The Reliability of Fictional Texts in Understanding the Social Reality

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, - , 28.12.2021

Rızkan Tok

Öz

It is possible to argue that literary works have had vital importance in people’s lives throughout the ages. Subjectivity is thought to be the determining factor in these works since their nature consists of fiction. Based on this approach, the idea that it is difficult to reach objective or scientific inferences through fictional texts is emphasized, and it is highlighted that these texts may have problems in terms of reliability in terms of reflecting social reality. In the context of this idea, it is argued that it is not possible for the fictional texts to be included in the rational epistemology of the sciences since they include too much subjective feelings and fictive images. In this study, while the backbone of the fiction-reality distinction which forms the basis of this idea is discussed, the problematic aspects of making this kind of sharp distinction are pointed out. In this respect, the novel as a literary genre is determined as the starting point in terms of exemplifying fictional texts. Therefore, starting from the novel, the possibilities of reaching social reality through fictional texts are tried to be investigated by referring to the concepts, perspectivism and relativism.

Anahtar Kelimeler

Sociology, Literature, Fiction, Novel, Reality, Perspectivism, Relativism.

Toplumsal Gerçekliği Anlamada Kurgu Metinlerin Güvenirliği

Öz

Edebî eserlerin çağlar boyunca insanların hayatındaki merkezî önemini koruduğunu öne sürmek mümkündür. Mahiyetlerinin kurgudan ibaret olması nedeniyle bu eserlerde öznelliğin belirleyici unsur olduğu düşünülmüştür. Bu düşünceden hareketle, kurgu metinler vasıtasıyla nesnel ya da bilimsel çıkarımlara ulaşmanın zor olduğu fikri ön plana çıkartılmak suretiyle söz konusu metinlerin toplumsal gerçekliği yansıtmada güvenirlik açısından problemler taşıyabileceğine vurguda bulunulmuştur. Bu fikir bağlamında, kurgu metinlerin öznel duygulara ve hayal ürünü imgelere fazlasıyla yer vermesinden dolayı bilimlerin rasyonel epistemolojisine dâhil edilebilmelerinin mümkün olmadığı savunulmuştur. Çalışmada, bu fikrin dayanak noktasını oluşturan kurgu-gerçeklik ayrımının temelleri tartışmaya açılarak bu ayrımın, keskin bir şekilde yapılmasının sorunlu taraflarına işaret edilmiştir. Bu minvalde edebî bir tür olarak roman, kurgu metinlere örneklik teşkil etmesi açısından hareket noktası olarak belirlenmiştir. Böylece romandan hareketle, kurgu metinler vasıtasıyla toplumsal gerçekliğe ulaşmanın imkanları perspektifçilik ve görecilik kavramlarına referansta bulunarak araştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, Edebiyat, Kurgu, Roman, Gerçeklik, Perspektifçilik, Görecilik.

Kaynakça

• Althusser, Louis. On the Reproduction of Capitalism Ideology and Ideological State Apparatuses. UK: Verso Press, 2014.
• Antakyalıoğlu, Zekiye. Roman Kuramına Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
• Armstrong, Nancy. Desire and Domestic a Political History of the Novel. New York: Oxford University Press, 2006.
• Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy. UK: Cambridge University Press, 2. Basım, 1999.
• Belge, Murat. Sanat ve Edebiyat Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Bourdieu, Pierre. The Field of Cultural Production. USA: Columbia University Press, 1993.
• Bunnin, Nicholas. Yu, Jiyuan. The Blackwell Dictionary of Western Philosophy. UK: Blackwell Publishing, 2004.
• Canetti, Elias. Edebiyatçılar Üzerine. Çev. Gürsel Aytaç. İstanbul: Payel Yayınları, 2007.
• Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 3. Basım, 1999.
• Fay, Brian. Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi Çokkültürlü Bir Yaklaşım. Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Giddens, Anthony. The Constitution of Society. Oxford: Polity Press, 1986.
• Köksal, Duygu. “Sosyal Bilimlerin Kıyısında Edebiyat”. Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek. İstanbul: Metis Yayınları, 4. Basım, 2013.
• Kundera, Milan. Roman Sanatı. Çev. Aysel Bora. İstanbul: Can Sanat Yayınları, 4. Baskı, 2012.
• Lacey, Alan. A Dictionary of Philosophy. London: Routledge, 3. Basım, 1996.
• Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları, 18. Baskı, 2008.
• Özel, Mustafa. “İlk İslami Romanımızı İlk Batıcı Romancımız Yazdı”. Arka Kapak. Erişim: 20 Ekim 2021. https://arkakapak.babil.com/ilk-islami-romanimizi-ilk-batici-romancimiz-yazdi/
• Sayın, Zeynep. “The Pure Traveler: Metin Olarak Kültür ve Edebiyat”. Defter 32 (1998), 129-147.
• Stevick, Philip. Roman Teorisi. Çev. Sevim Kantarcıoğlu. Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Baskı, 2004.
• Suçkov, Boris. Gerçekçiliğin Tarihi. Çev. Aziz Çalışlar. İstanbul: Adam Yayınları, 1982.
• Şatıroğlu, Ayşen. “Sosyoloji ve Edebiyat”. Edebiyat ve Sosyoloji (Sosyoloji Seminerleri 1). İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2018.
• Tahir, Kemal. Notlar Sanat – Edebiyat 1. İstanbul: İthaki Yayınları, 2016.
• Todorov, Tzvetan. The Morals of History. London: University of Minnesota Press, 1995.
• Uygur, Nermi. İnsan Açısından Edebiyat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 4. Baskı, 2016.
• Walsh, David. “Structure/Agency”. Core Sociological Dichotomies. Ed. Chris Jenks. London: Sage Publications. 1998.
• Warburton, Nigel. Philosophy The Basics. USA: Routledge, 5. Basım, 2012.
• Watt, Ian. Romanın Yükselişi / Defoe, Richardson ve Fielding Üzerine İncelemeler. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Williams, Raymond. Marxism and Literature. UK: Oxford University Press, 1978.
• Williams, Raymond. Culture. UK: Fontana Paperbacks, 1981.