MARKA, TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADININ BİRBİRLERİYLE KARIŞTIRILMA TEHLİKESİNE KARŞI KORUNMASI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 67, 30.06.2021

Aytuğ Ceyhun Çakır , Alper Özboyacı , Ertan Demirkapı

Öz

Marka, bir işletmenin ürettiği mal veya hizmetleri diğer işletmelerin ürettiklerinden ayırt etmeye yarayan her türlü işaret olarak ifade edilebilir. Ticaret unvanı, taciri diğer tacirlerden, işletme adı ise bir işletmeyi diğer işletmelerden ayırt etmek için kullanılır. Ancak bir ticari ad veya işaretin, bir başka ticari ad veya işaret ile aynı ya da benzer olması halinde, aralarında bağlantı kurulması ve ayırt etme işlevinin zedelenmesi nedeniyle karıştırılma tehlikesinin doğması mümkündür. Böyle bir durumda, ticari ad ve işaretlerin birbirlerine karşı kategorik bir üstünlüğü bulunmasa da, öncelik hakkına dayanılarak birtakım hukuki imkânlara başvurulabilir. Çalışmada bu esastan hareketle, markanın ticaret unvanı ile işletme adına, ticaret unvanının marka ile işletme adına, son olarak işletme adının ise marka ile ticaret unvanına karşı hukuken korunma yolları sistematik bir biçimde ele alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

marka, ticaret unvanı, işletme adı, karıştırılma tehlikesi, öncelik hakkı

SCHUTZ VON MARKEN, FIRMEN UND ETABLISSEMENTBEZEICHNUNGEN GEGEN DAS RISIKO DER VERWECHSLUNGSGEFAHR MITEINANDER

Öz

Marke kann als alle Arten von Zeichen darstellen werden, die dazu dienen, von einem Unternehmen hergestellte Waren oder Dienstleistungen von denen anderer Unternehmen zu unterscheiden. Firma wird verwendet, um einen Händler von anderen Händlern zu unterscheiden und Etablissementbezeichnung wird verwendet, um ein Unternehmen von anderen Unternehmen zu unterscheiden. Es besteht allerdings die Möglichkeit, dass zwischen denselben oder ähnlichen Kennzeichen, die erwähnt werden, Verwechslungsgefahr besteht, weil sie verwandt sind und ihre gewünschten Unterscheidungsfunktionen nicht erfüllen. In einem solchen Fall haben diese verschiedenen Arten von Kennzeichen keinen kategorischen Vorteil gegenübereinander, aber es können einige rechtliche Ansprüche geltend gemacht werden, die auf dem Prioritätsprinzip beruhen. In dieser Studie werden unter Berücksichtigung dieses Prinzips Rechtsschutzmethoden für Marke, Firma und Etablissementbezeichnung gegeneinander betrachtet und durch einen systematischen Ansatz diskutiert.

Anahtar Kelimeler

Marke, Firma, Etablissementbezeichnung, Verwechslungsgefahr, Prioritætsprinzip

THE PROTECTION OF TRADEMARK, TRADE NAME AND BUSINESS NAME AGAINST THE RISK OF CONFUSION WITH EACH OTHER

Öz

A trademark can be defined as all kinds of signs which serves to distinguish goods or services produced by an undertaking from those of other undertakings. A trade name is used to distinguish a merchant from other merchants and a business name is used to distinguish a business from other businesses. However, it is possible that a risk of confusion may arise between the same or similar names and signs mentioned, by reason of being related and not performing their desired distinctive functions. In such a case, these different types of names and signs do not have any categoric advantage against each other, but some legal claims may be put forward which are based on the priority right. In this study, under favour of this principle, legal protection ways of a trademark, trade name and business name are considered respectively against each other and discussed through a systematic approach.

Anahtar Kelimeler

trademark, trade name, business name, risk of confusion, priority right

Kaynakça

• Aksoy, Mehmet Ali (2011) ‘Haksız Rekabet Halleri ve Haksız Rekabetin Tespiti’ (Doktora), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Kısaltma: Haksız Rekabet).
• Aksoy, M. Ramazan (2006) ‘Markada Tescilin Hukuki Önemi’, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.I, S.2, s. 279-314 (Kısaltma: Markada Tescil).
• Aplin, Tanya & Davis, Jennifer (2017) Intellectual Property Law, 3rd ed., OUP.
• Aras, Meltem (2019) Markanın İptali ve İptal Halleri, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Arkan, Sabih (2000) ‘Marka Hakkına Tecavüz – İşaretin Markasal Olarak Kullanılması Zorunluluğu?’, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi (BATİDER), C. XX, S. 3 (Haziran), s. 5-13 (Kısaltma: Markasal Kullanım).
• Arkan, Sabih (1997) Marka Hukuku, C. I, Ankara, AÜHF Yayınları (Kısaltma: Marka I).
• Arkan, Sabih (2002) ‘556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK’nın 8/III. Maddesi ile İlgili Bir İnceleme (HGK’nın 27.2.2002 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi)’, BATİDER, C. XXI, S. 4, (Aralık), s. 101-108 (Kısaltma: KHK 8/III).
• Arkan, Sabih (2020) Ticari İşletme Hukuku, 26. Baskı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü (Kısaltma: Ticari İşletme).
• Arslan, İbrahim (2008) ‘Tescilsiz Markaların Korunması’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 1, s. 29-46.
• Arslantaş, Okşan (2009) ‘Haksız Rekabet Hallerinden İltibas’ (Yüksek Lisans), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan Düzgün, Ülgen (2018) İltibas Suretiyle Markaya Tecavüz, TAAD, Y. 9, S. 36 (Ekim), s. 143-170.
• Aydoğan, Fatih (2013) ‘Markanın Ticaret Unvanına Karşı Korunması, Mevcut Hukuki Durum – Değişiklik (Madde) Önerisi – İtiraz Yolu ve/veya Alternatif Çözüm Yolu Önerisi’, İÜHFM., C. LXXI, S.2, s. 27-50.
• Bahtiyar, Mehmet (2019) Ticari İşletme Hukuku, 20. Baskı, İstanbul, Beta.
• Bartels, Klaus (2009) ‘Die Handelsfirma zwischen Namensrecht und Kennzeichenschutz: Eine Bestimmung ihrer Rechtsnatur sowie deren Wirkung auf einfache Sukzession und Zwangsverwertung’, Archiv für die civilistische Praxis (AcP), Bd. 209, H. 3/4, s. 309-353.
• Baumbach, Adolf & Hopt, Klaus J. (2020) Handelsgesetzbuch mit GmbH & Co., Handelsklauseln, Bank- und Kapitalmarktrecht, Transportrecht (ohne Seerecht), Bd. 9, 39. neu. Aufl., München, Verlag C. H. Beck. (Anılış: Baumbach & Hopt / İlgili Kısmın Yazarı).
• Bently, L. & Sherman, B. & Gangjee, D. & Johnson, P. (2018) Intellectual Property Law, 5th ed., OUP.
• Bilge, Mehmet Emin (2015) ‘Marka ve Ticaret Unvanı Arasında İltibas’, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku (TFM), C.1, S.2, s. 7-22 (Kısaltma: Marka ve Ticaret Unvanı).
• Bilge, Mehmet Emin (2014) Ticari Ad ve İşaretler Arasında Karıştırılma Tehlikesi, 1. Baskı, Ankara, Yetkin (Kısaltma: Ticari Ad ve İşaretler).
• Bilgili, Fatih & Demirkapı, Ertan (2019) Ticaret Hukuku Bilgisi, 16. Baskı, Bursa, Dora.
• Bilgili, Fatih (2006) Marka Hukukunda Hakkın Kötüye Kullanılması, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Bozgeyik, Hayri (2019) Marka Hakkının Korunması, 2. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Bozkurt, Tamer (2019) Ticari İşletme Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Legem.
• Canaris, Claus- Wilhelm (2006) Handelsrecht, 24. Aufl., München, C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung.
• Cengiz, Dilek (1995) Türk Hukukunda İktibas veya İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz, 1. Baskı, İstanbul, Beta.
• Çağlar, Hayrettin & Özdamar, Mehmet (2006) ‘Ticaret Unvanının Korunması’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.14, S.2, s. 119-150.
• Çelikel, Deniz (2020) Marka Hukukunda Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) Kararları ve Yorumu, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Çolak, Uğur (2018) Türk Marka Hukuku, 4. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Dirikkan, Hanife (2003) Tanınmış Markanın Korunması, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Domaniç, Hayri & Ulusoy, Erol (2007) Ticaret Hukukunun Genel Esasları, 5. Baskı, İstanbul, Arıkan.
• Epçeli, Sevgi (2006) Marka Hukukunda Karıştırılma İhtimali, 1. Baskı, İstanbul, Legal.
• Ercan, Tayfun & Teke Akbulut, Nebile (2020) Tanınmış Marka Kavramı, Hukuken Korunması ve Uluslararası Ticaretteki İşlevi, 1. Baskı, Ankara, Adalet.
• Eriş, Gönen (2017) Ticari İşletme ve Şirketler, C. I, 3. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Fezer, Karl- Heinz (2009), Markenrecht, 4. neuarbeitete Aufl., München, C. H. Beck.
• Franko, Nisim (2001) ‘İltibas Sebebiyle Haksız Rekabet’, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, İzmir, s. 115-140.
• Gün, Buket (2019) Marka Hukukunda Birlikte Var Olma, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Güneş, İlhami (2015) Marka Hukuku’nda Önceye Dayalı Haklar ve Ayırt Edici İşaretler, 2. Baskı, Ankara, Seçkin (Kısaltma: Önceye Dayalı Haklar).
• Güneş, İlhami (2020) Sınai Mülkiyet Kanunu Işığında Uygulamalı Marka Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Adalet (Kısaltma: Uygulamalı Marka).
• Güngör, Seda Ş. (2014) ‘Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Kapsamında İşletme Adı ve İşletme Adının Korunması’, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (EÜHFD), C. XVIII, S. 1-2, s. 193-209.
• Häberle, Peter (Herausgeber) & Erbs, George & Kohlhaas, Max (Begründer) (2020) Strafrechtliche Nebengesetze, Band. 3, 213. Aufl., München, C. H. Beck. (Anılış: Häberle & Erbs & Kohlhaas / İlgili Kısmın Yazarı, MarkenG).
• Häublein, Martin & Hoffmann- Theinert, Roland (Herausgeber) (2020) Beck’scher Online- Kommentar HGB, 29. Edition, München, Verlag C. H. Beck. (Anılış: Häublein & Hoffmann- Theinert / İlgili Kısmın Yazarı).
• Howell, Claire & Farrand, Benjamin (2019) Intellectual Property Law, 6th ed., Pearson.
• Ingerl, Reinhart & Rohnke, Christian (2010) Markengesetz, 3. neubearbeitete Aufl., München, Verlag C. H. Beck.
• İmregün, Oğuz (1995) Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri, 3. Baskı, İstanbul, Filiz.
• Joost, Detlev & Strohn, Lutz (Herausgeber) (2020) Handelsgesetzbuch, Bd. 1, §§1-342e, 4. Aufl., München, C. H. Beck / Verlag Vahlen. (Anılış: Joost & Lutz / İlgili Kısmın Yazarı). Kara, Elif (2018) Türk Marka Hukukunda Gerçek Hak Sahipliği İlkesi, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Karadaş, Muhammet İkbal (2020) Marka ve Ticaret Unvanı Arasında Karıştırılma Tehlikesi, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Karakılıç, Hasan (2020) Kısa Ticaret Hukuku Ders Kitabı, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Karayalçın, Yaşar (1968) Ticaret Hukuku, I, Giriş-Ticari İşletme, 3. Baskı, Ankara.
• Karayazgan, Mehmet (2014) ‘Ticaret Unvanı ve Korunması’ (Yüksek Lisans), Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, Arslan (2006) Marka Hukuku, İstanbul, Arıkan.
• Koller, Ingo & Kindler, Peter & Roth, Wulf- Henning & Drüen, Klaus- Dieter (2019) Handelsgesetzbuch Kommentar, 9. Aufl., München, C.H. Beck. (Anılış: Koller & Kindler & Roth & Drüen / İlgili Kısmın Yazarı).
• Korkut, Ömer (2008) ‘Ticaret Unvanı Kullanımıyla Marka Hakkına Tecavüz Hakkında Bir İnceleme’, BATİDER, C. XXIV, S.3, s. 389-399.
• Kur, Annette & von Bomhard, Verena & Albrecht, Friedrich (2020) BeckOK Markenrecht, 22. Edition, München, C. H. Beck. (Anılış: Kur & v. Bomhard & Albrecht / İlgili Kısmın Yazarı).
• Küçükali, Canan (2009) Marka Hukukunda Karıştırma Tehlikesi, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Lange, Paul (2012) Marken- und Kennzeichenrecht, 2. Aufl., München, C. H. Beck.
• Mimaroğlu, Sait Kemal (1970) Ticaret Hukuku, Birinci Cilt, İşletme Hukuku, 2. Baskı, Ankara, AÜSBF Yayınları.
• Mintaş, Hazal (2019) Marka Hukukunda Karıştırılma Tehlikesi, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Nomer Ertan, Nedret Füsun (2020) ‘Fikri Mülkiyet ve Haksız Rekabet Hukuku İlişkisi’: Altıparmak, Ayşe Kübra (Editör), Fikri ve Sınai Haklar Sempozyumu (12 Nisan 2019, Eskişehir), Ankara, Yetkin, s. 21-28.
• Oetker, Hartmut (Herausgeber) (2019), Handelsgesetzbuch Kommentar, 6. Aufl., München, C. H. Beck. (Anılış: Oetker / İlgili Kısmın Yazarı).
• Okutan, Gül (1997) ‘Ticaret Unvanı ve İşletme Adı’, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, İstanbul, İÜHF Yayını, s. 19-23.
• Ormancı, Gürkan (2020) ‘Türk Hukuku Kapsamında İşletme Adının Haksız Rekabet Hükümleri Uyarınca Korunması’, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi (TFM), C. 6, S. 1, s. 108-127.
• Poroy, Reha & Yasaman, Hamdi (2019) Ticari İşletme Hukuku, 18. Baskı, İstanbul, Vedat.
• Schmidt, Karsten (1999) Handelsrecht, 5. Aufl., Köln – Berlin – Bonn – München, Carl Heymanns Verlag. (Anılış: Schmidt, Handelsrecht).
• Schmidt, Karsten (Herausgeber) (2016) Münchener Kommentar zum HGB, 4. Aufl., München, Verlag C. H. Beck (Anılış: Schmidt / İlgili Kısmın Yazarı).
• Sezgin, Erin (2007) ‘İltibas Suretiyle Haksız Rekabet’ (Yüksek Lisans), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Spindler, Gerard & Schuster, Fabian (Herausgeber) (2019) Recht der elektronischen Medien Kommentar, 4. Aufl., München, C. H. Beck (Anılış: Spindler & Schuster / İlgili Kısmın Yazarı, MarkenG).
• Suluk, Cahit (2014) ‘Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Tescilsiz Sınai Ürünlerin Haksız Rekabet Hükümleri ile Korunması’, FMR, 2014 (1), s. 165-190.
• Suluk, Cahit & Karasu, Rauf & Nal, Temel (2018) Fikri Mülkiyet Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Tekil, Fahiman (1997) Ticari İşletme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul.
• Tekinalp, Ünal (2005) Fikri Mülkiyet Hukuku, 4. Baskı, İstanbul, Arıkan.
• Teoman, Ömer (1995) Yaşayan Ticaret Hukuku, C. 1, Hukuki Mütalaalar, Kitap 4: 1982-1983, İstanbul, Kazancı.
• Topsoy, Fevzi (2019) Ticari İşletme Hukuku Ders Notları, 1. Baskı, İstanbul, Legal.
• Uzunallı, Sevilay (2008) Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Markanın Köken Ayırt Etme İşlevi ile Bağlantılı Kavramların Yorumu, 1. Baskı, Çağa Hukuk Vakfı (Kısaltma: Köken Ayırt Etme).
• Uzunallı, Sevilay (2019) Marka Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Adalet (Kısaltma: Marka).
• Uzunallı, Sevilay (2012) Markanın Korunmasının Kapsamı ve Tazminat Talebi, 1. Baskı, Ankara, Adalet (Kısaltma: Markanın Korunması).
• Ülgen, Hüseyin & Helvacı, Mehmet & Kaya, Arslan & Nomer Ertan, N. Füsun (2019) Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, Vedat.
• Yalmankülah, Zehra (2014) ‘Ticaret Unvanı ve Korunması’ (Yüksek Lisans), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaman, Özlem (2019) ‘Marka Hukukunda Dürüst Kullanım İlkesi’ (Yüksek Lisans), Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yasaman, Hamdi (2005) ‘Marka Olabilecek İşaretler’, Marka Hukuku ile İlgili Makaleler, Hukuki Mütalaalar, Bilirkişi Raporları, C. II, 1. Baskı, İstanbul, Vedat, s. 3-12 (Kısaltma: Marka II).
• Yasaman, Hamdi (2007) ‘Tanınmış Marka Kriterleri ve İspatı Sorunu’, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, İstanbul, Vedat, s. 1189-1204 (Kısaltma: Tanınmış Marka).
• Yaşar, Ali (2016) ‘Marka Hukukunda Karıştırılma İhtimali’ (Doktora), İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü.