PSİKOLOJİK SERMAYE KAVRAMININ ULUSLARARASI ALAN YAZININDAKİ KONUMU (2000-2025): BİBLİYOMETRİK BİR ANALİZ

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 3, 413 - 431

Ali Davut Alkan , Murat Güler

https://doi.org/10.58702/teyd.1695307

Öz

Psikolojik sermaye, çalışanların hem işlerinde hem de özel hayatlarında karşılaştıkları zorlukların üstesinden gelmek için kullandıkları önemli bir bireysel kaynaktır. Günümüz iş dünyasının çalışandan beklentileri her geçen gün artarken, çalışanın bu iş taleplerine cevap verebilmek için bireysel kaynaklarını daha fazla kullanmak zorunda olduğu görülmektedir. Bu bireysel kaynakların en önemlilerinden biri de psikolojik sermayedir. Psikolojik sermaye kavramı üzerine yapılan araştırmaların, tüm dünyada olduğu gibi son yıllarda Türkiye’de de arttığı görülmektedir. Ancak psikolojik sermaye gibi önemli bir kavramın tam olarak anlaşılabilmesi için uluslararası alan yazınında nasıl ele alındığının bilinmesi son derece önemli ve gerekli görülmektedir. Araştırmanın amacı, uluslararası alan yazınında psikolojik sermaye kavramının en çok hangi kavramlarla birlikte kullanıldığının tespiti ve en çok atıf alan yazarların belirlenmesi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, Web Of Science (WoS) veri tabanında yer alan altı endekste 2000-2025 yılları arasında psikolojik sermaye konusu içeren yayınlar, VOSviewer ve R programı biblioshiny uygulamaları yardımıyla incelenmiştir. Elde edilen veriler incelendiğinde, en çok atıf alan yazarlar bir tablo halinde sunulmuştur. Psikolojik sermaye kavramının en çok; work engagement (işe tutulma) (152), positive psychological capital (pozitif psikolojik sermaye) (144), job satisfaction (iş tatmini) (112), positive psychology (pozitif psikoloji) (102), burnout (tükenme) (84), social capital (sosyal sermaye) (83), well-being (iyi-oluş) (83), self-efficacy (öz-yeterlilik) (83), resilience (esneklik/dayanıklılık) (82), COVID-19 (75) ve optimism (iyimserlik) (71) kavramlarıyla birlikte kullandığı görülmüştür. Ayrıca psikolojik sermaye konulu çalışmaların istikrarlı bir artış gösterdiği, özellikle son yıllarda Çin Halk Cumhuriyeti menşeili yayınlarda hızlı bir artış gözlenmesine rağmen atıf sayısında ABD’li araştırmacıların hala önde olduğu ortaya konulmuştur. Araştırmanın, psikolojik sermaye kavramının çeyrek asırlık gelişimi ve değişim trendi tespit edilerek gelecek araştırmalar için fikir vermesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Örgütsel Davranış , Pozitif Psikoloji , Psikolojik Sermaye.

Teşekkür

Editör kuruluna ve hakemlere teşekkür ederiz.

THE POSITION OF THE CONCEPT OF PSYCHOLOGICAL CAPITAL IN INTERNATIONAL LITERATURE (2000-2025): A BIBLIOMETRIC ANALYSIS

Öz

Psychological capital is an important individual resource that employees use to overcome the challenges they face both in their work and private lives. As the expectations of today's business world from employees are increasing day by day, it is seen that employees have to use their individual resources more in order to respond to these job demands. One of the most important of these individual resources is psychological capital. Research on the concept of psychological capital has increased in recent years in Türkiye, as it has worldwide. However, in order to fully understand an important concept such as psychological capital, it is extremely important and necessary to know how it is handled in the international literature. The aim of the study is to determine which concepts are used together with the concept of psychological capital in the international literature and to identify the most cited authors. Within this scope, publications on psychological capital between 2000 and 2025 in six indexes included in the Web of Science (WoS) database were examined using VOSviewer and R program biblioshiny applications. When the data obtained are analyzed, the most cited authors are presented in a table. The concept of psychological capital is most commonly used in; work engagement (152), positive psychological capital (144), job satisfaction (112), positive psychology (102), burnout (84), social capital (83), well-being (83), self-efficacy (83), resilience (82), COVID-19 (75) and optimism (71). In addition, it was revealed that studies on psychological capital have shown a steady increase, especially in recent years, although there has been a rapid increase in publications originating from the People's Republic of China, US researchers are still ahead in the number of citations. It is aimed that the research will provide an idea for future research by determining the development and change trend of the concept of psychological capital for a quarter of a century.

Anahtar Kelimeler

Positive Organizational Behavior , Positive Psychology , Psychological Capital

Kaynakça

• Ağ, C. ve Balcı, O. (2018). Psikolojik örgütsel sermayenin merak ve keşfetme ile ilişkisi: Bir bilişim sektörü örneği. Social Sciences Studies Journal, 4(24), 5173-5180. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.981
• Ak, M. (2021). Türkiye’de psikolojik sermaye ile ilgili lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. M. Ak (Ed.), Yönetim ve örgütsel davranışta bibliyometrik analizler (s. 243-262) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123-140.
• Akyürek, M. İ. (2021). Okul yöneticilerinin psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 12(23), 149-170.
• Altun, K. (2021). Farklı liderlik tarzlarının psikolojik sermaye açısından karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(50), 626-655. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.49061
• American Psychological Association. (2023). Psychological capital: What it is and why employers need it now? https://www.apa.org/topics/healthy-workplaces/psychological-capital adresinden 05 Mayıs 2025 tarihinde alınmıştır.
• Aria, M. ve Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Aslancı, S. (2022). Araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme: Bibliyometrik bir analiz. Bilimsel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-25. https://doi.org/10.31798/ses.1068633
• Bankacı, U. (2016). Psikolojik sermaye kavramı üzerine bir inceleme. Florya Chronicles of Political Economy, 2(2), 59-79.
• Becan, M. ve Kıyat, G. B. D. (2021). Pozitif psikolojik sermayenin bibliyometrik analiz ile incelenmesi. Uluslararası 3D Yazıcı Teknolojileri ve Dijital Endüstri Dergisi, 5(3), 550-559.
• Bozdoğan, S. C. (2023). The mediating role of psychological capital in the effect of emotional intelligence on resistance to change. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 817-832. https://doi.org/10.17336/igusbd.1067133
• Büyükbeşe, T. ve Aslan, H. (2019). Psikolojik sermaye ve duygusal emeğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 949-963. https://doi.org/10.20491/isarder.2019.647
• Ceylan, A. K. (2023). Psikolojik sermaye: Bibliyometrik bir analiz. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 1-13. https://doi.org/10.47525/ulasbid.1195621
• Çavuş, M. F. ve Kapusuz, A. G. (2015). Psychological capital: Definition, components and effects. British Journal of Education, Society and Behavioural Science, 5(3), 244-255. https://doi.org/10.9734/BJESBS/2015/12574
• Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F. ve Schaufeli, W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86(3), 499-512.
• Erol, C. ve Sürgevil-Dalkılıç, O. (2022). X ve Y kuşağı çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-22. https://doi.org/10.15659/yoad.7.1.001
• Ertürk, R. (2023). Öğretmenlerin psikolojik sermayeleri ve yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişki. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 15(28), 227-247. https://doi.org/10.38155/ksbd.1144127
• Eryeşil, K. ve Bedük, A. (2021). Psikolojik sermayenin öznel iyi oluş üzerindeki etkisi: İmalat sektöründe bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2021(45), 306-316. https://doi.org/10.52642/susbed.929890
• Goldsmith, A. H., Veum, J. R. ve Darity, W. A. (1997). The impact of psychological and human capital on wages. Economic Inquiry, 35(4), 815-829.
• Grover, S. L., Teo, S. T. T., Pick, D., Roche, M. ve Newton, C. J. (2018). Psychological capital as a personal resource in the JD-R model. Personnel Review, 47(4), 968-984.
• Güner, B. ve Basım, H. N. (2023). İş biçimlendirmenin görev performansına etkisinde işe tutulma ve psikolojik sermayenin rolü. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 10(1), 314-340. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097525
• İri, R. ve Ünal, E. (2024). Bibliometric analysis bibliometric analysis of research (1980-2023). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 10(2), 386-401. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1446738
• Kaçmaz, E. ve Şimşek, E. (2023). Enhancing psychological capital in the digital age: a fresh look to cyberloafing phenomenon. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1273-1294. https://doi.org/10.18037/ausbd.1324704
• Keçeci, Ş. ve Öncel, H. U. (2021). Psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 2009-2018. https://doi.org/10.17755/esosder.869961
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 343-350.
• Koç, M., Koca-Ballı, A. İ. ve Keklik-Okul, F. (2020). Pozitif psikolojik sermayenin demografik faktörler açısından incelenmesi: Özel hastane sektörü kadın çalışanları ile bir araştırma. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(6), 386-402.
• Korkmaz, E. V. ve Çelik, A. (2021). Pozitif psikolojik sermaye çalışmaları üzerine bir içerik analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 1189-1204.
• Köksal, K. ve Aksoy-Kürü, S. (2025). Work-related depression and life satisfaction: moderating effect of bank types and psychological capital. Current Psychology, Early View, 1-14. https://doi.org/10.1007/s12144-025-07767-2
• Loghman, S., Quinn, M., Dawkins, S., Woods, M., Om Sharma, S. ve Scott, J. (2023). A comprehensive meta-analyses of the nomological network of psychological capital (PsyCap). Journal of Leadership and Organizational Studies, 30(1), 108-128. https://doi.org/10.1177/15480518221107998
• Luthans, F. (2002) Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16(1), 57-72. http://dx.doi.org/10.5465/AME.2002.6640181
• Luthans, F., Luthans, K. W. ve Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1), 45-50. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2003.11.007
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology the Study of People at Work, 60(3), 541-572.
• Luthans, F., Avey, J. B. ve Patera, J. L. (2008). Experimental analysis of a web-based training intervention to develop positive psychological capital. Academy of Management Learning and Education, 7(2), 209–221. https://doi.org/10.5465/AMLE.2008.32712618
• Luthans, F. ve Broad, J. D. (2022). Positive psychological capital to help combat the mental health fallout from the pandemic and VUCA environment. Organizational Dynamics, 51(2), 1-13. Article 100817. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2020.100817
• Oruç, E. (2018). Psikolojik sermaye ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 13(14), 141-151. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13618
• Özata, A., Yürür, S. ve Ercan, F. (2024). Psikolojik sermayenin bulaşıcılığı: Yöneticinin psikolojik sermayesi astlarının psikolojik sermayesini etkiler mi? Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 13-25. https://doi.org/10.33537/sobild.2023.15.1.2
• Öztürk, M. (2020). Psikolojik sermaye ve geri çekilme davranışı ilişkisi: Psikolojik sahiplenmenin aracılık rolü. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(3), 1997-2011. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.09.1417
• Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention and positive therapy. C. R. Snyder ve S. J. Lopez (Ed.), Handbook of positive psychology (s. 3-9) içinde. Oxford University Press.
• Shukla, A. ve Alam, J. (2022). Impact of psychological capital on job performance and satisfaction. International Journal of Trend in Scientific Research and Development, 6(4), 1339-1345.
• Şener, M., Yıldıran, C. ve Fidan, Y. (2022). Pozitif psikolojik sermaye ile duygusal zekâ arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 1711-1729. https://doi.org/10.20491/isarder.2022.1466
• Şevik, Ü. (2023). Pozitif psikolojik sermayenin mevcut ve muhtemel alt boyutlarının literatürdeki seyri: Bibliyometrik bir analiz. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(3), 1044-1061. https://doi.org/10.33206/mjss.1292692
• Taşlıyan, M., Güler, B. ve İmer, S. (2023). İşyeri nezaketsizliğinin psikolojik sermaye üzerine etkisine ilişkin bir araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 8(20), 198-216. https://doi.org/10.25204/iktisad.1205145
• Torun, F. (2020). Pozitif psikolojik sermaye ve örgüt iklimi arasındaki ilişki. Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, 4(1), 1-29.
• Tösten, R. ve Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 18(59), 429-442.
• Ugwu, C. C. ve Okojie, J. O. (2016). Human resource management (HRM) practices and work engagement in Nigeria: The mediating role of psychological capital (PSYCAP). International Journal of Social Sciences and Humanities Reviews, 6(4), 71-87.
• Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2014). Visualizing bibliometric networks. Y. Ding, R. Rousseau ve D. Wolfram (Ed.), Measuring scholarly impact: Methods and practice (s. 285-320) içinde. Springer Publication.
• Yılmaz, F. (2020). Pozitif psikolojik sermayenin demografik değişkenler açısından değerlendirilmesi. International Journal of Management and Administration, 4(7), 71-83. https://doi.org/10.29064/ijma.672890 Youssef, C. M. ve Luthans, F. (2007). Positive Organizational behavior in the workplace: The impact of hope, optimism and resilience. Journal of Management, 33(5), 774-800. https://doi.org/10.1177/0149206307305562