kavramının irdelemesi yapılacaktır. Bu yapılırken Türkçede hangi terimlerin didaktik kavramı altında yer aldığına bakmak ve aynı zamanda sözlüklerde ya da ansiklopedilerde bu terimlerin altında verilen tanımlamaları ve bilgileri irdelemek gerekir. Bu çalışmanın amacı, genel ve eğitim alanında kullanılan altı sözlüğün ve ansiklopedinin çalışma kapsamındaki kavramların belirli özellikleri bakımından karşılaştırmak, kavramları hangi boyutları ile ele aldıklarını incelemek ve bu anlamda bir netlik kazandırmaktır.

Anahtar Kelimeler

didaktik, öğretici, öğretim bilgisi, sözlük analizi

Kaynakça

• Akın, G. (2004). İstanbul halk eğitim merkezlerinde verilen yabancı dil (İngilizce) eğitiminin etkinliğinin değerlendirilmesi, öğretici ve kursiyer görüşleri. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akkuş, İ. ve Acar, S. (2017). Eş zamanlı öğrenme ortamlarında karşılaşılan teknik sorunların öğretici ve öğrenen üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 363-376.
• Bakırcıoğlu, R. (2016). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balcı, T. (2003). "Edat" bağlamında sözcük türlerine yeni bir yaklaşım. TÖMER Dil Dergisi, no.122, 7-16.
• Balcı, T. (2009). Grundzüge der türkisch-deutschen kontrastiven grammatik. Adana: Ulusoy Matbaası. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (1986). Cilt: 6/17, Milliyet Yayınları.
• Cevizci A. (2010). Eğitim Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Güngör, H., Çangal, Ö. ve Demir, T. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak uzaktan öğretimine ilişkin öğrenici ve öğretici görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(3), 1163-1191.
• Hutter, G. (2013). Emotionen was nun, emotionen was tun?: emotionale kompetenz als mögliches und notwendiges pädagogisches werkzeug für lehrer/-innen in der gesundheits-und krankenpflege/hutter, gerlinde. Doktora Tezi. Graz: Avusturya- KarlFranzens Üniversitesi.
• Kalkan, K. (2019). Edebiyat didaktiği ve edebiyat öğretiminin hedefleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 8(24), 393-407.
• Kanatlı, F. ve Balcı, T. (2000). Türkçenin gelişme eğilimleri: önekimsilerle eylem türetimi. TÖMER Dil Dergisi, no.94, 65-74.
• Kiremitçi, F. (2015). Klasik Türk edebiyatında öğretici eserler: tanım, tasnif, örnek metin. AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 54, 313-352.
• Knecht, I. (1984). Zur geschichte des begriffs didaktik. Archiv Für Begriffsgeschichte, 28, 100-122.
• Krippendorff, K. (1980). Content analysis: an ıntroduction to is methodology, sage. Beverly Hills.
• Kron, F. W., Jürgens, E. & Standop, J. (2021). Grundwissen didaktik. (Vol. 8073, P. 6). UTB.
• Le Nouveau, P. R. (1993). Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue Française. Paris: Dictionnaires Le Robert.
• Marius-Costel, E. (2010). The didactic principles and their applications in the didactic activity. Online Submission, 7(9), 24-34.
• Mert, E. L. (2011). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, (153), 7-23.
• Meydan Larousse. (1990). Cilt 3/9, İstanbul: Meydan Yayınevi.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Plöger, W. (2009). Allgemeine didaktik, fachdidaktik, fachwissenschaft. handbuch der erziehungswissenschaft (pp. 429-447). Brill Schöningh.
• Schneuwly, B. (2020). «Didactique»?. didactique, 1(1), 40-60.
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Wahrig, G. (2000). Deutsches wörterbuch. gütersloh: Bertelsmann Verlag.
• Weirer, W. & Paechter, M. (2019). Grundpfeiler kompetenzorientierter didaktik. Kompetenzorientierter Unterricht. Barbara Budrich, Opladen, Toronto, S19-42.
• Yıldırım (Aksöz), M. (2009). Yazınsal türler. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yıldırım (Aksöz), M. (2012). Kısa anlatı türleri ve öğretimi. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Yıldırım, B. & Yılmaz, M. (2023). Türkiye’de çağdaş pedagoji ve didaktik biliminin öncülerinden Selim Sabit Efendi. New Era Internatıonal Journal Of Interdıscıplınary Socıal Researches, 8(19), 1-9.
• Yılmaz E. ve Tunalı A. (2011) Eğitim Bilimleri terim sözlüklerin eleştirel bir yaklaşım, Türkçe Öğretim üzerine Çalışmalar. İzmir: DEDAM Yayınları.