Kosova Toplumunda Covid-19 Korkusu, Anksiyete ve Bireysel Dindarlık Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 227 - 262, 29.12.2020

Feim Gashi

https://doi.org/10.33718/tid.800472

Cited By: 10

Öz

Covid-19 Dünya Sağlık Örgütü (WHO/DSÖ) tarafından son dönemlerde yaşanmış en ciddi virüslerden biri olarak kabul edilmektedir. Zira Dünya Sağlık Örgütü covid-19’u Mart ayından itibaren pandemi olarak ilan etti. Bu ilan, covid-19 virüsünün dünyanın çoğu bölgesinde yayıldığını göstermektedir. Virüsün hızlı yayılışı ve ölüm oranlarının yüksek olması insanlarda korku, kaygı, anksiyete vb. psikolojik durumların artmasına neden olmuştur. Bu gerçeklerden yola çıkarak Kosova’da yaşayan insanların covid-19 gerçeğinin karşısında korku, anksiyete ve bireysel dindarlık durumlarını tespit etmeye çalıştık. Ayrıca covid-19’un sağlamış olduğu korku ile bireysel dindarlık, yaş, cinsiyet, eğitim ve ekonomik durum arasındaki ilişkiyi tespit etmeye çalıştık. Araştırma, tarama yöntemine uygun, anket tekniğinin kullanıldığı bir saha araştırması niteliğindedir. Örneklem, Kosova’da yaşayan bireylerden (N=152) oluşmaktadır. Örnekleme, “Covid-19 Korkusu”, “Yaygın Anksiyete Bozukluğu” ve “Bireysel Din Envanteri” uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, bireysel dindarlık ile covid-19 ve eğitim durumu; anksiyete ile cinsiyet ve ekonomik durum arasında anlamlı bir farklılık görülmüştür. Bunun yanında covid-19 korkusu ve anksiyete değişkenleri arasında pozitif; covid-19 korkusu ve beş vakit namaz kılma ile Ramazan orucu tutma arasında negatif yönlü bir korelasyonun olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kosova, covid-19, korku, anksiyete, bireysel dindarlık

A Research On Fear Of Covıd-19, Anxıety And Indıvıdual Relıgıosıty in Kosovo Society

Öz

Covid-19 is recognized by the World Health Organization (WHO) as one of the most serious viruses recently experienced. So the World Health Organization declared the covid-19 virus as a pandemic since March 2020. This announcement shows that the covid-19 virus has been spreading to all regions of the world. The spreading of the virus rapidly and a highly death rates cause increasing of psychological problems -fear, anxiety, etc. in humans. Based on these facts, we focused to determine the anxiety, fear and individual religiosity of people in Kosovo against the reality of covid-19. We also tried to recognize the relationship between the fear caused by covid-19 and individual piety, age, gender, education and economic status. This article is a kind of field study wherein the survey technique is used and in accord with screening method. The sample consists of individuals (N = 152) in Kosovo. In the sampling "Fear of Covid-19", "Common Anxiety Disorder" and "Individual Religion Inventory" were applied. According to the findings there is a significant difference between individual religiosity and covid-19; anxiety, gender, educational and economic status. Also, there is positive between covid-19 fear and anxiety variables; it has not been determined that there is a negative correlation between fear of covid-19 and praying five times a day and fasting in Ramadan.

Anahtar Kelimeler

Kosovo, covid-19, fear, anxiety, individual religiosity

Kaynakça

• Argyle. Michael–Beit-Hallahmi, Benjamin. “Yaş ve Din”, çev. Abdurrahman Kurt, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/2 (1992). 2-26.
• Asmundso, Gordon - Taylor, Steven. “How Health Anxiety Influences Responses to Viral Outbreaks Like COVID-19: What All Decision-Makers, Health Authorities, and Health Care Professionals Need to Know”, Journal of Anxiety Disorders 71 (April 2020). 1-2. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102211
• Ayten, Ali. “Din Ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları Ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 13/3 (2013). 7-31.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2. Basım, 2011.
• Bakioğlu, Fuat vd., “Fear of COVID-19 and Positivity: Mediating Role of Intolerance of Uncertainty, Depression, Anxiety, and Stress”. International Journal of Mental Health and Addiction (Mayıs 2020), 1-14. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00331-y
• Crosby, W. Alfred. America's forgotten pandemic: The Influenza of 1918. New York: Cambridge University Press, 2003.
• Erdoğan, Fırat. Üniversite Öğrencilerinde Allah İnancı ve Din Duygusu, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1977. Fangyuan, Tian vd., “Psychological Symptoms of Ordinary Chinese Citizens Based on SCL-90 During the Level I Emergency Response to COVID-19”, Psychiatry Research, 288 (Jun 2020). 1-9. https://doi.org10.1016/j.psychres.2020.112992
• Gashi, Feim. “Koronavirüse Yakalanmış Kişilerde Tedavi Döneminde Dini Başa Çıkmanın Etkisi”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (Haziran 2020), 511-535. https://doi.org/10.17859/pauifd.735931
• Günay, Ünver. Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Dergah Yayınları, 1999.
• Gürsu, Orhan. Ergenlik Döneminde Psikolojik Sağlık ve Dindarlık İlişkisi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• İstek, Emrah. “Avrupa’da Veba Salgını ve Salgında Din Faktörü (Viyana Örneği)”, Tarih Araştırmaları Dergisi 36-62 (Ekim 2017), 173-202.
• Kandemir, Fatih. “Bazı Demografik Değişkenler Bağlamında Covid- 19 Pandemi Neslinin Dindarlık ve Ölüm Kaygısı İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Tokat İlmiyat Dergisi, 8/1 (Haziran 2020). 99-129. ttps://doi.org/10.5281/zenodo.38762000
• Karaca, Faruk. Ölüm Psikolojisi. İstanbul: Beyan Yayınları, 2000.
• Karahasan, Fatoş. “Türk halkı koronavirüsle ilgili ne düşünüyor?” cnntürk.com. 19 Eylül 2020. https://www.cnnturk.com/ yazarlar/guncel/fatoskarahasan/turk-halki-koronavirusle-ilgiline -dusunuyor
• Kirman, Fatma. “Sosyal Medya Salgın Psikolojisi: Algı, Etki ve Başa Çıkma”, Dünya İnsan Bilimleri Dergisi 2 (2020). 11-44
• Klavuz, Aç Mehmet.– Klavuz, Esra. “Yaşlanma Döneminde Kayıplarla Başa Çıkmada Manevi Danışmanlık Hizmetlerinin Önemi”, Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, ed. Ali Ayten vd., 17-38, İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Köktaü, M. Emin. Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
• Kurt, Kroenke vd., “Anxiety Disorders in Primary Care: Prevalence, İmpairment, Comorbidity, and Detection”, Annals of Internal Medicine 146 (April 2007), 317-325. https://www.researchgate.net/publication/6466355
• Küçükcan, Talip - Köse, Ali. Doğal Afetler ve Din. İstanbul; Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Liu, Shuai vd., “Online mental health services in China during the COVID-19 outbreak”, The Lancet Psychiatry 7/4 (2020). 17-18. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30077-8 Mehmedoğlu, A.Ulvi. Kişilik ve Din. İstanbul: Dem Yayınları, 2004.
• Nilüfer. A. Voltan vd., “Bireylerin Dindarlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12 (1996). 45-56.
• Okumu, Ejder. “Afetleri Çok Yönlü Okumanın Önemi”, Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar. ed. Ejder Okumuş. 13-47. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Ok, Üzeyir - Gül Cirhinlioğlu, Fatma. Dindarlık, Ruh Sağlığı ve Modernite. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
• Özyürek Arzu. - Atalay, Derya. “Covıd-19 Pandemisinde Yetişkinlerde Yaşamın Anlamı ve Ölüm Kaygısı İle İyilik Hali Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi 12746 (Haziran 2020). 458-472. http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041 Pargament, I. Kenneth. The Psuchology of Religion and Coping. New York; The Guilford Press, 1997.
• Philip, R. Rajkumar. “COVID-19 and Mental Health: A Review of the Existing Literature”, Asian Journal of Psychiatry 52 (April 2020). 1-4. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102066
• Rashid, Tayyab. “Güvenli bir Mesafeden Bağlanmanın – Güçlü Yönlerimize Dayanan- 101 Yolu”, Kaygı Çağı- Salgın Zamanlarında Ruh Sağlığı. ed. Kemal Sayar. 45-50. İstanbul: Kapı Yayınları, 2020.
• Reger. A. Mark vd., “Suicide Mortality and Coronavirus Disease 2019—A Perfect Storm?”, Journal of the American Medical Association Psychiatry (Nisan 2020). 1-2. https://doi.org10.1001/jamapsychiatry.2020.1060
• Spitzer. Robert, vd., “A brief Measure for Assessing Generalized Anxiety Disorder: the GAD-7”, Arch Intern Med/Vol 166 (May 2006), 1092-1097. https://doi:10.1001/archinte.166.10.1092
• Şengül, Fatma. Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Taplamacıoğlu, Mehmet. “Yaşlara Göre Dinî Yaşayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi”, AÜİF Dergisi 10 (1962). 141-151. Thunström, Linda vd., “The Benefits and Costs of Using Social Distancing to Flatten the Curve for COVID-19”, J. Benefit Cost Anal 11-2 (2020), 179-195. https://doi.org10.1017/bca.2020.12
• Tönbül, Özgür. “Koronavirüs (Covid-19) Salgını Sonrası 20-60 Yaş Arası Bireylerin Psikolojik Dayanıklılıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Akademik Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi 2/2 (Haziran 2020). 159-174.
• Wu, K. Kitty vd., “Posttraumatic Stress, Anxiety, and Depression in Survivors of Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)”, Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies 18/1 (2005). 39-42.
• Yapıcı. Asım, “Kovid-19 Küresel Salgına Dini ve Din Dışı Yüklemeler: Tanrı’nın Gazabı mı, İnsanın Suçu mu?”, Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar, ed. Ejder Okumuş. 117-169. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2020.
• Xin, Bo Hai vd., “Posttraumatic stress symptoms and attitude toward crisis mental health services among clinically stable patients with COVID-19 in China”, Psychological Medicine (Mart 2020). 2. http://doi.org10.1017/S0033291720000999 Xiang, Yu-Tao vd., “Timely mental health care for the 2019 novel coronavirus outbreak is urgently needed”, Lancet Psychiatry 7/3 (2020). 228-229. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30046-8