İbnu’l- Arabi’nin Fususu’-Hikem ve Şarihlerine Göre Halk Katındaki Din’in Geçerliliği

Yıl 2019, Sayı: 10, 54 - 66, 28.01.2019

Ahmet Kamil Cihan

Öz

İbnu›l-Arabi, Fususu’l-Hikem’de dini, Allah katındaki din ve Allah’ın muteber saydığı halk katındaki din şeklinde iki kısımda

inceler: Allah katındaki din, Allah’ın öğrettiği şeriat ve namustan ibarettir. Halk katındaki din ise insanların Allah’ın rızasını

aramak maksadıyla icat ettikleri hikmetli kurallardır. Bu mesele, Kuran’daki Hadid suresi 57/27‘deki ayetten hareketle açıklanır.

Verilen örneğe göre ruhbanlık, herhangi bir peygamberin vahiy ile Allah katından gelen bir şey değildir. Halk nezdindeki dinde

mevcut olan maslahat ve hikmet, ilahi bildirimle meşru olan hükümlere gayede muvafık olduğu için Allah ona da itibar eder.

Ruhbanlığı uygulayarak Allahın rızasına ulaşacaklarına inananlara Allah ecirlerini verecektir. Yorumcular da bu fikre katılmakla

birlikte bir kısmı halk katındaki dinin fetret dönemine mahsus olduğunu söyledikleri gibi, kimileri de sufilerin Allah’a yaklaşma

maksadıyla yapmış oldukları riyazet, az konuşma, az uyuma gibi bazı adabı da buna dahil etmişlerdir. Sonunculara göre bu, şeriata

ilave olmakla birlikte ona uygundur. Bu sebeple o bidat olmayıp, bilakis güzel bir yoldur. Halk katındaki din fikrinin önemli

olduğu kanaatindeyiz. Zira günümüzde insanların iyilik ve menfaati için konulan çoğu kurallar, şeriatın maksadına büyük ölçüde

benzemektedir. Diğer taraftan, insanların Allah rızası veya ona yaklaşma maksadıyla yaptığı ve dinin yasaklamadığı uygulamaların

muteber sayılmasıyla dini hayatın zenginleşmesine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbnu’l-Arabi, Fususu’l-hikem, Fusus şarihleri, beşeri din, dini geçerlilik

Reliability of Religion among People in Fususu’-Hikem and Şarih of Ibn al-Arabi

Öz

İbnu’l-Arabi divides the religion into two parts in Fusus al-Hikam: the religion with Allah, and the religion with people, which

Allah considers validity. The religion with Allah consists of Sharia and the law (al namus). The religion with people is the wise rules

that people invented in order to seek the pleasure of Allah. This is explained by the verse from Hadid, 57/27 in Quran. For example,

monasticism is not something which any prophet brought from Allah through the revelation. The puplic interest and wisdom that

existed in the religion with people is appropriate for what is in the divine religion. Allah will give rewards to those who believe

that they will achieve the approval of Allah through the monasticism. Commentators also agree with this idea, but some say that

the religion with people is only valid for the period between two prophets as well as some include into religion with people sufi’s

practise such as like little talk, little sleep, etc. According to the next group, this is appropriate to the sharia for purpose. For this

reason it is not islamic innovation (bid’ah), but it is a nice way. We believe that the thought of “religion with people” is important.

Today, most of the rules set for the good and interest of people are largely similar to the purpose of the sharia. On the other hand,

it contributes to the enrichment of religious life.

Anahtar Kelimeler

İbnu’l-Arabi, Fusus al-hıkam, commentators of Fusus, religion, religion with people, validity of religion

Kaynakça

• Boynukalın, Ertuğrul, “Makasıdu’ş-şeria”, Ankara: TDV İslam Ansiklopedisi, XXVII, 2003.
• Cami, Abdurrahman, Nakdun-Nusus Fi Şerhi Nakşil-Fusus, Neşir: C. Aştiyani. İran, 1,381. -----, Şerhul-Cami Ala Fususil-Hikem, Neşir: Asım İbrahim Kayyali. Beyrut, 2009.
• Cendi, Müeyyedüddin, Şerhu Fususil-Hikem, Neşir: C Aştiyani. 3. Baskı, İran 2000
• Cihan, Ahmet Kamil, “Fususu’l-Hikem’de Din Kavramı” Tasavvuf | İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-1) 9, 21 (2008), 145-159.
• İbnü’l-Arabi, Fususu’l-Hikem, Neşir: Ebu’l-Ala el-Afifi. Beyrut: Darul-Kitabil-Arabi, 2002.
• İbn Türke Sainuddin Ali b. Muhammed, Şerhu Fususil-Hikem, Neşir: Muhsin Peydafer.
• Kaşani, Abdurrezzak, Şerhu Fususil-Hikem, Tashih: Mecid hadizade. Tehran, 2004.
• Kayseri Konuk, Ahmet Avni, Fususul-Hikem Tercüme Ve Şerhi, Yayına hazırlayan: Mustafa Tahralı ve ark. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2017.
• Kayseri, Davud, Şerhu Fususil-Hikem, Neşir: Celaleddin Aştiyani. Tahran, 1375.
• Konevi, Sadreddin, Fususu’l-Hikemin Sırları, çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Kapı yayınları, 2014. ----- , Nakşul-Fusus, İSAM Kütüphanesi Demirbaş: 10248.
• Şahin, Hasan, İslam Felsefesi Tarihi Dersleri, Ankara: İlahiyat Yayınları, 2000.