LOOKİNG AT THE ETHİCS TOOLKİT: NOTES ON MORALİTY, ETHİCS AND RELATED CONCEPTS

Yıl 2017, Sayı: 7, 155 - 190, 20.07.2017

Harun Bodur

Öz

Disputes and ideas about the morality, the ethics and related concepts;

have been mentioned many times both in our country and in the world in recent years.

So to speak, these concepts start to become fashionable and be in demand. On the

other hand, while examining the concepts of the morality and the ethics, we can see

that these words bear the abundance of meaning in the language network to which

they belong and exhibit very different forms of usage. Moreover, the words morality

and ethics are often used interchangeably. This study will attempt to reveal the main

horizons by focusing on the etymology of the ethics, morality and related concepts

and by explaining the meanings of these concepts and their different dimensions. In

addition, this study aims to carry out an investigation of the theoretical/practical

connections and differences between the morality and the ethics. In this way, by

making these concepts more apparent, this paper also seeks to shed some light on

the ambiguity which could be the result of the chance/mischance of being

fashion. Ultimately, in the conclusion, this article will endeavour to mark the route

of some basic problems related to the ethics. Another aim of this article is to induce

new inceptions by indicating some points with the question marks about the era that

we live in.

Anahtar Kelimeler

Morality, Ethics, Moral Philosophy, Etymology of the Ethics and the Morality, Different Dimensions of the Ethics and the Morality

ETİĞİN ALET ÇANTASINA BAKMAK: AHLÂK, ETİK VE İLİNTİLİ TEMEL KAVRAMLAR ÜZERİNE NOTLAR

Öz

Ahlaki, etik ve ilgili kavramlar ve bunlardan kaynaklanan fikirlere ve

tartışmalara ülkemizde ve dünyada son yıllarda pek çok kez değinilmiştir.Tabiri

caizse bu kavramlar moda olmaya başladı. Öte yandan, ahlak ve etik kavramlarını

incelerken, bu kelimelerin ait oldukları dil ağı içinde anlam zenginliği taşıdığını ve

çok farklı kullanım biçimleri sergilediğini görüyoruz. Bu çalışma, etik, ahlak ve ilgili

kavramların etimolojisine odaklanarak ve bu kavramların anlamını ve farklı

boyutlarını açıklayarak, ana ufukları açığa çıkararak; moda olmanın talihi/talihsizliği

sonucu olan belirsizlik üzerine ışık tutmaya çalışacaktır. Nihayetinde, sonuç

kısmında bu makale etikle ilintili bazı temel sorunlara işaret etmeye gayret

gösterecektir. Ayrıca içinde yaşadığımız çağımız hakkında soru işaretleri bulunan

bazı noktaları belirterek, bitiş amacına yönelik yeni başlangıçlara yol açmak bu

makalenin hedefidir.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Etik, Ahlak Felsefesi, Etik ve Ahlakın Etimolojisi, Etik ve Ahlakın Farklı Boyutları.

Kaynakça

• Akı, E. İrem, Bodur, Harun. "Meslek Etikleriyle İlgili Mevzuatın İncelenmesi", Kamu Etiği Sempozyumu, 25-26 Mayıs 2009, Cilt.2, TODAİE Yayınları, Ankara, ss.853-867. Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, Çev. Saffet Babür, BilgeSu Yayıncılık, Ankara, 2007. Atayman, Veysel (Der.), Etik, Donkişot Yayınları, İstanbul, 2005. Badiou, Alain. Etik- Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme, Çev.: Tuncay Birkan, 2. b., Metis Yayınları, İstanbul, 2006 Bauman, Zygmunt. Postmodern Etik, 2.b., Çev.: Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, 2011, İstanbul. Billington, Ray. Felsefeyi Yaşamak- Ahlâk Düşüncesine Giriş, (Çev.: Abdullah Yılmaz), 2. b., Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2011. Birkan, Tuncay. “Çevirenin Önsözü”, in: Alain Badiou, Etik- Kötülük Kavrayışı Üzerine Bir Deneme, Çev.: Tuncay Birkan, 2. b., Metis Yayınları, İstanbul, 2006, ss. 7-10. Cevizci, Ahmet, Paradigma Felsefe Sözlüğü (Kısaltması: Felsefe Sözlüğü), 8. b., Paradigma Yayıncılık, İstanbul. Cevizci, Ahmet. “Ahlâk ve Etik”, in: Felsefe Ansiklopedisi Cilt 1, Editör: Ahmet Cevizci, Etik Yayınları İstanbul, 2003, ss. 117-121. Cevizci, Ahmet. “Etik”, in: Felsefe Ansiklopedisi Cilt 5, Editör: Ahmet Cevizci, Ebabil Yayınları, İstanbul, 2007, ss. 845-856. Cevizci, Ahmet. Etiğe Giriş, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002. Cevizci, Ahmet. Etik- Ahlâk Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul, 2014. 187 Cevizci, Ahmet. Uygulamalı Etik, Say Yayınları, İstanbul, 2013. Cevizci, Ahmet.“Ahlâki Görecilik”, in: Felsefe Ansiklopedisi Cilt 1, Editör: Ahmet Cevizci, Etik Yayınları, İstanbul, 2003, ss. 131-132. Çağrıcı, Mustafa. “Ahlâk”, in: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Yıl: 1989, Cilt: 2, İstanbul, ss. 1-9. Çakmak, E. Efe. “Kant, Etik ve Ahlâk Üzerine: İoanna Kuçuradi ile Söyleşi”, CogitoSayı: 41-42 Sonsuzluğun Sınırında: Immanuel Kant, Yapı Kredi Yayınları, 2005, ss. 235-240. Çilingir, Lokman. “Ahlâki/Etik Temellendirme”, in: Felsefe Ansiklopedisi Cilt 1, Editör: Ahmet Cevizci, Etik Yayınları, İstanbul, 2003, ss. 151-158. Çilingir, Lokman. Ahlâk Felsefesine Giriş, Elis Yayınları, Ankara, 2003. Frankena, William. Etik, (Çev.: Azmi Aydın), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 2007. Gert, Bernard. “Morality”, in: The Cambridge Dictionary of Philosophy, General Editor: Robert Audi, Second Edition, Cambridge University Press, 1999. Güçlü, Abdülbaki- Uzun Erkan- Uzun Serkan- Yoysal Ümit Hüsrev, Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2003. Gündüz, Mustafa., Ahlâk Sosyolojisi, 3. b., Anı Yayıncılık, Ankara, 2016. Gürler, Sercan. Ahlâk ve Adalet- Çağdaş Ahlâk Felsefesi ve Adalet Sorunu, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2007. Hançerlioğlu, Orhan. Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve Akımlar Cilt 1 (A-D), 2.b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1992. İyi, Sevgi. “Etik Nedir?”, in: Etik, 3. b., Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2013, ss. 1-21. 188 Kıllıoğlu, İsmail. Ahlâk-Hukuk İlişkisi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988. Koca, Suat. "Ahlâk Kavramı Üzerine Etimolojik ve Semantik Bir Araştırma" (Kısaltması: “Ahlâk-Etimolojik…” , Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 57:2 (2016), ss. 121-135. Koca, Suat. "Hadis Rivayetlerinde Ahlâk Kavramı: Literal-Semantik Bir Analiz" (Kısaltması: “Hadis-Ahlâk…”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 2, ss. 173-182. Kuçuradi, İoanna. “Felsefi Etik ve ‘Meslek Etikleri’ ”, (Kısaltması: “Felsefi Etik ve...”), in: Etik ve Meslek Etikleri –Tıp, Çevre, İş, Basın, Hukuk, Siyaset, Yayına Hazırlayan: Harun TEPE, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, 2000. Kuçuradi, İoanna. Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2006. Kuçuradi, İoanna. İnsan Hakları: Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2007. Kuçuradi, İoanna. Uludağ Konuşmaları- Özgürlük, Ahlâk, Kültür Kavramları, (Kısaltması: Uludağ...), 3. b., Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara,1997. MacIntyre, Alasdair. Erdem Peşinde Ahlâk Teorisi Üzerine Bir Çalışma (Kısaltması: “Erdem Peşinde”), Çev.: Muttalip Özcan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001. Nutku, Uluğ. İnsan Felsefesi Çalışmaları, Bulut Yayınları, İstanbul, 1998. Nuttall, Jon. Ahlak Üzerine Tartışmalar- Etiğe Giriş, 2. b, Çev.: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, 2011. Özlem, Doğan. Etik- Ahlâk Felsefesi, 2. b., Notos Kitap, İstanbul, 2015. 189 Özturan, Hümeyra. “Etik ve Ahlâk Arasında: Türkçe Ahlâk Felsefesi Literatürüne Dair Etik Kavramı Kullanımı Üzerinden Bir Değerlendirme”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 17, 2011, ss. 169-201. Peters, Francis E., Antik Yunan Felsefesi Sözlüğü, Çeviren ve Hazırlayan: Hakkı Hünler, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2004. Pieper, Annemarie. Etiğe Giriş, Çev.: Veysel Atayman-Gönül Sezer, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999. Poyraz, Hakan,Dil ve Ahlâk, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2016. Ridgeway, James. Her Şey Satılık- Dünyanın Kaynaklarını Kimler Kontrol Ediyor?, 2.b., Çev.: Bülent Doğan, Metis Yayınları, İstanbul, 2017. Sandel, Michael J., Paranın Satın Alamayacağı Şeyler, Çev.: Mehmet Kocaoğlu, Ekşi Kitaplar, Ankara, 2016. Seyyar, Ali. İngilizce-Almanca Karşılıklı Türkçe Açıklamalı Ahlâk Terimleri (Ansiklopedik Sözlük), 2. b., Rağbet Yayınları, İstanbul, 2015. Singer, Peter. Pratik Etik, Çev.: Nedim Çatlı, İthaki Yayınları, İstanbul, 2012. Sperber, Dan. “Ahlâki Göreceliğe İlişkin Antropolojik Notlar”, in: Etiğin Doğal Kökenleri, Jean-Pierre Changeux, Çev.: Nermin Acar, Mavi Ada Yayınları, İstanbul 2000. Tepe, Harun. ‘Pratik Etik’ Etiğin Pratik Sorunları, BilgeSu, Ankara, 2016. Tepe, Harun. Etik ve Metaetik, 2.b., Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2011. Topakkaya, Arslan. Hukuk ve Adalet, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016. Topakkaya, Arslan. “Kant’ın `Ahlak(iliğ)in Metafiziği’ Adlı Yapıtında Etiğin Temellendirilmesi”, Doğu-Batı Dergisi, 4. Sayı, 3. Baskı, (2004), ss. 69- 79. 190 Topuzkanamış, Engin. “Hukuk Ahlâk ve Meslek Etiği Üzerine”, in: Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi- 27. Kitap, Editörler: Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur, E. İrem Akı, Nadire Özdemir, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2016, ss. 342-350. Twain, Mark. Huckleberry Finn'in Maceraları, Çev.: Bülent O. Doğan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2014. Uygur, Gülriz. “Genel Ahlâkın Vazgeçilmezliği (mi?)”, Güncel Hukuk Dergisi, Aralık 2008, ss. 12-14. Uygur, Gülriz. “Hukuki Pozitivizmin Değişen Yüzü Mü?”, A.Ü.H.F.D., C. 52, Sayı: 3, Yıl: 2003, ss. 145-176. Uzun, Ertuğrul. "Ahlâksızlığın Cezalandırılması: Devlin-Hart Tartışması", in: Sercan Gürler (Ed.), H.L.A. Hart ve Hukuk-Ahlâk Ayrımı, Tekin Yayınları, İstanbul, 2015, ss. 65-99. Wallace G. & Walker A.M. D. (Edited by). The Definition of Morality, Mathuen and Co. Ltd, London, 1970.