Spinoza'nın Siyaset Felsefesinde İfade Özgürlüğü Sorunu

Yıl 2020, Sayı: 14, 151 - 164, 23.12.2020

Nuriye Merkit

Öz

Bu makale, Spinoza’nın ifade özgürlüğüne dair sunduğu çözüm önerilerini açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Spinoza’nın siyaset felsefesinin ana temalarından biri ifade özgürlüğüdür. Hatta onun Teolojik Politik İnceleme adlı eseri bir ifade özgürlüğü savunusudur. İfade özgürlüğü sorunuyla kendi özel yaşamında da ağır bir şekilde karşılaşmış bir düşünür olan Spinoza’nın söz konusu soruna yönelik realist tavrı ve sunduğu çözüm önerileri oldukça dikkat çekicidir. İfade özgürlüğü sorunu neredeyse her çağ ve toplumda karşımıza çıkan evrensel bir sorundur. Çağ veya kültür farklılıkları nedeniyle bu sorun her toplumda farklı şekillerde tezahür etse de sorunun temeli neredeyse her zaman aynı kalmıştır. Bu bağlamda şu soruya cevap aranmalıdır: İfade özgürlüğünün sınırı en iyi devlette nereye kadar genişler? Spinoza’nın bu soruya verdiği cevap ve ifade özgürlüğü sorununa dair sunduğu çözüm önerileri günümüzde de pratik etkilerini koruyor olabilir. Ona göre devletin amacı ve varoluş nedeni özgürlüktür. Dolayısıyla ifade özgürlüğünün ortadan kalkması durumunda devletin varoluş nedeni de ortadan kalkar. Bu nedenle ifade özgürlüğü hakkı kişi tarafından devletin güvenliğini ve toplumun birliğini tehlikeye atmaya yönelik biçimde kötüye kullanılmadığı sürece engellenmemelidir.

Anahtar Kelimeler

Spinoza, ifade özgürlüğü, devlet

The Problem of Freedom of Expression in Spinoza’s Political Philosophy

Öz

Anahtar Kelimeler

Spinoza, ifade özgürlüğü

Kaynakça

• Spinoza, Baruch. Ethica, çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011.
• Spinoza, Baruch. Mektuplar, çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Kitabevi, 2014.
• Spinoza, Baruch. Politik İnceleme, çev. Murat Erşen. Ankara: Dost Kitabevi, 2015.
• Spinoza, Baruch. Teolojik Politik İnceleme, çev. Cemal Bâli Akal, Reyda Ergün. Ankara: Dost Kitabevi, 2016.