İlkokul Öğretmenlerinin Mesleki Motivasyon Düzeyleri ve Sınıf Yönetimi Stillerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 40 - 56, 15.04.2019

Taner Canöz , İshak Ünlü , Ebru Uzunkol

Öz

Bu araştırma ilkokul öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin belirlenerek, onların sınıf yönetim sitillerine etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla ilkokul öğretmenlerinin motivasyonlarının ve kullandıkları sınıf yönetim stillerinin cinsiyet, mezuniyet oldukları alan, hizmet alanı, kıdemleri ve sınıf mevcutlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. İlişkisel tarama modeli ve betimsel tarama modeli ile modellenen araştırmanın örneklemi basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen, Kocaeli ili Körfez ve Dilovası ilçelerinde görev yapan 210 ilkokul öğretmenidir. Araştırmada Aktan ve Sezer (2018) tarafından geliştirilen, “Sınıf Yönetim Stilleri” ölçeği ile Öztürk ve Uzunkol (2013) tarafından geliştirilen, “İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeği” kullanılmıştır.Veri analizleri sonucunda motivasyon değişkeninin cinsiyet, mezun olunan alan, çalışılan hizmet alanı ve sınıf mevcudu faktörlerine göre anlamlı farklılık göstermediği; kıdeme göre ise faklılık gösterdiği bulgusu elde edilmiştir. Sınıf yönetim stilleri değişkeninde de mezun olunan alan, kıdem ve sınıf mevcudu faktörlerine göre anlamlı bir farkın olmadığı; cinsiyet ve hizmet alanı faktörlerine göre fark olduğu bulgularına ulaşılmıştır. İlkokul öğretmenlerinin motivasyon düzeyleri ile otoriter (r=0.142, p<.05), yetkeci (r=0.139, p<.05) ve serbest (r=0.156, p<.05) sınıf yönetim stilleri arasında düşük düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, yapılan basit doğrusal regresyon analizi yetkeci sınıf yönetimi stili ile öğretmenlerin meslekten kaçınma düzeyleri arasında negatif yönlü bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

İlkokul öğretmeni, motivasyon, sınıf yönetim stilleri

Kaynakça

• Abu-Tineh, A. M., Khasawneh, S. A., & Khalaileh, H. A. (2011). Teacher self-efficacy and classroom management styles in Jordanian schools. Management in Education, 25(4), 175-181.
• Akın, U., & Koçak, R. (2007). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 13(3), 353-370.
• Aktan, S., & Sezer, F. Sınıf Yönetimi Stilleri Ölçeği’ninPsikometrik Özelliklerinin Babaoğlan, E., &İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 439-449.
• Barlı, Ö., Bilgili, B., Çelik, S., & Bayrakçeken, S. (2005). İLKÖĞRETİM OKUL MOTİVASYONLARI: FARKLILIKLARIN VE SORUNLARIN ARAŞTIRILMASI. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 391-417.
• Barni, D., Russo, C., & Danioni, F. (2018). Teachers’ Values as Predictors of Classroom Management Styles: A Relative Weight Analysis. Frontiers in psychology, 9.
• Başar, H. (2001) Sınıf Yönetimi. Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Bosworth, K. (1997). What is YourClassroom Management Profile? Teacher Talk-A PublicationFor SecondaryEducationTeac¬hers, 1(2). RetrievedJanuary 30, 2016,
• Burkett, M. C. (2011). Relationship Among Teachers' Personality, Leadership Style, and Efficacy of Classroom Management.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri.
• Büyüköztürk, Ş.(2016) Bilimsel Araştırma Yöntemleri.(21.Baskı). Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Büyükuysal, E. (2016). Orta öğretim ingilizce öğretmenlerinin sınıf yönetimi yaklaşımları ile kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Carver, CS ve Scheier, MF (2001). Davranışın öz düzenlemesi üzerine . Cambridge Üniversitesi Basını.
• Cengiz,B.(2015). Matematik öğretmenlerinin sınıf yönetimi eğilimleri(istanbul ili beylikdüzüilçesi örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• COLLINS, A. B. (2002). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ BAŞARISINI DEĞERLENDİREBİLİR Mİ? İKİLEMLER VE PROBLEMLER. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 35(1-2).
• Çankaya, Z. C. (2016). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Öz- belirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31).
• Çiftçi, A. S. (2015). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetim tarzları ve demokratik değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki(Master&#39;s thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsü).
• Davis, J., & Wilson, S. M. (2000). Principals' efforts to empower teachers: Effects on teacher motivation and job satisfaction and stress. The clearing house, 73(6), 349-353.
• Deci, E. L., &Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goalpursuits: Human needsandthe self- determination of behavior. Psychologicalinquiry, 11(4), 227-268.
• DEMİR, C. G., DEMİR, E., & BOLAT, Y. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Motivasyonları İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki/TheRelationshipBetweenCharacteristics of Primary School TeachersandTheirMotivations. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37).
• DEMİR, M. K., & BUDAK, H. (2016). İLKOKUL DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖZ DÜZENLEME, MOTİVASYON, BİLİŞ ÜSTÜ BECERİLERİ İLE MATEMATİK DERSİ BAŞARILARININ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 30-41
• Demirtaş, H. (2018). Sınıf Yönetiminin Temelleri. Etkili Sınıf Yönetimi. H. Kıran ve K. Çelik (editörler). (13. Baskı), s. 16 – 18. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Deniz, Ü., & Erdener, M. A. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonlarını etkileyen etmenler. Sosyal bilimlerde stratejik araştırmalar (ss. 29-41). Saarbrücken: Lambert Academic Publishing.
• Dönmez, T. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi profilleri ile çocuk hakları yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Durmaz, M., & Akkuş, R. (2016). Öz belirleme kuramı perspektifinden matematik kaygısı, motivasyon ve temel psikolojik ihtiyaçlar. Eğitim ve Bilim, 41(183).
• Ekici, G. (2004). İlköğretim I. kademe öğretmenlerinin sınıf yönetimi profillerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 29(131).
• Erdoğan, İ. (2017). Sınıf yönetimi: ders, konferans, panel ve seminer etkinliklerinde başarının yolları. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• ERTÜRK, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
• Evertson, C., Emmer, E. T., Clements, B. S., & Worsham, M. E. (2013). Classroom manegement for elementary teachers 4. Ed.
• Gençtürk, A., &Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3).
• Hayden, S. S. (2011). Teacher motivation and student achievement in middle school students (Doctoral dissertation, Walden University).
• İLĞAN, A., CANOĞLU, Ö., KARAMERT, Ö., & ŞENSOY, Ç. P. (2018). ÖĞRETMENLERİN ÇOCUK SEVME DÜZEYLERİ İLE ÖĞRETME MOTİVASYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ. Electronic Turkish Studies, 13(19).
• Korkut, K. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Sınıf Yönetimi Beceri Algıları Arasındaki İlişki?. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1).
• Kurt, B. (2013). İlkokul ve ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışlarının öğretmen motivasyonuna etkisi.
• Martin, N., Yin, Z., & Mayall, H. (2006, February). Classroom management training, teaching experience and gender: Do these variables impact teachers’ attitudes and beliefs toward classroom management style? Paper presented at the annual conference of the Southwest Educational Research Association. Austin, TX.
• Martin, N. K., & Yin, Z. (1997). Attitudes and Beliefs regarding Classroom Management Style: Differences between Male and Female Teachers.
• Niemiec, C. P., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. School Field, 7(2), 133-144.
• Öğretmenlerin Atame ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, MEB, 2015, 29329
• Özdoğru, M., & Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Öztürk, E., &Uzunkol, E. (2013). İLKOKUL ÖĞRETMENİ MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ. Journal of Theory&Practice in Education (JTPE), 9(4).
• Pelletier, L. G., Séguin-Lévesque, C., & Legault, L. (2002). Pressure from above and pressure from below as determinants of teachers' motivation and teaching behaviors. Journal of educational psychology, 94(1), 186.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 575-588.
• Reeve, J., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2004). Self-determination theory: A dialectical framework for understanding socio-cultural influences on student motivation. Big theories revisited, 4, 31-60.
• Ritter, J. T., & Hancock, D. R. (2007). Exploring the relationship between certification sources, experience levels, and classroom management orientations of classroom teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 1206-1216.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Publications.
• SEZER, F., AKTAN, S., TEZCİ, E., & ERDENER, M. A. (2017). ÖĞRETMENLERİN YAŞAM STİLLERİ VE SINIF YÖNETİM PROFİLLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Electronic TurkishStudies, 12(33).
• TAHİROĞLU, M., & ÇAKIR, S. (2014). İlkokul 4. sınıflara yönelik matematik motivasyon ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3).
• Tanrıöğen, A. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı yayıncılık.
• Toprakçı, E. (2015). Sınıf yönetimi.(2.Baskı) PegemAkademi:Ankara
• Umar, S. (2015) Ortaokul öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile örgüt kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mevlana Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Ünlü, H. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin yeterlikleri ve sınıf yönetimi davranışları. GÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Wigfield, A., Tonks, S., & Eccles, J. S. (2004). Expectancy value theory in cross-cultural perspective. Big theories revisited, 4, 165-198.
• Wright, J. W., & Wiediger, R. V. (2007). Motivated behaviors: The interaction of attention, habituation and memory.
• Yaşar, M.(2016). Öğretmenlerin sınıf yönetimi profilleri ile sınıflarında zorbalığın görülme sıklığı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, K. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi tarzları ile demokratik değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 147-170.
• Yüksel, G. (2017). Öğrenme İçin Motivasyon. Sınıf Yönetimi. M.Çağatay Özdemir (editör). (3.Baskı), s.17-43.Ankara:Pegem Yayıncılık.