Ticari İşletmenin Bir Ticaret Şirketine Dönüşmesinde Ticari İşletmeyi İşletenin Önceki Borçlardan Sorumluluğu

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 71 - 82, 20.09.2017

Elif Cemre Hazıroğlu

Öz

TTK md. 194/2, ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmek üzere tür değiştirebileceğini öngörmekte ve bu halde TTK’nın ticaret şirketlerinin tür değiştirmesine ilişkin olarak sevk etmiş olduğu md. 182-193 hükümlerinin kıyasen uygulanacağını hükme bağlamaktadır. TTK’nın tür değiştirme hükümleri, hukuki biçimi değiştirilen şirketin aynı tüzel kişi olarak kesintiye uğramaksızın devam etmesini hedeflemektedir. Dolayısıyla cüz’i veya külli halefiyet ilkeleri uyarınca malvarlığı ve/veya işletmenin başka bir hukuk öznesine devrine ihtiyaç göstermeyen “biçim değiştirici tür değiştirme” modeli temel alınarak düzenlenmiştir. Ticari işletmenin tüzel kişiliğinin bulunmaması, bu modelin ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesine kıyasen de olsa uygulanabilirliğinin sorgulanmasına neden olabilmektedir. Öte yandan, anılan sorun, İsviçre hukukunda tüzel kişiliği bulunmayan şahıs şirketlerinin tüzel kişiliği haiz ticaret şirketlerine biçim değiştirici tür değiştirme modeline uygun olarak dönüşmesini açıklamaya hizmet eden hukuki fiksiyon ile aşılabilir. Böylece, kanun koyucunun iradesine uygun olarak, ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesi halinde de işletmesini dönüştüren tacirin sorumluluk rejimi, TTK md. 194/2 hükmünün atıf yaptığı tür değiştirme hükümleri arasında yer alan TTK md. 158 düzenlemesine göre belirlenebilecektir. Anılan hüküm, TBK md. 202 hükmünden farklı olarak, sorumluluğu bir yıl daha uzatmakta, öte yandan, müteselsil sorumluluk yerine önceki sorumluluğun devamını öngörmektedir. Sorumluluğun kapsamına ilişkin bu farklılık, ticari işletmeyi işleten tacir işletmenin borçlarından her halükârda tüm malvarlığı ile sorumlu olduğundan, ticari işletmeyi işleten bakımından bir avantaj yaratmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

ticaret şirketi, ticari işletmenin devri, devredici tür değiştirme, biçim değiştirici tür değiştirme, külli halefiyet, ekonomik özdeşlik, ticari işletme

Kaynakça

• Akçaal, Mehmet (2014) İşletmenin Devri, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Arıcı, Mehmet Fatih (2008) Ticari İşletmenin Aktif ve Pasifi ile Devri, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Arkan, Sabih (2017) Ticari İşletme Hukuku, 23. Bası, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Ensitüsü.
• Bahtiyar, Mehmet (2011) “Yeni Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu’nun Ticari İşletmenin Devri Konusunda Getirdikleri” Legal Hukuk Dergisi, Sa. 106, 3889-3910.
• Bahtiyar, Mehmet (2016) Ortaklıklar Hukuku, 11. Bası, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Baker & McKenzie (Editör) (2015) Fusionsgesetz sowie die einschlaegigen Bestimmungen des IPRG und des Steuerrechts, 2. Aufl. Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Baker&McKenzie (Editör) (2003) Fusionsgesetz Bundesgesetz über Fusion, Spaltung, Umwandlung und Vermögensübertragung sowie die einschlaegigen Bestimmungen des IPRG und des Steuerrechts, Stämpflis Handkommentar, Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Bilge, Mehmet Emin (2002) “Tacir Sıfatının Sona Ermesi” Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı Cilt I, 175-196.
• Bozer, Ali/Göle, Celâl (2015) Ticari İşletme Hukuku, 3. Bası, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Çonkar, Halil (2016) Anonim Ortaklıkta Sermaye, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Çoştan, Hülya (2009), Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Hükümlerine Göre Anonim Şirketin Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Yoluyla Yeniden Yapılanmasında Alacaklının Korunması, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Demir, Koray (2013) “Ticari İşletmenin Devrinde Yeni Dönem: Eski ve Yeni Sorunlar” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 71, Sa. 2, 103-120.
• Durman, Okay (2009) İcra ve İflas Hukuku Açısından Malvarlığı veya Ticari İşletmenin Devri, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Hasler, Daniel (2007) Die Umwandlung von Personengesellschaften in Kapitalgesellschaften nach dem Fusionsgesetz, Abhandlungen zum Schweizerischen Recht, Band/Nr. 733, Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Hurni, Christoph (2008) Die Vermögensübertragung im Spannungsfeld zwischen Vermögens- und Unternehmensrecht, Zürich–Basel–Genf, Schultess Juristische Medien AG.
• Karahan, Sami (Editör) Şirketler Hukuku, 2. Bası, Konya, Mimoza Yayınları.
• Karaman Coşgun, Özlem (2012) “Anonim Şirketlerde Sermaye Kavramı ve Ayni Sermaye Değerinin Belirlenmesi” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, Sa. 2, 333-347.
• Kırca, İsmail/Şehirali Çelik, Feyzan Hayal/Manavgat, Çağlar (2013) Anonim Şirketler Hukuku Cilt 1, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Kocaer, Şenol (2015) Şirket Yeniden Yapılandırmaları, 3. Bası, Ankara, Seçkin Yayıncılık,
• Öz, Turgut (2013) “Ticari İşletme Malvarlığının Devrine İlişkin Yeni Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesi” Ersin Çamoğlu’na Armağan, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 95-120.
• Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi (2015) Ticari İşletme Hukuku, 15. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Pulaşlı, Hasan (2015) Şirketler Hukuku Şerhi Cilt I, 2. Bası, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Sevi, Ali Murat (2013) Anonim Ortaklıkta Sermayenin Oluşturulması ve Pay Sahiplerine İade Edilmesi Yasağı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Şener, Oruç Hami (2016) Ticari İşletme Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Şener, Oruç Hami (2017) Ortaklıklar Hukuku, 3. Bası, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Tekinalp, Ünal (2008) “Türk Ticaret Hukukunu Ticari İşletme Bağlamında Yeniden Düşünmek” BATİDER, C. XXIV, Sa. 5, 5-16.
• Tekinalp, Ünal (2015) Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Türk, Hikmet Sami (1985) “Ticaret Ortaklıklarının Nevi Değiştirmesine İlişkin Yargıtay Kararları” Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu II, 145-264.
• Ülgen, Hüseyin/ Helvacı, Mehmet/Kendigelen, Abuzer/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, N. Füsun (2015) Ticari İşletme Hukuku, 5. Bası, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Ülgen, Hüseyin/Arıcı, Fatih (2010) “İsviçre Hukukunda Yeniden Yapılandırma Türü Olarak Malvarlığı Devri” Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan Cilt II, 1767-1804.
• Vischer, Frank (Editör) (2012), Zürcher Kommentar, 2. Aufl., Zurich-Basel-Genf, Schultess Juristische Medien AG.