Yunus Emre’nin “Ahlaki Güzellikleriyle İnsan” Görüşü

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 16 - 40, 21.12.2019

Esma Kapan

Öz

Yunus Emre, yalnızca Türk tasavvuf geleneği ve Türk edebiyat tarihinde değil, tüm dünyada değer gören önemli şahsiyetlerden biridir. Bu çalışmada, büyük Türk düşünürü ve şairi Yunus Emre’nin eserlerinde yer alan insan ve insanın ahlakına dair unsurlar, bu unsurları tipik bir şekilde yansıtan bazı şiirleri seçilerek incelenmiş ve tasavvuf düşüncesi etrafında yorumlanarak açıklanmıştır. Bu kapsamda araştırma yaklaşımı olarak nitel araştırma yöntemi, veri toplama aracı olarak ise doküman analizi tekniği benimsenmiştir. Araştırmada doküman olarak Yunus Emre’nin şiirlerinin yer aldığı Memet Fuat’ın “Yunus Emre” adlı kitabıyla, Mustafa Tatcı’ nın “Yunus Emre Dîvanı” adlı eseri ele alınmıştır. Eserlerin analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Yunus Emre’nin insan ve insanın ahlakına dair unsurları yansıtan şiirleri yorumlanarak kodlara, kodlardan temalara, temalardan da bulgulara ulaşılmıştır. Bu doğrultuda “Yunus Emre ve Varlık Olarak İnsan” ile “Yunus Emre ve Ahlaki Davranışlar Bakımından İnsan” olmak üzere iki ana temaya ulaşılmıştır. Yunus Emre’nin şiirlerinde tüm insanlığı kucaklayan, aynı zamanda onlara doğru ahlaki davranışları öğütleyen dizeler barındırdığı görülmüştür. Araştırmada elde edilen sonuçlardan hareketle, Yunus Emre’ye ve O’nun insan olmanın gerekleri konusundaki düşüncelerine eğitim-öğretim sürecinde daha çok yer verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, tasavvuf, insan ve ahlak

Kaynakça

• Akagündüz, S. Y. (2016). Türkiye'de ahlak eğitimi üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Akarsu, S. (2015). İlkokul (1-4) ve ortaokul (5-8) müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların değerler bakımından incelenmesi ve değerler eğitimine ilişkin öğrenci algıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Altun, A. S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 7-18.
• Beyribey, F. A. (2018). Yunus Emre perspektifinden modern insan kişiliğinin eleştirisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Çelik, İ. (2009). Türk tasavvuf düşüncesinde ölüm. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16 (40), 119-146.
• Dalkılıç, B. (2010). Yunus Emre’de insan ve unsurları. Eski Yeni Aylık Şehir Kültürü Dergisi, 15, 24-27.
• Demirci, M. (2008). Yûnus'ta hak ve halk sevgisi. İstanbul: H Yayınları.
• Demircioğlu, İ. H., ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69-88.
• Deveci, H., Belet, D., ve Türe, H. (2013). Dede Korkut Hikayelerinde Yer Alan Değerler. Electronic Journal of Social Sciences, 12(46).
• Ekiz, O. N. (2000). Yunus Emre. İstanbul: Toker Yayınları.
• Fuat, M. (1999). Yunus Emre. İstanbul: Doğan Kardeş Kitaplığı.
• Güzel, A. (1991). Yunus Emre'de insan kavramı. Vakıf Haftası Dergisi, 8, 83-96.
• Kaplan, M. (1994). Yunus Emre'nin insan ve ahlak görüşü (Risalat Nushiyya'nın tahlili). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 21, 65-82.
• Kaplan, K. (2018). Yunus Emre’nin şiirlerinde insan ve doğa. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 155-166.
• Karadağ, N. (2016). Yunus Emre’nin karizmatik şahsiyetinde din ve toplum anlayışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kılıç, B. (2010). Yunus’tan modern insana sevgilerle. Eski Yeni Aylık Şehir Kültürü Dergisi, 15, 28-31.
• Kizir Taştan, E. (2019). Yunus Emre’de insan algısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
• Kulaksızoğlu, A. ve Dilmaç, B. (2000). İnsani Değerler Eğitimi Programı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 199-208.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özleşmiş, N. (2019). İlkokul hayat bilgisi dersi kapsamındaki değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Pala, İ. (1995). Yunus Emre’de ölüm düşüncesi. Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri (Ankara 7-10 Ekim 1991), Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1995, s.531-543.
• Şenocak, R. (2019). Kötülük problemi: Yunus Emre örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Şimşek, F. Z. (2019). Manevi danışmanlık ilkeleri bağlamında Mevlana ve Yunus Emre düşüncesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Tatcı, M. (1990). Yunus Emre Dîvanı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 10.05.2020 tarihinde https://temucin.files.wordpress.com/2014/12/yunus-emre-dc3aevc3a2nc4b1.pdf adresinden erişilmiştir.
• Tekin, Ö. G., ve Bedir, G. (2019). Ortaokul öğretim programlarındaki kazanımların karakter eğitimi analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 139-169.
• Timurtaş, F. K. (1989). Yunus Emre Divanı. Tercüman 1001 Temel Eser. 10.05.2020 tarihinde https://www.academia.edu/41435274/Faruk_Kadri_Timurta%C5%9F_-_YUNUS_EMRE_D%C4%B0VANI adresinden erişilmiştir.
• Yaran, C. S. (2008). Mevlana ve Yunus Emre'de dinler ve mezhepler arası barış: Nedenler ve çözümler. Din ve Dünya Barışı Uluslararası Sempozyumu, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basım ve Yayınevi, 112-126.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, Ö. (2013). Zaman ve mekanı aşan söylemleriyle Yunus Emre'de insan anlayışı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (özel sayı), 153-168.