Examination of Democratic Attitudes and Behaviors of School Administrators: Trabzon Province Example

Yıl 2024, Sayı: 24, 6 - 16

Murat Çolak

Öz

This study aims to examine the democratic attitudes and behaviors of school administrators in terms of different variables. For this purpose, the level of democratic attitudes and behavior of managers; An attempt was made to evaluate the impact of variables such as gender, branch, type of school where the student works, type of managerial position, the region where the school is located and professional experience. Survey design was used in the study. 166 school administrators working in public primary, secondary and high school schools affiliated with National Education in Trabzon province were included in the study through appropriate case sampling. The data in the study were collected with the "Democratic attitude perception scale". In the analysis of the collected data according to demographic characteristics, one-way anova, double anova tests and independent t-test were performed. As a result of the analysis; It has been revealed that school administrators' democratic attitudes and behavior levels are high.While it was observed that school administrators' gender, professional experience, branches and the type of schools they work in did not create a significant difference in their democratic attitudes and behaviors; It has been revealed that the democratic attitudes and behaviors of those who work as principals in the school are higher than those who work as assistant principals, and the democratic attitudes and behaviors of the administrators working in the district center are higher than the administrators working in the city center.

Anahtar Kelimeler

school administrator, democratic attitude, democratic behaviours

Okul Yöneticilerinin Demokratik Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi: Trabzon İli Örneği

Öz

Bu çalışmada, okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarını farklı değişkenler açısından incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla yöneticilerin demokratik davranış ve tutum sergileme düzeylerini; cinsiyeti, branşı, çalıştığı okul türü, yöneticilik görev türü, çalıştığı okulun bulunduğu bölge ve mesleki deneyim gibi değişkenlerin etkileme durumu değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada tarama deseninden yararlanılmıştır. Çalışmaya uygun durum örnekleme yolu ile Trabzon ilinde Milli Eğitime bağlı resmi ilk, orta ve lise düzeyindeki okullarda görev yapmakta olan 166 okul yöneticisi dahil edilmiştir. Çalışmadaki veriler, “Demokratik tutum algısı ölçeği” ile toplanmıştır. Toplanan verilerin demografik özeliklere göre analizinde parametrik testlerden tek yönlü anova, ikili anova ve bağımsız t testi yapılmıştır. Analizler sonucunda; okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranış düzeylerinin yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin cinsiyetlerinin, mesleki deneyimlerinin, branşlarının ve çalıştıkları okul türlerinin demokratik tutum ve davranışlarında anlamlı farklılık yaratmadığı görülürken; okulda müdür olarak görev yapanların müdür yardımcılığı görevi yapanlara göre ve ilçe merkezinde çalışan yöneticilerin il merkezinde görev yapan yöneticilere göre demokratik tutum ve davranışlarının daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticileri, demokratik tutum, demokratik davranış

Kaynakça

• Akçay, T. (2006). Eğitim denklemi. İstanbul: Okumuş Adam Yayınları.
• Arslan, M. C. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutum ve davranışlarının öğretmen motivasyonu ve öğrenci başarısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi.
• Bakır, A. (2007). Sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlar açısından ilköğretim okulu yöneticilerinin değerlendirilmesi (Bilim Uzmanlığı Tezi) İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başaran, İ. E. (1986). Demokrat öğrenci nasıl yetiştirilir? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi.
• Bayır, E. (2016). Öğretmen algıları açısından ilk ve ortaokul yöneticilerinin demokratik tutumları üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş. (1997). İki faktörlü varyans analizi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 30(1). 1-18.https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000272
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dahl, R. A. (2000). On democracy. London: Yale University Pres.
• Dursun, D. (2002). Siyaset bilimi. Beta Yayınları.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Erbil, D. G. (2014). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi dersinde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına, demokratik tutumlarına ve yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Gökçe, F. (2009). Değişme sürecinde devlet ve eğitim. (5. baskı). Pegem Akademi Yayınları, 53.
• Gülmek, M. N. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki, Zeytinburnu örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi.
• Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi. İstanbul: Beta Basım ve Yayıncılık Kadın Statü Genel Müdürlüğü (2023). Türkiyede kadın. Erişim Tarihi: 24.02.2024. İnternet Adresi: https://www.aile.gov.tr/media/142379/tu-rkiye-de-kadin-temmuz-23.pdf.
• Kamar, M. (2021). Okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Karakülçe, N. (2018). İlkokul yöneticilerinin ve sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimi ve demokratik tutumlarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel yayıncılık.
• López-Roca, A. ve Traver-Martí, J. A. (2023) Leadership in a democratic school: a case study examining the perceptions and aspirations of an educational community. International Journal of Leadership in Education, 26(1), 18-36.doi.10.1080/13603124.2020.1770863
• Moneva, J. C. ve Pedrano, J. P. M. (2019). Democratic leadership and attitude towards time management of the student leaders. International Journal of Learning and Development, 10(1), 159-175.
• Nural, E. (2002). Okul ve sınıf ortamı. E. Toprakçı (Ed.). Eğitim üzerine. 1. Baskı. Ütopya Yayınevi.
• Özbek, B. (2016). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 59-70.
• Özcan, H.Ö. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuldaki disiplin yaklaşımları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık algısı ile ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi.
• Saraç, G. (2019). Okul müdürlerinin demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel güven algıları ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi). On dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.). Pearson, Boston
• Türkoğlu, A. (1996). 99 soruda eğitim bilimine giriş. İzmir: Memleket Gazetecilik ve Matbaacılık
• Uludağ, A. (2022). İlköğretim yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi.
• Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılman, M. (1995). Demokrasimizin kültürel temelleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Yüce, K. (1989). Demokrasi İçin Eğitim. Erişim adresi: http://www.ted.org.tr/pdf/ted_demokrasi_icin_egitim_ ocr.pdf. Erişim Tarihi: 14.09.2023
• Zencirci, İ. (2003). İlköğretim okullarinda yönetimin demokratiklik düzeyinin katılım özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.