BAĞIMSIZ DENETİMDE HİLE MÜZAKERESİ VE İÇ KONTROLE İLİŞKİN TESPİTLER

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 77 - 107, 01.07.2019

Salih Kayıkçıoğlu

Öz

Günümüz piyasa koşullarında, şirketlerin sürdürülebilirliklerini koruyabilmesi, kâr paylarını arttırması ve belirlemiş oldukları şirket amaç ve hedeflerine ulaşabilmesi zorlaşmıştır.
Mevcut piyasa şartlarında başarıya ulaşmak noktasında, şirketler için şirket içi ve şirket içerisinde yer alan insana dayalı süreçlerin etkinliği ve verimliliği önem kazanmıştır. Bu nedenle, özellikle şirketlerin finansal sonuçlarını etkileme özelliğine sahip süreçlerinin etkin, verimli ve insan kaynağından kaynaklı olarak oluşabilecek risklerden arındırılmış şekilde sürdürülmesi önem teşkil etmektedir. Finansal sonuca direkt olarak etkisi olan muhasebe işlemleri ve finansal işlemlere ilişkin süreçlerde, insandan kaynaklı hilelerin oluşması her zaman muhtemeldir. Dolayısıyla bu süreçlerde hile riskinin her zaman var olan bir risk olduğunu kabul etmek ve bu kapsamda süreçlere ilişkin gerekli önlemleri almak gerekmektedir. Hile riskine ilişkin olarak özellikle günümüzde, uluslararası ve ulusal pek çok platformda önlem alınmasına yönelik standartlar geliştirilmektedir. Bu standartların temelinde, şirketin finansal süreçlerinde var olan hilelerin ortaya çıkartılması yatmaktadır. BDS 240 standardı da şirketlerin iç kontrol sistemleri kapsamında hile risklerinin ortaya çıkartılmasına yönelik olarak geliştirilen bir standarttır. Standart kapsamında şirketin finansal sonuçlarına ilişkin denetim süreçlerini gerçekleştiren bağımsız denetçilerin hile ve hile riskine ilişkin sorumlulukları düzenlenmiştir. Bu standart ayrıca bağımsız denetim süreçlerin hile ve hile riskinden kaynaklı olarak ortaya çıkan önemli yanlışlıklara ilişkin müzakere süreçlerini kapsamaktadır. Çalışmanın temel konusu denetim ekibi tarafından yürütülecek olan hile ve hile riskinden kaynaklı olarak ortaya çıkan önemli yanlışlıklara ilişkin yürütülen müzakerelerin incelenmesidir. Bu kapsamda yürütülen çalışmada, hile, hile riski ve iç kontrol sistemleri, BDS 240 standardı kapsamında yürütülen müzakerelere bir alt yapı oluşturması açısından irdelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Hile Riski, İç Kontrol Sistemi, BDS 240, Müzakere

FRAUD NEGOTIATION AND INTERNAL CONTROL DETERMINATIONS IN THE AUDIT

Öz

In today’s market conditions, it has become difficult for companies to maintain their sustainability, increase their profit margins and achieve the company goals and targets they
have set. In order to achieve success in the current market conditions, the effectiveness and efficiency of human-based processes within the company and within the company have
gained importance for the companies. Therefore, it is especially important that the processes of companies that have the ability to influence financial results are carried out effectively, efficiently and free from the risks that may arise from human resources. In the process of accounting and financial transactions that have a direct impact on the financial result, it is always possible to create human-induced fraud. Therefore, it is necessary to accept that there is always a risk of fraud in these processes and to take the necessary precautions regarding the processes within this scope. In particular today, standards are being developed for the prevention of fraud risk in many international and national platforms. The basis of these standards lies in the discovery of fraud that exists in the company’s financial processes. The BDS 240 standard is a standard developed for the detection of fraud risks within the scope of internal control systems of companies. Within the scope of the standard, the responsibilities of the independent auditors for fraud and fraud risk have been set up for audit processes regarding the financial results of the company. This standard also covers negotiation processes for material misstatement arising from the risk of fraud and fraud of independent audit processes. The main issue of the study is to examine the negotiations conducted on material misstatement arising from the risk of fraud and fraud that will be carried out by the audit team. In this context, fraud, fraud risk and internal control systems have been examined in order to create a infrastructure for negotiations conducted within the scope of the BDS 240 standard.

Anahtar Kelimeler

BDS 240, Fraud Risk, Internal Control System, Negotiation

Kaynakça

• • Alagöz, A. “İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Önemi ve Denetim Komiteleri ile İç Denetim Birimi İlişkisinin Hata ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü” Güncel İşletmecilik Konuları, http://www.alialagoz.com.tr/doc-dr-alialagoz-makaleleri/isletmelerde_ic_kontrol.pdf Erişim Tarihi: 14.Ocak.2017.• Bozkurt, N. (2009) İşletmelerin Kara Deliği Hile, Çalışan Hileleri, Alfa Yayınları, İstanbul. • Doyrangöl, N.C. (2001). Sermaye Piyasası Aracı Kurumlarında Etkili bir İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Fonksiyonu, Lebib Yalkın Matbaası, İstanbul. • Gök, M. Ve Akar, S. (2014). “Türkiye’de Kamu Denetim Birimlerinde Saydamlık Uygulamalarının Genel Bütçeli Kuruluşlar Açısından Değerlendirilmesi” Business and Economic Research Journal, Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.D. Yayını, 5, 4. • Graycar, A. ve Smith, R. (2002). “Identifying and Responding to Corporate Fraud in the 21th Century” Australian Institute of Criminology.• Grant Thorton, “Managing Fraud Risk: The Audit Committee Perspective” 2002, http://www.grantthornton.com/staticfiles/GTCom/Audit/Assurancepublications/Audit%20committee%20guides/ACH_Guides_Managing_Fraud_Risk_.pdf, Erişim Tarihi: 14.Ocak.2017.• Güner, F. (2009). “Kamu İdarelerinin Etkin Yönetiminde İç Kontrol UygulamalarınıN Rolü” Maliye Dergisi, 157, Temmuz-Aralık. • Hile Denetim Hizmetleri, “İşletme Odaklı Hile Türleri” http://www.hiledenetimhizmetleri.com/hile-denetimi/isletme-odakli-hile-turleri.html Erişim Tarihi: 14.Ocak. 2017.• Hogan,C, Zabihollah Rezaee, Richard Dick Riley Jr., ve Uma Velury (2008). “Financial Statement Fraud: Insights form the Academic Literature”, Auditing: A Journal of Practice &Theory, 2.• Karabınar, S. ve Akyel, N. (2009). “Hileler ve Denetimdeki Yeri” I.Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi, 10-16 Mayıs 2009, http://www.sbekongre.sakarya.edu.tr/kongre1/Bildiri/691-704.pdf Erişim Tarihi: 14.Ocak.2017. • Kesik, A. (2005). “5018 Sayılı Kamu mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Bağlamında ve AB Sürecinde Türk Kamu İç Mali Kontrol Sistemi” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1. • Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). “Etkin bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı” Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6, 2.• Öksüz, F. (2005). “İç Denetim Departman Yönetiminde Etkinlik ve Verimlilik”, İç Denetim, Yaz. http://www.tide.org.tr/uploads/tide12.pdf Erişim Tarihi: 14.Ocak.2017.• Fuat Öksüz, “İç Denetim Departman Yönetiminde Etkinlik ve Verimlilik”, İç Denetim, Yaz 2005.• Resmi Gazete, “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu”, 24.12.2003-25326.• Tanner, S. (2008). “Managing Risk How Organisations Respond to Fraud Risk” Accountancy Ireland, 40, 3.• The Committee of Sponsoring Organizastions of the Treadway Commission (COSO) Resmi İnternet Sitesi http://www.coso.org, Erişim Tarihi: 14.Ocak.2017.• Uzunay, V. (2007). Avrupa Birliğinde ve Türkiye’de Kamu İç Mali Kontrol Sistemi ve Bu Alanda Yapılan Düzenlemeler, T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Araştırma Raporu¸ Ankara.• Arı, Mustafa; ‘Kurumsal Yönetim ve Finansal Raporlamanın Güvenirliği’ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Dergisi, Cilt 2 Sayı 3, Ekim 2008.