Wilhelm Dilthey Felsefesinde "Anlama" Kavramı ve Dolayımları

Yıl 2021, Sayı: 16, 5 - 19, 15.12.2021

Selcen Yıldırım Altun

Öz

19. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan W. Dilthey (1883-1911) bütün felsefesini “anlama” kavramı üzerine inşa etmiştir. Üç bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Dilthey’in yaptığı ayrımla, doğa bilimlerinin açıklamaya dayalı yönteminin yetersizliğine karşın, kendisinin tin bilimlerinin yöntemi olarak belirlediği anlamaya dayanan yöntemin ne olduğu üzerinde durulacaktır. İkinci bölümünde anlama kavramı, Dilthey’in yaşam felsefesi, zaman kavrayışı, yaşam ifadeleri ve temel anlama çerçevesinde incelenecektir. Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde ise, yüksek anlama ve hermeneutiğin Dilthey’de ne anlama geldiği açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anlama, Açıklama, Yaşam Felsefesi, Zaman, Temel Anlama, Yüksek Anlama, Yaşam İfadeleri

Kaynakça

• BECERMEN,M. (2004) Dilthey, Heidegger ve Gadamer’de Anlama Sorunu, U.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 5, Sayı 6, / 1, içinde (35-66)
• BİRAND,K. (1998) Kamıran Birand Külliyatı, Ankara: Akçağ Yayınları BOLLNOW, Otto Friedrich. (2003). “İfade ve Anlama”. Hermeneutik Üzerine Yazılar. (Çev.&Ed. Doğan Özlem). içinde (93-136 ). İstanbul: İnkılap Kitabevi. DILTHEY, Wilhelm. (1986). “The Hermeneutics of The Human Sciences”. In The Hermeneutics Reader: Texts of the German Tradition from the Enlightenment to the Present. (Ed.)Kurt Mueller- Vollmer.(148-164). New York: B. Blackwell.
• DILTHEY, Wilhelm. (1999). Hermeneutik ve Tin Bilimleri. (Çev. Doğan Özlem). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• GÜNAY, M. (2010). Felsefe Tarihinde İnsan Sorunu, Adana: Karahan Yayınları
• HABERMAS, Jürgen. (1996). “Dilthey’ın Anlama Kuramı: Ben Özdeşliği ve Dilsel İletişim”. Metinlerle Hermeneutik Dersleri. (Çev&Ed. Doğan Özlem). içinde (185- 206). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• MISH, G. (1995). Tin Bilimleri Kuramı İçinde Yaşama Felsefesi Düşüncesi, Çev: Doğan Özlem, “Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar, Ankara: Ark Yayınevi. ÖZLEM, D. (1998). Bilim, Tarih ve Yorum, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• RİEDEL, M. (1995). W. Dilthey’de Teorik Bilme ve Pratik Yaşama Kesinliği Bağlantısı, Çev: Doğan Özlem, “Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar, Ankara: Ark Yayınevi. RICKMAN, H.P. (1992). Anlama ve İnsan Bilimleri. (Çev. Mehmet Dağ). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. TAPPER, Bono. (1925). “Dilthey’s Methodology of the Geisteswissenschaften”. The Philosophical Review.34(4). 333-349.
• TOPAKKAYA, A. (2016). Wilhem Dilthey ve Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları. TOPAKKAYA, A. (2017). Felsefede, Din ve Kültürde Zaman, Ankara: Say Yayınları.
• TOPAKKAYA, A. (2020). Antik Yunan’dan Günümüze Hermeneutik, Ankara: Nobel Yayınları.
• UYGUR, Nermi. (2013). Kültür Kuramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• VANLEENE, S. M. (2017). Wilhelm Dilthey’da ‘Anlama’ Üzerine. Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 159-169.