Nature As a Moral Model in Stoa Philosophy

Yıl 2022, Sayı: 18, 114 - 129, 14.12.2022

M. Ahmet Tüzen

https://doi.org/10.55256/temasa.1183769

Öz

In addition to being a moral philosophy, Stoicism, which gives a special importance to physics that examines the structure of the cosmos, to morality that shows how people will act within this structure, and to logic, because it protects physics and morality, is a thought that accepts life in accordance with nature as the purpose of man. In Stoa philosophy, which has a deterministic, physicalist, and teleological character, the major goal of nature research is to enable people to learn about moral life while teaching only natural causes, that is, the first causes of events. Since the human-specific mind is based on the nature-specific mind, what is essential in nature research is to enable the human to discover his/her own mind while introducing the mind of nature. In this sense, nature research is part of the initial phase of philosophical education in terms of addressing the discourses and works of philosophers about nature. The reflection of the knowledge gained through physics into practice contributes to the moral transformation in people. In this study, how the Stoics ground the moral life based on physics teachings will be evaluated. In this context, it will be emphasized that understanding the cosmic or divine order that prevails in nature and human life is a necessity for life in harmony with nature.

Anahtar Kelimeler

Stoicism, Nature, Physics, Moral, Virtue

Stoa Felsefesinde Ahlaki Bir Model Olarak Doğa

Öz

Bir ahlak felsefesi olmasının yanı sıra kozmosun yapısını inceleyen fiziğe, insanların bu yapı içinde nasıl hareket edeceğini gösteren ahlaka ve fizik ile ahlakı koruduğu için mantığa ayrı bir önem veren Stoacılık, doğaya uygun yaşamı insanın amacı olarak kabul eden bir düşüncedir. Determinist, fizikalist ve teleolojik bir karaktere sahip olan Stoa felsefesinde doğa araştırmasının ana hedefi, salt doğal nedenleri yani olayların ilk nedenlerini öğretirken insana ahlaki yaşama yönelik dersler çıkarmasını sağlamaktır. İnsana özgü akıl, doğaya özgü akla dayandığı için doğa araştırmasında esas olan, insana doğanın aklını tanıtırken kendi aklını keşfetmesini sağlamaktır. Bu anlamda doğa araştırması, filozofların doğaya ilişkin söylemlerine ve yapıtlarına işaret etmesi bakımından felsefi eğitimin başlangıç evresinin bir parçasıdır. Fizikle elde edilen bilginin pratiğe yansıması ise insandaki ahlaki dönüşüme katkı sağlar. Bu çalışmada Stoacıların fizik öğretilerinden hareketle ahlaki yaşamı nasıl temellendirdikleri değerlendirilecektir. Bu bağlamda doğada ve insan yaşamında hâkim olan kozmik veya tanrısal düzenin anlaşılmasının doğaya uyumlu yaşam için bir zorunluluk olduğu görüşleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Stoacılık, Doğa, Fizik, Ahlak, Erdem

Kaynakça

• Annas, Julia. The Morality of Happines. New York: Oxford University Press, 2016.
• Aristoteles. Fizik. Çeviren: Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Arnim, Hans Von. Stoa Felsefesinin Kuruluş Fragmanları Zenon ve Kleanthes. Derleyen ve Çeviren: Cengiz Çevik, İstanbul: Albaraka Yayınları, 2021.
• Arnim, Hans Von. Stoicorum Veterum Fragmenta. Stuttgart: Teubner, 1964.
• Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 4 Helenistik Dönem Felsefesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
• Aurelius, Marcus. Düşünceler. Çeviren: Şadan Karadeniz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2012.
• Brun, Jean. Stoa Felsefesi. Çeviren: Medar Atıcı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
• Cicero, M. Tullius. De Finibus, III. 16, Erken Dönem Stoa Etiğinden Seçme Metinler. Hazırlayan ve Çeviren: Melike Molacı, İstanbul: Çizgi Kitabevi, 2021.
• Cicero, M. Tullius. De Natura Deorum Academica. Tranlated: H. Rackam, Cambridge: Harvard University Press, 1967.
• Cicero, M. Tullius. Kader Üzerine, Çeviren: C. Cengiz Çevik, İstanbul: Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık, 2014.
• Çevik, C. Cengiz. “Seneca’nın Naturales Quaestiones Adlı Eserinde Doğa ve Ahlak Anlayışı.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010.
• Dürüşken, Çiğdem. Antikçağ Felsefesi: Homeros'tan Augustinus'a Bir Düşünce Serüveni. İstanbul: Alfa Yayınları, 2016.
• Epictetus. The Discourses. Tranlated: W. A. Oldfather, London: Harvard University Press, 1956.
• Epiktetos, Düşünceler ve Sohbetler. Çeviren: Burhan Toprak, İstanbul: Meb, 1989.
• Laertios, Diogenes. Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. VII. Kitap. Çeviren: Candan Şentuna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.
• Menzilcioğlu, Çiğdem. “Sunuş: Cicero ve De Natura Deorum” Tanrıların Doğası içinde, Editör: Çiğdem Dürüşken, 9-30. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2012.
• Molacı, Melike. “Güncel Bir İmkân Olarak Stoa Ontolojisi.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2018.
• Nemesius. On the Nature of Man. Translated: R. W. Sharples and P. J. Van Der Eijk, Liverpool: Liverpool University Press, 2008.
• Plotinus. The Enneads. Translated: Stephen MacKenna, London: Faber, 1957.
• Seneca, L. Annaeus. Ahlak Mektupları. Çeviren: Türkan Uzel, İstanbul: Jaguar Kitap, 2018.
• Stock, St. George. Stoacılık. Çeviren: Melike Molacı, Ankara: Fol Yayınları, 2021.
• White, Michael J. “Stoic Natural Philosophy (Physics and Cosmology)” in The Stoics, Editör: Brad Inwood, 124-152. Cambridge, Cambridge University Press, 2003.
• Zeller, Eduard. Grek Felsefesi Tarihi. Çeviren: Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları, 2017.