TBMM Deprem Araştırma Komisyonu Raporlarının Tarihsel Gelişimi

Yıl 2024, , 137 - 152, 30.01.2024

Bülent Özmen

https://doi.org/10.25288/tjb.1392975

Öz

Önemli bir depremden sonra depremin yaralarını hızlı bir şekilde sarmaya yardımcı olmak, sorun alanlarını ortaya çıkarmak, çözüm önerilerini belirlemek ve deprem ile ilgili çalışmalar yapmak amacı ile Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) Deprem Araştırma Komisyonları kurulmaktadır. 1962 yılında kurulan ilk komisyondan başlayarak 1966, 1977, 1997, 1999, 2010, 2020 ve 2023 yıllarında farklı isimler altında sekiz kez deprem araştırma komisyonu kurulmuştur. Bunların yanı sıra 1962, 1976, 1977, 1978 yıllarında dört kez de TBMM Cumhuriyet Senatosunda deprem ile ilgili araştırma komisyonları kurulmuştur. Komisyon raporlarında birçok tespit ve önerinin yapılması kadar bunların takibinin yapılması, uygulanıp uygulanmadığının kontrol edilmesi de bir o kadar önemlidir. Önerilerin hayata geçirilebilmesi için mutlaka yasal bağlayıcılığının olması gerekir. Bu nedenle Meclis Deprem Araştırma Komisyonu raporlarında belirtilen görüş ve önerilerin uygulamaya geçebilmesi ve önerilen mevzuat değişikliklerinin yapılabilmesi için TBMM’ne de önemli görevler düşmektedir. Mecliste grubu bulunan bütün siyasi partilerin birlikte çalışarak ortaya koydukları raporlarda yapmış oldukları önerilerinin takipçisi olarak mevzuat düzenlemeleri ile ilgili önerilerini bir an önce Meclis’te gündemlerine alarak kanunlaştırmaları, önerilerinin uygulanıp uygulanmadığını kontrol ederek uygulanmasını sağlamaları Türkiye’nin deprem risklerinin azaltılması çalışmalarına önemli katkılar sunacaktır. Bu makalenin amacı hem geçmişten günümüze kurulmuş olan meclis deprem araştırma komisyonları ve komisyonlar tarafından hazırlanmış olan raporlar hakkında bilgiler vermek hem de yapılan önerilerin geliştirilmesine ve deprem risklerinin azaltılması çalışmalarına katkı sunmak ve bundan sonra kurulacak komisyonlara yol gösterici olmaktır.

Anahtar Kelimeler

Araştırma komisyonu, deprem, rapor, TBMM

Historical Development of the Earthquake Research Commission Reports Submitted to the Grand National Assembly of Türkiye

Öz

After a significant earthquake, Earthquake Research Commissions are established in the Grand National Assembly of Türkiye in order to help heal the wounds of the earthquake quickly, to reveal problem areas, to determine solutions that may be suggested, and to carry out earthquake-related studies. Starting from the first commission established in 1962, Earthquake Research Commissions were established eight times under different names in 1966, 1997, 1999, 2010, 2020 and 2023. In addition to these, earthquake-related research commissions were established 4 times in the Senate of the Grand National Assembly in 1962, 1976, 1977 and 1978. It is equally important to make findings and suggestions in the commission reports, as well as to follow them up and check whether they are implemented. In order for the recommendations to be implemented, they must be legally binding. For this reason, it is important that the Grand National Assembly has the duty to put into practice the opinions and suggestions stated in the reports of the Parliamentary Earthquake Research Commission and to make the proposed legislative changes. It will make significant contributions to Türkiye’s efforts to reduce earthquake risks if all political parties in the Parliament work together and follow up on the proposals made in the reports, put their suggestions regarding legislative regulations on the agenda of Parliament as soon as possible and enact them, and ensure their implementation by checking whether their suggestions are implemented.

The purpose of this article is to provide information about the Parliamentary Earthquake Research Commissions and reports prepared by these commissions that have been established from past to present, as well as to contribute to the development of recommendations and studies on reducing earthquake risks and to guide the commissions to be established in the future.

Anahtar Kelimeler

Research commission, earthquake, report, Türkiye Grand National Assembly

Kaynakça

• Bozkurt, Ö. & Çiçekdağı, H. İ. (2022). Comparative Analysis of the Parliamentary Research Commission Reports Published 2010 and 2021 in the Earthquake Specific. Turkish Journal of Earthquake Research, 4(1), 137-154. https://doi.org/10.46464/tdad.1085753
• Denge ve Denetleme Ağı. (2023). Meclis Araştırmalarının Deprem Özelinde Yetkinliği Analiz Raporu. Mecliste.org (yayımlanmış).
• Genç, Ö. (2021). Deprem Araştırma Komisyonu Deneyimi. Sivil Sayfalar (yayımlanmış).
• Güzel, M. N. (2019). Meclis Araştırması ve Görüşülen Meclis Araştırma Komisyonu Raporlarının Hukuk Devleti İlkesi Bakımından Değerlendirilmesi [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eyidoğan, H. (2021, 01 Nisan). On kez deprem araştırma komisyonu kuran TBMM, bu kez deprem risklerinin azaltılmasını sağlayabilecek mi? https://t24.com.tr/yazarlar/haluk-eyidogan/on-kez-deprem-arastirma-komisyonu-kuran-tbmm-bu-kez-deprem-risklerinin-azaltilmasini-saglayabilecek-mi,30432
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (yayımlanmış).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1962). 7.9.1962 Cuma günü Yüz Onüçüncü Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 6(1), 351-377.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1962). 10.9.1962 Cuma günü Yüz Ondördüncü Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 6(1), 378-444.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) (1962). 5.12.1962 Çarşamba günü Onüçüncü Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 9(2), 597-642.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1966). 16.11.1966 Çarşamba günü Altıncı Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 9(2), 81-121.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1966). 18.11.1966 Cuma günü Yedinci Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 9(2), 122-158.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1966). 25.11.1966 Cuma günü Onuncu Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 9(2), 203-238.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1966). 21.06.1967 Çarşamba günü 122. Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 19(2), 89-156.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1967). Deprem Bölgesinde Bilgi Edinilmek Üzere Anayasanın 88 nci maddesi Gereğince Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (10/5, 5/34). Millet Meclisi, 2(247), 1-67.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1977). 28.12.1977 Çarşamba günü 83 ncü Birleşim. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 2(1), 1-50.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (1997). 21.01.1997 Salı günü 48 inci Birleşim. TBMM Tutanak Dergisi, 19(2), 280-375.
• Resmi Gazete, (1973, 04 Nisan). Millet Meclisi Kararı, Millet Meclisi İçtüzüğü. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14506.pdf
• Resmi Gazete, (1982, 20 Ekim). T.C. Cumhuriyeti Anayasası. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf