Güneş Benzeri Titreşim Yapan Evrimleşmiş Yıldızlarda Karma Modların İncelenmesi

Yıl 2023, , 108 - 113, 31.12.2023

Zeynep Çelik Orhan

https://doi.org/10.55064/tjaa.1196484

Öz

Yıldız asterosismolojisi sayesinde yıldızların temel parametreleri oldukça hassas bir şekilde tespit edilmektedir. Güneş benzeri titreşim yapan anakol yıldlzarın kütle ve yarıçapları gözlem frekansları ve etkin sıcaklık kullanılarak oldukça hassas olarak belirlenmektedir. Bu parametrelerin elde edilmesi için geliştirilen ilişkilere "ölçeklendirme ilişkileri" denir. Anakol yıldızları için geliştirilen bu ilişkiler güneş benzeri titreşim yapan evrimleşmiş yıldızlar için de kullanılmaktadır. Bu çalışma kapsamında güneş benzeri titreşimleri Kepler uzay aracı tarafından belirlenen dört tane evrimleşmiiş yıldız detaylı olarak iç yapı modelleri kullanılarak incelenmiştir. MESA iç yapı modelleri kullanılarak yıldızların kütle ve yarıçap aralığı sırasıyla 1.16-1.75 ${M_{\rm \odot}}$ ve 2.18- 3.14 ${R_{\rm \odot}}$ olarak belirlenmiştir (Çelik Orhan, Yıldız, Örtel 2023). Bu çalışmada özellikle karma mod gösteren $l$=1 titreşim frekansları detaylı olarak ilk kez incelenmiştir. Bu sayede yıldızların yaşları oldukça duyarlı olarak 1.57- 7.78 Gyıl olarak oldukça hassas olarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

asteroseismology, evolved stars, mixed modes, stellar interiors and evolution

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

122F245

Teşekkür

Bu çalışma 122F245 nolu TÜBİTAK projesi tarafından destek- lenmektedir. Her alanda desteğini esirgemeyen Prof. Dr. Mutlu YILDIZ’a ve bu çalışmaya katkılarından dolayı Sibel Örtel’e teşekkür ederim. Ayrıca varlığı ile motivasyonumu artıran oğlum Emirhan Sami Orhan’a çok teşekkür ederim.

Güneş Benzeri Titreşim Yapan Evrimleşmiş Yıldızlarda Karma Modların İncelenmesi

Öz

Thanks to asteroseismology, the fundamental parameters of stars are determined very precisely. The masses and radii of the solar-like oscillating main sequence (MS) stars are determined very precisely using the observation frequencies and the effective temperature. The relations developed to obtain these parameters are called "scaling relations". These relations developed for MS stars are also used for solar-like oscillation evolved stars. In this study, solar-like oscillatig four sub giant (SG) stars are studied in detail using internal structure models. The mass and radius ranges of the stars were determined as 1.16-1.75 ${M_{\rm \odot}}$ and 2.18- 3.14 ${R_{\rm \odot}}$, respectively. Thestructre models are constructed using MESA code. In this study, the oscillation frequencies of $l$=1, which show mixed mode, were examined in detail for the first time. In this way, the ages of the stars were obtained very sensitively as 1.57-7.78 Gyr, in th

Anahtar Kelimeler

asteroseismology, evolved stars, mixed modes, stellar interiors and evolution

Proje Numarası

122F245

Kaynakça

• Angulo C. et al., 1999, Nucl. Phys. A, 656, 3
• Arentoft T., Brogaard K., Jessen-Hansen J., Silva Aguirre V., Kjeldsen H., Mosumgaard J.~R., Sandquist E.~L., 2017, ApJ, 838, 115. doi:10.3847/1538-4357/aa63f7