Stratigraphy of Upper Cretaceous — Lower Tertiary strata of Yahşıhan area, east of Ankara

Yıl 1972, Cilt: 15 Sayı: 2, 180 - 276, 31.08.1972

Teoman Norman

Öz

During the Upper Cretaceous-Lower Tertiary time a continuous (3200 m) sedimentation, mainly consisting of submarine slumps, olistostromes and turbidity currents, was taking place in the western half of the area. Meanwhile, in the eastern half, a granit complex plutonic intrusion was emplaced (Early Paleocene) in a formation, dominantly consisting of basic submarine lavas and tuffites. Uplift, erosion and subsidence of the eroded surface was followed by a marine transgression near the closing of Paleocene times. Following the deposition of neritic and partly littoral sediments (700 m), towards the end of Eocene (post Lutetian) a regression developed over the whole area, causing the deposition of mainly red colored rudite, arenite and lutite, as well as lagoonal white limestone and gypsum.

Horizontal Neogene clastics rest with an angular unconformity on the folded, uplifted and eroded sediments of Late Cretaceous-Early Tertiary age.

Ankara Yahşıhan Bölgesinde Üst Kretase - Alt Tersiyer İstifinin Stratigrafisi

Öz

Üst Kretase-Alt Tersiyer boyunca sahanın batı kısımlarında türbid akıntılar, olistostromlar ve sualtı heyelanlarının faal olduğu devamlı bir sedimentasyon (3200 m) yer alırken, doğu kısımlarında çoğunluğu bazik denizaltı lav ve tüflerinden. ibaret bir formasyona Paleosen'de bir plütonun yerleştiği, sahanın yükselerek aşındığı, aşınma yüzeyi üzerinde Paleosen sonlarına doğru bir transgresyonun başladığı: görülmektedir. Neritik ve litoral malzemenin (700 m) oluşumundan sonra Eosen sonlarına doğru bütün sahada bir regresyon görülmekte, kırmızı rudit, arenit, lütit, beyaz lagüner kalker ve jipsler teşekkül etmektedir.

Neojen yaşlı yatay konumlu klastikler, kıvrılmış, yükselmiş ve aşınmış olart Üst Kretase - Alt Tersiyer yaşlı sedimentler üzerinde açısal bir diskordansla durmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yahşıhan, Üst Kretase - Alt Tersiyer, Stratigrafi

Kaynakça

• Abbate, E., Bortolotti, V. ve Passerini, P., 1970 Olistostromes and olistoliths: Sedimentary Geology, 4, s. 521-558.
• Arni, P., 1942, Anadolu ofiolitlerinin yaşlarına mütedair malümat; M.T.A. Enstitüsü Dergisi, 3/28, s. 472-488.
• Ayan, M. 1959, Contribution a I’étude petrographique de la région située au nord- est de Kaman (Turquie). (Tez, Nancy): M.T.A. Enstitüsü Yayınları no. 115.
• Bailey, E.B. ve Mc Sallien, W.C. 1950, Ankara Melanjı ve Anadolu Şaryajı M.T.A. Enstitüsü Dergisi, 40, s. 12-22.
• Baykal, F. 1943, Kırıkkale-Kalecik ve Keskin-Balâ Mıntıkalarındaki Jeolojik Etüdler. M.T.A. Enstitüsü Derleme Raporu, no. 1448.
• Blumenthal, M., 1948, Bolu civarı ile Aşağı Kızılırmak mecrası arasındaki Kuzey Anadolu silsilelerinin jeolojisi: M.T.A. yayınları, Seri B, no. 13 Ankara.
• Boccaletti, M. ve Bortolotti, V. Sağrı, M. 1966, Richerche sulle ofioliti delte
• Catene- Alpine: 1 — Osservazioni sull’Ankara Mélange nella zona di Ankara.. Boll. Soc. Geol. It., 85, s. 485-508.
• Bouma, A.H., ve Brouwer, A. 1964, Turbidites Elsevier, Amsterdam, 254 s.
• Brinkmann, R., 1968, Einige geologische Leitlinien von Anatolien: Geol, et Palaont., 2, s. 111-119, Marburg.
• Buchardt, W.S., 1958, Orta Anadolu’da 1:100:000 ölçekli Jeolojik Harita çalışmaları hakkında rapor: (Çeviren: Z. Bengi). M.T.A. Derleme Raporu, no. 2675.
• Chaput, E., 1936, Türkiye’de Jeolojik ve Jeomorfolojik tetkik seyahatları (Çeviren: A. Tanoğlu, 1947): İstanbul Üniversitesi Yayınlarından, no. 324.
• Dobkins, J.E., ve Folk, R.L. 1970, Shape development on Tahiti-Nui: Jour. Sed. Pet., 40, s. 1167-1203.
• Dott, Jr. R.H., 1963, Dynamics of subaquaeous gravity-depositional processes: Bull. Amer. Assoc. Petrol. Geol., 47, 104-128.
• Dzulynski, S., ve Walton E.K 1965, Sedimentary features of flysch and greywackes: Developments in sedimentology, no. 7, Elsevier, Amsterdam, 274 s.
• Egeran, E.N. ve Lahn, E. 1948, Türkiye Jeolojisi Ankara, 190 s.
• Egeran, E.N. ve Lahn, E. 1951, Kuzey ve Orta Anadolu’nun tektonik durumu hakkında not: M.T.A. Enstitüsü Dergisi, no. 41, s. 23-27.
• Erk, A.S., 1957, Ankara civarı petrol ihtimalleri: M.TA. Enstitüsü Raporu, no. 2608 (Yayınlanmamış).
• Erol, O., 1954, Ankara civarının jeolojisi hakkında rapor, M.T.A. Enstitüsü Raporu, no. 2491.
• Erol, O., 1955, Kalecik-Hasayaz-Termeçay civarı jeolojisi hakkında rapor: M.T.A. Derleme Raporu, no. 2310.
• Erol, O., 1956, Ankara güneydoğusundaki Elma Dağı ve çevresinin jeolojisi ve jeomorfolojisi üzerine bir araştırma:
• Erol, O., 1958, 41/3, 41/4, 42/3, 42/4, 43/3 numaralı paftalar sahasının jeolojik revizyon ve korelasyonu hakkında rapor: M.T.A. Derleme Raporu, no.
• Erol, O., 1961, Ankara bölgesinin tektonik gelişmesi: T.J.K. Bülteni, 7, s. 57-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/52556/691533
• Erol, O., 1938, Ankara çevresinde Paleozoik arazisinin bölümleri ve Paleozoik- Mesozoik sınırı hakkında: TJ.K. Bülteni, 9, s. 1-20.
• Erol, O., 1969, Tuzgölü havzasının jeoloji ve jeomorfolojisi: T.B.T.A.K. Raporu (Yayınlanmamıştır),
• Fiske, R.S. ve Matsuda, T., 1934, Submarine equivalents of ash flows in Tokiwa Formation, Japan: Amer. Jour. Sci., 232, s. 76-106.
• Folk, R.L., 1968, Petrology of Sedimentary rocks: Hemphill's. Austin. Texas. 170 s.
• Gansser, A., 1959, Ausseralpine Ophioloth probleme: Ecl. Geol. Helv., 52, s. 659-680.
• Gökçen, S.L., 1971, Keşan bölgesi türbiditlerinde siklik sedimentasyon: Hacettepe Fen ve Müh. Bil. Derg., 1, s. 26-40.
• Hendry, H.E., 1972, Breccias deposits by mass flow in the Breccia Nappe of the French pre-Alps: Sedimentology, 18, s- 227-292.
• Ketin, İ., 1954, Yozgat Bölgesinin jeolojik lövesi hakkında memuar; M.T.A. Enstitüsü Derleme Rapor, no. 2141.
• Ketin, İ., 1955, Yozgat Bölgesinin Jeolojisi ve Orta Anadolu Masifinin Tektonik Durumu: T.J.K. Bülteni, 6, s. 1-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/52505/689748
• Ketin, İ., 1959, Türkiye’nin orojenik gelişmesi: M.T.A. Enstitüsü Dergisi, 53, s. 78-86.
• Ketin, İ., 1961, Türkiye’de magmatik faaliyet; T.J.K. Bülteni, 7, s. 1—15. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/52556/691524
• Ketin, İ., 1963, Türkiye Jeoloji Haritası (1:500.000), Kayseri izahnamesi: M.T.A. Yayınlarından, Ankara.
• Ketin, İ., 1966, Anadolu’nun tektonik birlikleri-: MT.A. Enstitüsü Dergisi, 66,s. 20-34.
• Kuenen, PH.H., 1967, Emplacement of flysch-type sand beds: Sedimentology, 9, s. 203-243.
• Lahn, E., 1949, Orta Anadolu'nun Jeolojisi Hakkında: T.J.K. Bülteni, 2, 90- 107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjb/issue/50279/650798
• Lokman, K. ve Lahn, E. 1946, Haymana bölgesi jeolojisi: M.T.A. Enstitüsü Dergisi, 2/36, s. 292-299.
• Maucher, A., 1937, Ankara vilayetinin Keskin kazasında Hüseyinbeyobası mevkiinde molibdenit ve povelit zuhuru: M.T.A. Derleme Rap. no. 635 (Yayınlanmamıştır).
• Middleton, G.V., 1966, Experiments on density and turbidity currents, I. Motion of the head: Canadian Jour. Earth Sci., 3, s. 523-546.
• Mitchell, A.H.G. and Reading, H.G. 1969, Continental margins, geosynclines and ocean floor spreading: Jour. Geol., 77, s. 629-646.
• Mitchell, A.H.G., 1970, Fades of an early Miocene volcanic arc, Malekula Island, New Hebridies: Sedimentology, 14, s. 201-243.
• Natland, M.L., ve Kuenen, PH.H. 1951, Sedimentary history of the Ventura Basin California, and the action of turbidity currents. Soc. Econ. Paleon. Min. Spec. Publ. no. 2, s, 76-107.
• Norman, T., 1972, Ankara doğusunda Yahşıhan bölgesinde Üst Kretase - Alt Tersiyer yaşlı Arazinin Jeolojisi (Tez): Orta Doğu Teknik Üniversitesi Jeoloji Müh. Bl. Ankara.
• Pettijohn, FJ., 1957( Sedimentary Rocks: Harper, New York, 689 s.
• Pettijohn, F.J., Potter, P.E. ve Siever, R. 1972, Sand and Sandstone: Springer-Verlag, Berlin, 600 s.
• Reckamp, J.U., 1959, Preliminary report on the petroleum possibilities of the Çankırı licenses: AR/TGO/II/471-472 Petrol Dairesi Teknik Arşivi.
• Reckamp, J.U., Özbey, S. 1960, Supplementary Report on the Petroleum possibilities of the Çankırı Area: AR/TGO/II/471-472 Petrol Dairesi Teknik Arşivi.
• Rich, J.L., 1951, Three critical environments of deposition and criteria for recognition of rocks deposited in each of them: Geol. Soc. Amer. Bull., 62, s. 1-20.
• Rigo de Righi, M. ve Cortesini, A. 1960, Regional studies. Central Anatolia Basin. Progress Report. 1 — Stratigraphy, 2 — Structure. Petrol Dairesi T.A. Turkish Gulf Oil Co. 11/11-12 (Yayınlanmamıştır).
• Rigo de Righi, M. ve Cortesini, A. 1964, Gravity tectonics in foothills structure belt of SE Turkey: A.A.P.G., 48, s. 1911-1937.
• Schmidt, G.C., I960, Geological evaluation of the licences 360-363 and 365-367, District II: Petrol Dairesi, Ankara (Yayınlanmamıştır).
• Stchepinsky, V., 1942, Bursa ile Tercan arasındaki bölgenin mukayeseli stratigrafisi M.T.A., Enstitüsü Dergisi. 2/27, s. 290-321.
• Walker, R.G., 1967, Turbidite sedimentary structures and their relationship to proximal and distal depositional environments: Jour. Sed. Pet., 37, s. 25-43.
• Walker, R.G.,1970, Review of the geometry and facies organisation of turbidites and turbidite-bearing basins: Geol Assoc. Canada, Spec, paper no. 7, s. 219-251.
• Yücel, T., 1953, Kızılırmak-Yeşilırmak arasında kalan bölgenin jeolojisi hakkında rapor; M.T.A. Derleme Raporu, no. 2001.
• Yücel, T. 1954, Deveci dağları-Kalecik arasında Kuzey Anadolu dağlan ile Iç Anadolu intikal alanının jeolojisine dair rapor: M.T.A. Derleme raporu, no. 2295.
• Yüksel, S., 1970, Etude Géologique de la Region D'Haymana (Turquie Centrale). Thèse. Faculté des Sciences de L'université de Nancy, France.