Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi'nin Hermeneutik Analizi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 27, 49 - 68, 11.09.2025

Oya Güler

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1728391

Öz

Bu çalışma, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi'ni hermeneutik perspektifle analiz etmektedir. Modelin ontolojik temelleri, insanı "özünde iyi ve değer taşıyan" bir varlık olarak kavramsallaştırmakta (MEB, 2023), aksiyolojik düzeyde ise benlik-toplum bütünlüğünü merkeze almaktadır. Epistemolojik açıdan duygusal rasyonalite, yapılandırmacı öğrenme ve gelenek-modernite diyalektiğini sentezleyen model, pedagojik uygulamalarda K-12 Beceriler Çerçevesi'ne dayalı öğrenci merkezli yöntemleri benimsemektedir.
Hermeneutik analiz, modelin Gadamer'in "ufuklar kaynaşması" kavramıyla uyumlu olduğunu göstermektedir. "Yerelden evrensele" paradigmasıyla kültürel kodların evrensel değerlerle sentezlendiği bir anlam evreni inşa eden model, Taşdelen'in (2013) vurguladığı "bireysel özgünlüğün korunması" ilkesiyle ezberci eğitimin ötesine geçmektedir. Ancak çalışma, modelin uygulanmasında karşılaşılan üç temel zorluğu ortaya koymaktadır: değerlerin pedagojik entegrasyonundaki belirsizlikler, eleştirel pedagoji eksikliği ve "yenilikçilik-gelenek" gerilimi.
Sonuç olarak, TYMM'nin teorik bütünlüğünün pratikte etkili olabilmesi için öğretmen eğitimi, uyarlanabilir materyaller ve eleştirel değerlendirme mekanizmalarının geliştirilmesi önerilmektedir. Model, Anadolu insan tasavvurunu küresel eğitim söylemleriyle buluşturma potansiyeli taşımakla birlikte, uygulamadaki bu açıkların giderilmesi sürdürülebilir bir eğitim dönüşümü için kritik öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Maarif Modeli , hermeneutik analiz , benlik , toplum , eğitim felsefesi , erdem-değer-eylem.

Hermeneutic Analysis of the Virtue-Value-Action Framework in the Türkiye Century Maarif Model

Öz

This study analyzes the Virtue-Value-Action (VVA) Framework of the Türkiye Century Maarif Model (TCMM) from a hermeneutic perspective. The model’s ontological foundations conceptualize humans as inherently good and value-bearing beings (MEB, 2023), while its axiological dimension centers on the unity of self and society. Epistemologically, the model synthesizes emotional rationality, constructivist learning, and the dialectic between tradition and modernity. In terms of pedagogy, it emphasizes student-centered methods based on the K-12 Competency Framework.
Hermeneutic analysis shows that the model aligns with Gadamer’s concept of the “fusion of horizons.” By constructing a universe of meaning where local cultural codes are synthesized with universal values (“from local to global” paradigm), the model moves beyond rote education and supports “preserving individual authenticity” as highlighted by Taşdelen (2013). However, the study identifies three main challenges in implementation: ambiguities in the pedagogical integration of values, a lack of critical pedagogy, and tensions between innovation and tradition.
In conclusion, it is recommended that for the theoretical coherence of the TCMM to have practical impact, improvements are needed in teacher training, development of adaptable materials, and the establishment of critical evaluation mechanisms. While the model holds potential to connect the Anatolian conception of the human being with global educational discourses, addressing these implementation gaps is crucial for ensuring a sustainable educational transformation.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Maarif Modeli , hermeneutic analysis , self , society , philosophy of education , virtue-value-action.

Kaynakça

• Akpınar, B., & Köksalan, B. (2024). Eğitimde maarif ve müfredat yenileme ihtiyacı: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli üzerinden teorik bir analiz. Tarih Okulu Dergisi, 17(68), 27–48. https://doi.org/10.29228/joh.74735
• Akpınar, B., Özer, B., Oral, B., & Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. EKEV Akademi Dergisi, 0(99), 59–73. https://doi.org/10.17753/sosekev.1489135
• Akyüz, Y. (2015). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000–M.S. 2015) (28. bs.). Pegem Akademi.
• Althusser, L. (2010). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (A. Tümertekin, Çev.). İletişim. (Orijinal eser 1970’de yayımlandı)
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. bs.). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Fairfield, P. (2016). Education and conversation: Exploring Oakeshott. In D. Bakhurst & P. Fairfield (Eds.), Education and conversation: Exploring Oakeshott’s legacy (pp. 1–20). Bloomsbury Academic.
• Eisner, E. W. (2017). The enlightened eye: Qualitative inquiry and the enhancement of educational practice (2nd ed.). Teachers College Press.
• Fırıncıoğulları, S. (2016). Hermeneutik yöntem, ontolojik hermeneutik ve Hans-Georg Gadamer. Akademik Bakış Dergisi(53), 286–303.
• Gadamer, H. G. (2004). Truth and method (J. Weinsheimer & D. G. Marshall, Rev. Trans.). Continuum. (İlk eser 1960’da yayımlandı)
• Gadamer, H. G. (2008). Hakikat ve yöntem (H. Arslan & İ. Yavuzcan, Çev.; Cilt 1). Paradigma.
• Gadamer, H. G. (2009). Hakikat ve yöntem (H. Arslan & İ. Yavuzcan, Çev.; Cilt 2). Paradigma.
• Gallagher, S. (2004). Hermeneutics and education. SUNY Press.
• Gaudelli, W. (2016). Global citizenship education: Everyday transcendence. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315683492
• Hanaba, S., Mysechko, O., & Bloshchynskyi, I. (2020). Solidarity of efforts as a common condition for the survival of the world in a pandemic. Postmodern Openings, 11(1Sup2), 29–38. https://doi.org/10.18662/po/11.1sup2/137
• Horkheimer, M. (2010). Akıl tutulması (O. Koçak, Çev.). Metis. (Orijinal eser 1967’de yayımlandı)
• Kegan, R. (1982). The evolving self: Problem and process in human development. Harvard University Press. https://doi.org/10.4159/9780674039414
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170–189.
• Kinsella, E. A. (2006). Hermeneutics and critical hermeneutics: Exploring possibilities within the art of interpretation. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 7(3). https://doi.org/10.17169/fqs-7.3.145
• Krishnamurti, J. (2012). Eğitim ve yaşamın anlamı (A. Açıkgöz, Çev.). Omega. (Orijinal eser 1953’te yayımlandı)
• Lovat, T. J., & Toomey, R. (Eds.). (2009). Values education and quality teaching: The double helix effect. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9962-5
• Malpas, J. (2022). Hans-Georg Gadamer. In E. N. Zalta & U. Nodelman (Eds.), The Stanford encyclopedia of philosophy (Winter 2022 ed.). Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/win2022/entries/gadamer/
• McInerney, D. M. (2014). Educational psychology: Constructing learning (6th ed.). Pearson Australia . Millî Eğitim Bakanlığı. (2023a). K-12 beceriler çerçevesi: Türkiye bütünsel modeli. MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://tymm.meb.gov.tr
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. https://tymm.meb.gov.tr/ortak-metin
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024c). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli içerik çerçevesi. MEB Yayınları.
• Nussbaum, M. C. (2011). Creating capabilities: The human development approach. Belknap Press of Harvard University Press.
• Sen, A. (2009). The idea of justice. Belknap Press of Harvard University Press.
• Scott, C. L. (2015). The futures of learning 3: What kind of pedagogies for the 21st century (Education Research and Foresight Working Paper No. 15). UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000243126
• Song, Y., & Wei, B. (2024). Moral self-construction based on model education. Education Science, 40(6), 9–15.
• Spring, J. (1991). American education: An introduction to social and political aspects (5th ed.). Longman.
• Taşdelen, V. (2006). Edebiyat eğitimi: Hermeneutik bir yaklaşım. Millî Eğitim Dergisi, 34(169).
• Taşdelen, V. (2007). Çağdaş hermeneutiğe doğru: Schleiermacher ve genel hermeneutik. Felsefe Dünyası(46), 189–203.
• Taşdelen, V. (2013). Eğitimde ezberleme ve anlama. Turkish Journal of Education, 2(3), 150–159. Topçu, N. (2018). Türkiye’nin maarif davası (31. bs.). Dergâh.
• Vanleene, S. M. A. (2012). Wilhelm Dilthey'da “anlama” üzerine. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52(1), 159–171. https://doi.org/10.1501/dtcfder_0000001292
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. bs.).
• Yıldırım, B., & Yılmaz, M. (2023). Türkiye’de çağdaş pedagoji ve didaktik biliminin öncülerinden Selim Sabit Efendi. New Era International Journal of Interdisciplinary Social Researches, 8(19), 1–9. https://doi.org/10.5281/zenodo.8186246
• Bernstein, R. J. (1983). Beyond objectivism and relativism: Science, hermeneutics, and praxis. University of Pennsylvania Press. https://doi.org/10.1017/S0084255900046568
• Gadamer, H. G. (1975). Truth and method. Journal of Aesthetics and Art Criticism, 36(4), 487–490. https://doi.org/10.2307/430490
• Hodge, S. (2023). Curriculum work and hermeneutics. The Curriculum Journal, 35, 6–19. https://doi.org/10.1002/curj.214
• Ricoeur, P. (1981). Hermeneutics and the human sciences. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781316534984
• Roth, W. M. (2012). Cognitive phenomenology. In N. Friesen, C. Henriksson, & T. Saevi (Eds.), Hermeneutic phenomenology in education (pp. 99–118). SensePublishers. https://doi.org/10.1007/978-94-6091-834-6_5
• Schmidt, L. K. (2006). Understanding hermeneutics. Acumen. https://doi.org/10.1017/UPO9781844653843
• Taylor, C. (2006). A secular age. Harvard University Press. https://doi.org/10.1007/s10677-009-9212-4
• Warnke, G. (2015). Philosophical hermeneutics and the politics of memory. Perspectives on Politics, 13(3), 739–748. http://www.jstor.org/stable/43867353