The Value of Transmission About Wrapping the Imāma in Framework İzmirli’s Refusal to Hakizade

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 307 - 322, 30.06.2023

Abdurrahman Kurt

https://doi.org/10.33718/tid.1270310

Öz

Ismail Hakkı Izmirli who witnessed the last period of the Ottoman Empire and the first period of the Republic of Turkey, is one of the personalities who wrote articles in many fields such as Qur'anic sciences, kalām, fiḳh, Ḥadīth, philosophy and logic. Izmirli worked as a teacher, professor, director, inspector and member in various institutions. He made significant contributions in these fields by making a great struggle with the books and articles he wrote, by producing solutions to the problems and issues that appeared in the political, social, intellectual and cultural life of the period he was in. The fact that Izmirli wrote articles on various subjects in important journals such as “Sebilürresad” and “Ceride-i Ilmiyye” reveals that he was not independent of the issues of his time. As a matter of fact, one of these articles is an article that published in the journal “Sebilürresad” under the name of “Is it Wād̲j̲ib for Every Muslim to Wrap the Imāma?” In this article, Izmirli, replied to an article which was state, that the Imāma is wād̲j̲ib, and analyzed and criticizes the subject within the framework of the science of hadith and fiqh. In this study, Izmirli’s article, which deals with the transmissions about the Imāma and the Imāma wrapping, is examined.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, Izmirli, Imāma, Fiḳh, Transmission

İzmirli’nin Hâkîzâde’ye Reddiyesi Çerçevesinde Sarık Sarma İle İlgili Rivâyetlerin Değeri

Öz

Osmanlı’nın son dönemi ile Cumhuriyet’in ilk dönemine tanıklık eden İsmail Hakkı İzmirli (1869-1946), Kur’ân ilimleri, kelâm, fıkıh, hadîs, felsefe ve mantık gibi pek çok alanda eser telif etmiş şahsiyetlerdendir. İzmirli, gerek çeşitli kurumlarda yürüttüğü muallimlik, müderrislik, müdürlük, müfettişlik ve azalık gibi görevlerle gerekse kaleme aldığı kitap ve makalelerle büyük bir mücadele vererek içinde bulunduğu devrin siyasî, sosyal, fikrî ve kültürel hayatında zuhûr eden problem ve meselelere çözüm üretip bu alanlarda önemli katkılar sağlamıştır. İzmirli’nin, Sebîlürreşâd ve Cerîde-i İlmiyye gibi önemli mecmualarda muhtelif konulara dair yazılar kaleme alması yaşadığı dönemin meselelerine bağımsız kalmadığını ortaya koymaktadır. Nitekim bu yazılardan biri de “Her Müslüman’ın Sarık Sarması Vâcib midir?” ismiyle Sebîlürreşâd mecmuasında yayınlanan makale olup İzmirli bu makalesinde sarık sarmanın vâcib olduğunu dile getiren bir yazıya cevap vermiş, hadis ve fıkıh ilmi çerçevesinde konunun tahlil ve tenkidini yapmıştır. Bu çalışmada da sarık sarmaya dair rivâyetler, İzmirli’nin Hâkîzâde’ye reddiyesi çerçevesinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İzmirli, sarık, fıkıh, rivâyet.

Kaynakça

• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Ali b. Sultân. el-Makâletü’l-azbe fi’l-‘imâmeti ve’l-‘azebe. thk. Ebû Üsâme Muhammed Faysal. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003.
• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Ali b. Sultân. Mirkâtü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh. thk. Cemâl Aytânî. 11 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1414/1994.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn. Şu‘abu’l-îmân. thk. Muhammed Saîd b. Besyûnî Zağlûl. 9 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421/2000.
• Bozkurt, Nebi. “Sarık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/152-154. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. Riyad: Dârü’s-Selâm, 2. Basım, 1419/1999.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl. et-Târîhu’l-kebîr. 12. Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Deylemî, Ebû Şücâ‘ Şîrûye b. Şehredâr. Firdevsü’l-ahbâr. thk. Fevvâz Ahmed Zümerlî – Muhammed el-Mu’tasım Billah. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 1407/1987.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. es-Sünen. 8 Cilt. Kahire: Dârü’t-Te’sîl, 1436/2015.
• Ebû Ya‘lâ, Ahmed b. Alî el-Mevsılî. Müsnedü Ebî Ya‘lâ el-Mevsılî. 5 Cilt. Kahire: Dârü’t-Te’sîl, 1438/2017.
• Ebû Zehre, Muhammed. Usûlü’l-fıkh. Kahire: Dârü’l-Fikri’l-Arabî, 1958.
• Elbânî, Nâsırüddîn. Silsiletü’l-ehâdîsi’z-za‘îfe ve’l-mevzû‘a. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 1412/1992.
• Erdoğan, Mehmet. Vahiy-Akıl Dengesi Açısından Sünnet. 3. Baskı. İstanbul: İFAV, 2009.
• Fîrûzâbâdî, Ebu’t-Tâhir Muhammed b. Ya‘kûb. el-Kâmûsü’l-muhît. thk. Muhammed Naîm el-Arksûsî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1426/2005.
• Gazzâlî, Muhammed. es-Sünnetü’n-Nebeviyye beyne ehli’l-fıkh ve ehli’l-hadîs. Kahire: Dârü’ş-Şürûk, 2007.
• Güngör, Haydar. “Hz. Peygamber (s.a.s) Döneminde Kullanılan Kıyafetler”, Dergiabant (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi) 4/8 (2016), 48-68.
• Hâkim en-Nisâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Sâlih el-Lehhâm. 4 Cilt. Beyrut: Dârü İbn Hazm: 1428/2007.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed. Meâlimu’s-Sünen. nşr. Muhammed Râğıb et-Tabbâh. 4 Cilt. Halep: Matbaatü’l-İlmiyye, 1351/1932.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Ebî Bekr. Keşfü’l-estâr an zevâidi’l-Bezzâr. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle 1399/1979.
• İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah b. Adî el-Cürcânî, el-Kâmil fî du‘afâi’r-ricâl. thk. Mâzin es-Sirsâvî. 10 Cilt. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1434/2013.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali b. el-Hasen ed-Dımaşkî. Târîhu medîneti Dımaşk. thk. Muhibbüddîn Ebû Saîd Ömer el-Amrî. 80 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1415/1995.
• İbn Ebî Hâtim er-Râzî. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-azîm. thk. Hikmet b. Beşîr. 16 Cilt. Suudi Arabistan: Dârü İbni’l-Cevzî, 1439/2018.
• İbn Ebî Hâtim er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta‘dîl. 9 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1271/1952.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed. el-Musannef. thk. Muhammed Avvâme. 26 Cilt. Cidde: Dârü’l-Kıble li’s-Sekâfeti’l-İslâmiyye, 1427/2006.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali. el-Ğarâibü’l-mültekata min Müsnedi’l-Firdevs. thk. Ebû Bekr Ahmed Câlû. 8 Cilt. Dubai: Cem‘iyyetu Dâri’l-Birr, 1439/2018.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Lisânü’l-Mîzân. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 10 Cilt. Beyrut: Mektebü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1423/2002.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Takrîbu’t-Tehzîb. thk. Âdil Mürşid. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle Nâşirûn, 2007/1428.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Tehzîbü’t-Tehzîb. thk. Halîl Me’mûn vd. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1996/1417.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. Kitâbü’l-mecrûhîn. thk. Hamdî Abdülmecîd es-Selefî. 2 Cilt. Riyad: Dârü’s-Sümey‘î, 1420/2000.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân el-Büstî. Kitâbü’s-Sikât. nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
• İbn Arrâk, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Kinânî, Tenzîhü’ş-şerîati’l-merfûa ani’l-ahbâri’ş-şenîati’l-mevzûa. thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf – Abdullah Muhammed el-Ğumârî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım, 1401/1981.
• İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmâîl. el-Muhassas. 17 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ali el-Bağdâdî. Kitâbü’d-Du‘afâ ve’l-metrûkîn. thk. Ebu’l-Fidâ Abdullah el-Kâdî. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1406/1986.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ali el-Bağdâdî. Kitâbü’l-Mevzûât. thk. Tevfîk Hamdân. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003.
• İclî, Ebu’l-Hasen Ahmed b. Abdullah. Târîhu’s-sikât. thk. Abdülmu‘tî Kal‘acî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405/1984.
• Kâdî, Ebû Tâlib. İlelu’t-Tirmizî el-kebîr. nşr. Subhî es-Sâmerrâî v.d. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1409/1989.
• Karadâvî, Yusuf. Kur’ân ve Sünnet Işığında İslâm Fıkhını Yeniden Okumak. çev. Abdullah Kahraman. İstanbul: Nida Yayıncılık, 2018.
• Karadâvî, Yusuf. Sünneti Anlamada Yöntem. çev. Bünyamin Erul. İstanbul: Nida Yayıncılık, 2009.
• Kettânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ca‘fer. ed-Di‘âme fî ahkâmi sünneti’l-‘imâme. Dımaşk: Matbaatü’l-Feyhâ, 1342/1923.
• Köktaş, Yavuz. Fıkıh ve Hadis ya da Doktor ve Eczacı. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2020.
• Macit, Yahya. “Son Dönem İslam Hukukçularından: İzmirli İsmail Hakkı (1868-1946)”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 6 (2005), 233-267.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. Abdurrahman. Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl. thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1403/1983.
• Mübârekpûrî, Ebu’l-Ulâ Muhammed Abdurrahman. Tuhfetü’l-ahvezî bi-şerhi Câmi’i‘t-Tirmizî. 10 Cilt. Dımaşk: Dârü’l-Feyhâ, 1432/2011.
• Münâvî, Muhammed Abdürraûf. Feyzü’l-kadîr şerhu’l-Câmi‘i’s-sağîr. thk. Ahmed Abdüsselâm. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422/2001.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahîhu Müslim. Beyrut: Dârü Kurtuba, 2. Basım, 1430/2009. Sakallı, Talat. “Hüdai Sünnet-Zevaid Sünnet Ayırımı”. Hadis’in Dünü-Bugünü ve Geleceği Sempozyumu. 39-55. Samsun: 1993.
• Sehâvî, Şemsüddîn Muhammed b. Abdurrahman. el-Makâsıdü’l-hasene, thk. Muhammed Osmân. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 4. Basım, 1422/2002.
• Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl. Usûlü’s-Serahsî. nşr. Ebu’l-Vefâ el-Efgânî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1414/1993.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-Câmi‘u’s-sağîr fî ehâdîsi’l-beşîri’n-nezîr. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım, 1425/2004.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Abdurrahman b. Ebî Bekr. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-mensûr. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 17 Cilt. Kahire: Dârü Hicr, 1424/2003.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-Leâli’l-masnû‘a fi’l-ehâdîsi’l-mevzû‘a. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1395/1975.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Abdurrahman b. Ebî Bekr. ez-Ziyâdât ‘ale’l-mevzûât. thk. Râmiz Hâlid. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 1431/2010.
• Şevkânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali. el-Fevâidü’l-mecmûa fi’l-ehâdîsi’l-mevzûa. thk. Abdurrahman b. Yahyâ el-Yemânî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1416/1995.
• Şevkânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali. Neylü’l-evtâr min esrâri Münteka’l-ahbâr, thk. Muhammed Subhî. 16 Cilt. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 1427/2006.
• Tâberânî, Ebu’l-Kâsım Süleymân b. Abdullah. el-Mu‘cemü’l-kebîr. nşr. Hamdî Abdülmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, ts.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmi‘u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 25 Cilt. Kahire: Dârü Hicr, 1422/2001.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. el-Câmi‘. 5 Cilt. Kahire: Dârü’t-Te’sîl, 2. Basım, 1437/2016.
• Ukaylî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Amr. Kitâbü’d-Du‘afâi’l-kebîr. thk. Abdülmu’tî Emîn Kal’acî. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1404/1984.
• Uysal, Muhittin. Peygamber Günlerinde Giyim Kuşam ve Süslenme. Konya: Yediveren Kitap, 2004.
• Yalçın, İsmail. “Sarık/Fıkıh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/154. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Zehebî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. el-Kâşif. thk. Muhammed Avvâme – Ahmed Muhammed el-Hatîb. 2 Cilt. Cidde: Dârü’l-Kıble li’s-Sekâfeti’l-İslâmiyye, 1413/1992.
• Zehebî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. Mîzânü’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl. thk. Muhammed Rıdvân. 5 Cilt. Beyrut: er-Risâletü’l-Âlemiyye, 2. Basım,1440/2019