Lise Öğrencilerinin Benlik Saygılarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 12, 25 - 38, 15.10.2021

Venhar Kaplan

https://doi.org/10.52105/temelegitim.12.3

Öz

Çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerini saptamak ve bazı değişkenlere göre incelemektir. Araştırma betimsel tarama modelinde hazırlanmıştır. Araştırmaya, Kayseri İli Kocasinan, Melikgazi ve Talas merkez ilçelerindeki ortaöğretim kurumundaki 1058 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin kişisel bilgilerini öğrenebilmek için kişisel bilgi formu, benlik saygısı özelliklerini değerlendirebilmek amacıyla “Benlik Saygısı Ölçeği”nden yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeğe ait güvenirlik ve geçerlik analizleri yapılarak, elde edilen verilerin analizinde, “frekans”, “yüzde”, “tek yönlü varyans analizi (Anova)”, “bağımsız örneklemler için t testi”, “Tukey testi (HSD)” analizlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda öğrencilerin benlik saygısı düzeyleri incelendiğinde, Güzel Sanatlar Lisesi öğrencilerinin benlik saygıları, Meslek Lisesi öğrencilerine göre daha yüksektir. Öğrencilerin kardeş sayısı arttıkça benlik saygısı düzeyleri azalmaktadır. Buna karşın, öğrencilerin cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, sosyoekonomik durum, anne ve babanın öğrenim durumu değişkenleri ile benlik saygısı arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Ulaşılan sonuçlara bağlı olarak lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin iyileştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Benlik Saygısı, Lise Öğrencileri, Okul Türü

An Investigation Into the Self-Esteem of High School Students’ In Terms of Some Variables

Öz

The purpose of this study was to investigate high school students’ levels of self-esteem and analyze these in terms of some variables. This study was prepared in the descriptive survey model. 1058 students from secondary education institutions in the central districts of Kayseri, Kocasinan, Melikgazi and Talas participated in the research. A personal information form was used to collect the personal information of the students, the “The Self-Esteem Scale” was used to assess self-esteem traits. Reliability and validity analysis related to the scale used in this study have been conducted, and “frequency”, “percentage”, “one -way (Anova) analysis”, “independent simple t-test”, “Tukey (HSD) test” analysis were used to analyze the data obtained in this research. As a result of the study, when the students' self-esteem levels were examined, Fine Arts High School students' self-esteem had higher than Vocational High School stuents. As the number of siblings increases, students’ decreased self-esteem levels. On the other hand, no significant difference was found between the variables of gender, age, class level, socioeconomic status, educational status of parents and self-esteem. Based on the results that were reached, suggestions were made improve high school students' self-esteem levels.

Anahtar Kelimeler

Self-Esteem, High School Students, School Type, Number of Siblings

Kaynakça

• Adams, G. R. ve Berzonsky, M. D. (2003). Handbook of adolescence. Malden: Blackwell.
• Adams, S. G. ve Gullotta T. (1989). Adolescent life experiences. New York: Brooks Cole.
• Akça, Z. K. (2012). Genç yetişkinlikte algılanan anne–baba tutumlarının, kendini toparlama gücü ve benlik saygısı arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Aksoy, C. A. (1992). Lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı ve denetim odağını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aktaş, S. (2011). 9. sınıfta anne baba tutumları ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Alparslan, N. (2016). Anne babası boşanmış ergenlerin benlik saygısı ve okula bağlılık düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Arıcak O. T. (1995). Üniversite öğrencilerinde saldırganlık, benlik-saygısı ve denetim odağı ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Arıcak, T. (2001). Benlik saygısı ölçeği'nin geliştirilmesi, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. II Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, Ankara.
• Arıcak, T. ve Dilmaç, B. (2003). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin bir takım değişkenler açısından benlik saygısı ile mesleki benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-7.
• Aydoğan, S. (2010). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin umut ve benlik saygısı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin benlik algıları ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Balat, G, U. ve Akman B. (2004). Farklı sosyoekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 175-184.
• Baldwin, S. A. ve Hoffmann, J. P. (2001). The dynamics of self-esteem: A growth-curve analysis. Journal of Youth Adolescence, 31(2), 101-113.
• Başer, M., Bayat, M. ve Taşcı, S. (1998). Öğrencilerin benlik saygılarının belirlenmesi. Hemşirelik- Ebelik Eğitim ve Uygulamalarında Kalite Sempozyumu, İstanbul.
• Başkara, S. V. (2002). Özsaygının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Baybek, H. ve Yavuz, S. (2005). Muğla Üniversitesi öğrencilerinin benlik saygılarının incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 73-95.
• Bencik, S. (2006). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmeliyetçilik ve benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Berk, E. L (2006). Child development. (7th Ed.). USA: Boston.
• Bilgin, Ş. (2001). Ergenlerde kaygı ve benlik saygısı arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Boylu, M. B. (2020). Üniversite öğrencilerinin özgecilik düzeyleri ile empatik eğilim ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Brack, C. J., Orr, D. P., & Ingersoll, G. (1988). Pubertal maturation and adolescent self-esteem, Journal of Adolescent Health Care, 9(4), 280-285.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükşahin, A. (2001). Yakın ilişki kuran ve kurmayan üniversite öğrencilerinin çeşitli sosyal psikolojik etkenler yönünden karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ceylan, İ. (2013). Ergenlerin benlik saygısı ve duygusal öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.