Sosyal Bilgiler ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Atatürk Algısı

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 17 - 39, 21.12.2020

Ülkü Uyar , Bayram Tay

Öz

Bu araştırma, Atatürk ve Atatürkçülük konularının öğretim sorumluluğunu üstlenecek olan sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Kesitsel betimsel tarama modelindeki bu çalışmanın örneklemini Kırşehir Ahi Evran, Bozok, Necmettin Erbakan, Gazi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitelerinin sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği 3. ve 4. sınıfında öğrenime devam eden 795 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmada öğretmen adaylarının Atatürk’e yönelik algılarını belirlemek için Dönmez ve Hamarat (2014) tarafından geliştirlen “Atatürk Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları sonucunda elde edilen sonuçlara bakıldığında Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk’e yönelik algı düzeyleri ortalamasının “oldukça” boyutunda ve aritmetik ortalamasının 4.12 olduğu tespit edilmiştir. Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk’e yönelik algı düzeylerinin belirlendiği çalışmada kullanılan veri toplama aracındaki 32 sorudan 15’ine öğretmen adaylarının “tamamen” boyutunda cevap verdikleri, 17 soruya da “oldukça” boyutunda cevap verdikleri anlaşılmaktadır. İstatistiksel olarak, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk algılarının; olumlu düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk algılarının cinsiyet ve devam edilen anabilimdalına göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adaylarının Atatürk algılarının sınıf düzeylerine göre farklılaştığı ve bu farkın 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adayları lehine olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Atatürk algısı, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği adayları

Kaynakça

• Akarsu, B. (2014). Hipotezlerin, değişkenlerin ve örneklemin belirlenmesi. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri İçinde (21-43). Ankara: Pegem Akademi.
• Akarsu, B. ve Akarsu B. (2019). Bilimsel araştırma tasarımı, nicel, nitel ve karma araştırma yaklaşımları. İstanbul: Cinius Yayınları
• Akbaba, B. (2007). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi dersinin amaçlarına yönelik öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 339-352.
• Akbaba, B., Demirtaş, B., Birbudak, T. S. ve Kılcan, B. (2014). Tarih öğretmeni adaylarının Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi öğretimine yönelik görüşleri. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6(2), 207-226.
• Akbaba, B., Demirtaş, B., Birbudak, T. S. ve Kılcan, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi öğretimine yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1343-1358.
• Aslan, T. (2008). Siyasi, sosyal ve kültürel açıdan Atatürk’ün liderliği üzerine bir deneme. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (2), 241-261.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, (2007). Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Baskı: Divan Yayıncılık, C. I, II, III.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. BEÜ SBE Dergisi, 7(1), 231-274.
• Bektaş, Ö. (2006). İlköğretim 4-5. sınıflar sosyal bilgiler programında ‘‘Atatürkçülük’’ konuları ve bu konuların öğreniminde öğretmen rolü. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 69-107.
• Bozkurt, G. (2006). Hukuk inkılabı. D. Yalçın (-V.d.), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II İçinde (73-96). Ankara: A.K.D.T.Y.K. Atatürk Araştırma Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş., ve Demirel F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, O. (2011). Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi (XIX.-XX. Yüzyıl Türkiye). Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Dönmez, C. ve Hamarat, E. (2014). Atatürk algısı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 13 (3), 820-826.
• Dönmez, C. ve Yazıcı, K. (2008). T. C. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük konularının öğretimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş “Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri”. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gülnahar, F. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Lisans Eğitimlerinde Gördükleri Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Dersine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi (Erzincan Üniversitesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Güney, S. (2000). Davranış bilimleri. Ankara: Nobel.
• İnceoğlu, M. (1993). Tutum, algı ve iletişim. Ankara: Verso.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekısık Web Ofset Tesisleri.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keçe, M. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Atatürk ilkeleri ilişkin algı düzeylerinin değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18 (1), 103-127.
• Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri “Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri Nicel mi? Nitel mi?”. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuşat, A. (2003). Bir değerler sistemi olarak ‘‘Kimlik’’ duygusu ve Atatürk. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 45-61).
• MEB. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6- 7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (Taslak Basım), Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Öztürk, C., Başer, E. ve Baran, T. A. (2018). Sonuç yerine: Çağdaş gelişmeler ışığında Atatürkçü Düşünce Sistemi üzerine. C. Öztürk (Ed.), İmparatorluktan ulus devlete Türk inkılap tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti. İçinde (21-43). İstanbul: İstek.
• Sezgin Selçuk, G. (2019). Tarama yöntemi. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (1. Baskı) İçinde (139-162). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Uca, A. (2017). Atatürk ilkeleri Türk milletine neler kazandırdı? KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (33), 151-162.
• Ülgen, G. (1997). Eğitim psikoloji. İstanbul: Alkım.
• Verma, G.K. & Mallıck, K. (1999). Researching education: Perfectives and techniques. Philadelphia: Open University Press.