The Effect of Peritextual Reading on the Reading Comprehension Skills of Non-Native Turkish Students

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 29, 26 - 41, 01.12.2025

Osman Aslan , Duyğu Demirtaş

https://doi.org/10.52105/temelegitim.1666309

Öz

This study investigates the effect of peritextual reading on the reading comprehension skills of students whose first language is not Turkish. research was conducted with 40 second-grade students from Diyadin, Ağrı. These students were divided into two groups: 20 students in the experimental group and 20 students in the control group. A quantitative research method was used, employing a pre-test and post-test control group quasi-experimental design.
Data were collected through reading comprehension tests at the end of the students' reading books and analyzed using SPSS software. The analysis revealed a significant improvement in the reading comprehension skills of the students in the experimental group after the peritextual reading activities. The mean post-test score of the experimental group showed a notable increase compared to the control group's post-test score. Mann-Whitney U test results indicated a statistically significant difference in favor of the experimental group (p < .01). Furthermore, the effect size was calculated as d = .88, indicating a strong effect of peritextual reading on the reading comprehension skills of students whose first language is not Turkish. Additionally, the average words read per minute by the students in the experimental group increased from 71.75 to 95.85 after the peritextual reading practice.
In conclusion, this study demonstrates that peritextual reading activities are effective in enhancing the reading comprehension skills of students whose first language is not Turkish. Therefore, it is recommended that teachers incorporate this method more frequently in their classrooms.

Anahtar Kelimeler

Peristextual reading , Turkish language teaching , extensive reading , reading skills , reading comprehension , second language

Peritekstual Okumanın Ana Dili Türkçe Olmayan Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerine Etkisi

Öz

Bu çalışma, peritekstual okumanın, ana dili Türkçe olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine etkisini araştırmaktadır. Araştırma, Ağrı'nın Diyadin ilçesindeki ikinci sınıf öğrencileri arasında yapılmış ve 40 öğrenci seçilmiştir. Öğrenciler, 20 kişilik deney grubu ve 20 kişilik kontrol grubu olarak iki gruba ayrılmıştır. Araştırma, nicel yöntemle, ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel bir tasarım kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Veriler, öğrencilerin okuma kitaplarındaki okuduğunu anlama testleri aracılığıyla toplanmış ve SPSS programı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, deney grubundaki öğrencilerin peritekstual okuma faaliyetleri sonrasında okuduğunu anlama becerilerinde önemli bir artış gözlemlenmiştir. Deney grubunun son test puan ortalaması, kontrol grubunun son test ortalamasına göre belirgin bir fark göstermektedir. Mann Whitney U testi sonuçlarına göre, deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark (p<.01) saptanmıştır. Ayrıca etki büyüklüğü d=.88 olarak hesaplanmış olup, bu da peritekstual okumanın ana dili Türkçe olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerinde güçlü bir etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Deney grubundaki öğrencilerin dakikada okudukları kelime sayısı başlangıçta 71,75 iken, peritekstual okuma uygulaması sonrasında 95,85’e yükselmiştir.
Sonuç olarak, bu çalışma, peritekstual okuma yöntemlerinin, ana dili Türkçe olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerini artırmada etkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, öğretmenlerin bu tekniği sınıflarında daha yaygın bir şekilde kullanmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Peristekstual okuma , Türkçe öğretimi , etraflı okuma , okuma becerisi , okuma-anlama , ikinci dil

Etik Beyan

Etik Kurul İzin Bilgisi: Bu çalışma Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’nun 30/11/2023 tarihli 288 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür. Yazar Çıkar Çatışması Bilgisi: u araştırma için herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. Yazar Katkısı: Makale yazarlarının çalışmada katkısı eşit orandadır. Katılım Onayı: Ebeveynlerden ve çocuklardan yazılı ve sözlü onay alınmıştır. Yayın Onayı: Bütün haklarımı temel eğitim dergisine devrettiğimi onaylarım. Makalede geçen ifade ve açıklamalar yazarlara aittir. Bilgilendirilmiş Onam: Tüm katılımcılardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Tüm katılımcılar ve aileleri çalışmanın amacı, veri toplama araçları ve yöntemi hakkında bilgilendirilmiştir. Katılımcılardan ve ailelerinden hem yazılı hem de sözlü katılım onayı alınmıştır. Tüm katılımcılar gönüllülük esasına göre çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılar ve aileleri istedikleri zaman çalışmadan ayrılabileceklerinin farkındadır. Başvuru ve veri toplama süreci boyunca katılımcıların mahremiyetini ihlal edecek hiçbir davranış veya sözlü eylemde bulunulmamıştır. Veri işleme sırasında katılımcıların kimlikleri tamamen anonim tutulmuş ve katılımcıların mahremiyeti dikkate alınmıştır. Finansman: Bu çalışmanın yürütülmesinde herhangi bir kurum veya kuruluştan fon kullanılmadı.

Kaynakça

• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler. Öteki Yayınevi.
• Allen, G. (2011). Intertextuality (2nd ed.). Routledge.
• Aslan, O., & Yılar, Ö. (2022a). Peritekstual okuma düzeyi belirleme ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 733-750.
• Aslan, O., & Yılar, Ö. (2022b). The effect of peritextual reading on reading attitudes of primary school students. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(4), 655-666.
• Aslan, O., & Yılar, Ö. (2023). Etraflı (peritekstual) okuma yapmanın okuma motivasyonuna etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 34-55.
• Aslan, O., & Yılar, Ö. (2022). Peritekstual okumanın ilkokul öğrencilerinin okuma tutumlarına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(4), 655-666.
• Bair, A. (2019). Literacy engagement through peritextual analysis. The Catholic Library World, 90(1), 68-69.
• Bulut, F. (2018). "Metinlerarasılık" kavramının kuramsal çerçevesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 2(1), 1-19.
• Campbell, D. T., & Riecken, H. W. (1968). Quasi-experimental design. International Encyclopedia of the Social Sciences, 5(3), 259-263.
• Creswell, J. W. (2015). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (5th ed.). Pearson.
• Cummins, J. (2000). Language, power and pedagogy: Bilingual children in the crossfire. Multilingual Matters.
• Degener, R., Sivashankar, N., & Jackson, S. (2024). Value in the margins: Critical peritextual analysis in books for young readers. https://digitalcommons.hollins.edu/kidlit_symposium/2024/workshops/2/
• Dolgunsöz, E. (2013). Benefits of multilingualism in foreign language learning: A comparative study of bilingual and multilingual grammar strategies. International Online Journal of Education and Teaching, 1(1), 148-225.
• Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree (Vol. 8). U of Nebraska Press.
• Gross, M., & Latham, D. (2017). The peritextual literacy framework: Using the functions of peritext to support critical thinking. Library & Information Science Research, 39(2), 116-123.
• Gutiérrez-Clellen, V. F. (1999). Language choice in intervention with bilingual children. American Journal of Speech-Language Pathology, 8(4), 291-302.
• Jędrzejczyk, A. (2020). Metatextuality in literature and film (Master's thesis). [Üniversite adı].
• Katsaridou, M., & Thibault, M. (2016). Architextuality and video games: A semiotic approach. In Contemporary research on intertextuality in video games (pp. 253-272). IGI Global.
• Koda, K. (2007). Reading and language learning: Crosslinguistic constraints on second language reading development. Language Learning, 57(s1), 1-44.
• Kümmerling-Meibauer, B. (2013). Multilingualism and children's literature. Bookbird: A Journal of International Children's Literature, 51(3), 4-10.
• Martinez, M., Stier, C., & Falcon, L. (2016). Judging a book by its cover: An investigation of peritextual features in Caldecott award books. Children's Literature in Education, 47(3), 225-241.
• Manqoush, R. A., Hashim, R. S., & Yusof, N. M. (2014). Metatextuality of transnational marriages in Updike’s Terrorist. International Journal of Literature and Arts, 2(1), 10-15.
• Mitits, L. (2015). Language learning strategies and multilingualism. Zaita Publishing.
• Muysken, P. (2013). Language contact outcomes as the result of bilingual optimization strategies. Bilingualism: Language and Cognition, 16(4), 709-730.
• Orr, M. (2010). Intertextuality. In the encyclopedia of literary and cultural theory. WİLEY.
• Rasinski, T. V., Blachowicz, C. L. Z., & Lems, K. (2011). Fluency instruction: Research-based best practices. Guilford Press.
• Reichardt, C. S. (2002). Experimental and quasi-experimental designs for generalized causal inference. Social Service Review, 76(3), 510-514.
• Roberts, G., & Scales, R. (2013). Peritextual reading in literacy education. Literacy Research and Instruction, 52(2), 144-161.
• Sánchez, M. T., García, O., & Solorza, C. (2018). Reframing language allocation policy in dual language bilingual education. Bilingual Research Journal, 41(1), 37-51.
• Serçe, H., & Sünbül, A. M. (2015). Dil öğrenme stratejileri. Ankara: Pegem Akademi.
• Slembrouck, S., Van Avermaet, P., & Van Gorp, K. (2018). Strategies of multilingualism in education for minority children. In The multilingual edge of education (pp. 9-39). Palgrave Macmillan.
• Şimşek, Y. (2022). Senem Gezeroğlu’nun öykülerinde metinlerarası ilişkiler. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 7(1), 456-504. Trochim, W. M. (2005). Research methods: The concise knowledge base. Thomson. Vasinda, S. (2020). Discussion before the discussion in virtual study groups: Social reading and open annotation. In Effective practices in online teacher preparation for literacy educators (pp. 216-238). IGI Global.