SMOKY (DUMANLI) KUVARS MİNERALİNİN GEMOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 40, 285 - 296, 16.12.2021

Yasemin Kantarçeken , Zeki Çizmecioğlu

Öz

Kuvars yapısal olarak kristalli yapıya sahiptir. Kuvars minerali yaydıklarına inanılan pozitif enerjiden dolayı takılarda kullanılır. Sanayide ve tıbbi aletlerin üretimlerinde ham madde olarak bilinir. Kuvarsın bir çeşidi olan dumanlı kuvars, griye ya da kahverengiye yakın bir renkte olup şeffaf ve kristal yapıdadır. Dumanlı veya Smoky kuvars, dünyanın pek çok yerinde bulunmaktadır ancak en fazla İsviçre, ABD, ve Madagaskar’da çıkarılmaktadır. Ülkemizde ise Aydın ili Koçarlı İlçesi Mersinbelen Köyünde bulunan bazı lokalitelerde dumanlı kuvars çıkarılarak ekonomiye kazandırılmaktadır. Bu çalışmada, Aydın ili Koçarlı ilçesi Mersinbelen Köyünde saha çalışması yapılmış ve çalışma alanında bulunan dumanlı (smoky) kuvars örnekleri bulunarak, lokalitelerdeki dumanlı kuvars örneklerinin XRF, ICP-MS, XRD analizleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aydın, dumanlı kuvars, gemolojik özellikler, kuvars

GEMOLOGICAL PROPERTIES OF SMOKY QUARTZ MINERALS

Öz

In relation to different transports types used in urban transportation, the integration of transport modes, in other words, the construction of ''transfer centers'' has become a requirement for cities. In order to meet the expectations of users from public transportation such as safety, comfort, speed, transfer centers, which have a transportation infrastructure, emerge as an important dynamic for meeting the expectations mentioned in Istanbul urban transportation. As 'timing' has become even more crucial nowadays. In this study, the concept of transfer center is analysed as an outcome of the urban transportation planning and integration. During the construction of transfer centers, it requires the implementation of a legal process in terms of planning and design principles such as security, accessibility, information, visibility and image by prioritising public interest.

Anahtar Kelimeler

Aydın, gemological properties, quartz, smoky quartz

Kaynakça

• Akarsu, B. ve Akarsu, B.. (2019). Bilimsel araştırma tasarımı-nicel, nitel ve karma araştırma yaklaşımları. Cinius Yayınları, İstanbul.
• Akarsu, İ. (1969). Ege bölgesinin Babadağ̆ ve Civarı jeolojisi. TJK Bülteni. 12, 1-9.
• Akbudak, İ.K., Başibüyük, Z. ve Gürbüz, M. (2018). Yozgat “Aydıncık” Kalsedon-Ametist oluşumlarının mineralojisi-petrografisi ve ekonomikliğinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi. 9(1), 313-324.
• Akyol, G. (2020). Süs taşlarının endüstriyel alanda kullanımı ve pazarlama stratejileri. http://degirmenderemyo.kocaeli.edu.tr/upload/duyurular/ 1312190833323ac3c.pdf adresinden 27 temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Batman, A. (2015). Öğütülmüş kuvars kumunun kilin mukavemet özelliklerine etkisinin araştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Cerda, R.M. (2014) Understanding quartz crystals and oscillators. Artech House, New York.
• Gümüş, A. (1969). Tipomorf mineraller, Bilimsel Madencilik Dergisi. 8(4), 223-232.
• Hatipoğlu, M. (1991). Minerallerin ve süstaşlarının doğal ve yapay renklenmelerin jeoloji mühendisliği. Dokuz Eylül Üniversitesi, Araştırma raporları. FBE/ JEO-88-AR-205, 1-34.
• Hatipoğlu, M. ve Gökçen, N. (2007, Mart, 8-14). Batı Anadolu’nun yarı kıymetli süstaşlarının başlıca mineralojik, jeolojik ve ekonomik nitelikleri. 1th Industrial Materials Symposium of West Anatolia. İzmir. 438-447.
• Hatipoğlu, M., Buzlu, H. B., Babalık, H., Çoban, E. ve Koç, D. (2010). Aydın bölgesinin süs taşı kalitesinde dumanlı ve renksiz kuvars kristalleri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Araştırma Raporları. 1-2.
• Karaman, S. (2006). Yapı tuğlalarında renk oluşumu, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi. 9(1), 125-130.
• Koç, Ş., Baştuğ, A.Y. ve Çelik, H. (2014). İstanbul–Şile civarındaki kuvars kumlarının incelenmesi ve ekonomik öneminin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri. 1-32.
• Kun, N., Dora, Ö. ve Candan, O. (1986). Menderes Masifi’nde dev kuvars kristalleri. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi. 8, 192-200.
• Kurşun, İ. ve İpekoğlu, B. (1995, Nisan, 21-22). Türkiye kuvars kumu potansiyeline genel bir bakış. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu. İzmir. 21-22.
• Kurt, B. (2019). Karacasu (Aydın) civarındaki demir oksit oluşumlarının uydu görüntüleri ile incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• MTA (2020). Kayaçlar, https://www.mta.gov.tr/v3.0/muze/kayaclar adresinden 27 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• O'Brien, M.C. (1955) The structure of the color centers in smoky quartz. Proceedings of The Royal Society of London. Series A. Mathematical and Physical Sciences, London.
• Selim, H. (2015). Türkiye'nin değerli ve yarı değerli mücevher taşları. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Smith, B.W. ve Rhodes, E.J. (1994). Charge movements in quartz and their relevance to optical dating. Radiation Measurements. 23(2-3), 329-333.
• Şen, B. ve Kök, U. (2018). Endüstriyel hammaddeler ve zenginleştirme yöntemleri: Kuvarslar. https://slideplayer.biz.tr/slide/13980927/ adresinden 27 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Yücetürk, G. (2010). Yapay Mermerde kullanılan kuvars ve kalsit minerallerinin fiziko-meknik özellikleri. SDU International Journal of Technological Science, 2(3), 72-80.