Kanser hastalarının erkek yakınları arasında kolon kanseri farkındalığı

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 4, 665 - 670, 30.12.2023

Erkan Kayıkçıoğlu

https://doi.org/10.18663/tjcl.1310979

Öz

Amaç: Kolorektal kanser (KRK), önemli bir küresel sağlık sorunudur ve risk faktörleri, belirtiler ve tarama yöntemleri hakkında farkındalık, erken teşhis ve önleme için önemlidir. Bu çalışmanın amacı, bir tıbbi onkoloji polikliniğine gelen kanser hastalarının erkek yakınlarının KRK farkındalık düzeyini değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmada kolon kanseri hastası yakını 192 erkek üzerinde bir anket yapıldı ve katılımcıların demografik bilgileri toplandı, KRK risk faktörleri, belirtiler ve tarama yöntemleri hakkındaki bilgileri değerlendirildi. İstatistiksel analizler IBM SPSS 26 versiyonu kullanılarak gerçekleştirildi.
Bulgular: Çalışmaya 192 kolon kanseri hastası yakını erkek dahil edildi. Katılımcıların yaş ortalaması 43.8±13.2 yıl (18-78) idi. Katılımcıların 149'u (%77.6) evliydi, 41'i (%21.4) bekar. Çalışma, katılımcılar arasında önemli bilgi eksikliklerini ortaya koydu. Katılımcıların çoğu yaşın KRK için bir risk faktörü olduğunu bilmekle birlikte, aile öyküsü, obezite, sigara içme ve sağlıksız beslenme gibi diğer önemli risk faktörleri konusunda sınırlı farkındalığa sahipti. Benzer şekilde, katılımcılar dışkıda gizli kan ve karın ağrısı gibi bazı KRK belirtilerinin farkındaydı, ancak siyah dışkı, anemi ve bulantı/kusma gibi diğer belirtiler hakkında bilgi eksikliği vardı. Eğitim seviyesi ile kilo fazlalığı, alkol tüketimi, kırmızı et tüketimi, siyah dışkı ve kanser belirtileri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.05). Risk faktörleri arasında sağlıksız beslenme ile dışkıda kan görme arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı (p>0.05). KRK taraması ile ilgili orta düzeyde bir farkındalık gözlendi, ancak önerilen tarama yöntemleri ve uygun yaş konusunda yetersiz bilgi mevcuttu.
Sonuç: Bulgular, kolon kanseri hastalarının erkek yakınları arasında KRK farkındalığını artırmak için hedefe yönelik eğitim müdahalelerinin gerekliliğini vurgulamaktadır. Çalışmalar risk faktörleri, belirtiler ve tarama yöntemleri ile ilgili bilgi eksikliklerini ele almalıdır. Eğitim girişimleri, toplum tabanlı programlar, kitle iletişim araçları kampanyaları ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının katılımını içermelidir. Bu şekilde, KRK anlayışının artırılması ve KRK taramalarına aktif katılımın teşvik edilmesi sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Kolorektal kanser, Farkındalık, Risk faktörleri, Tarama yöntemleri

Colon cancer awareness among male relatives of cancer patients

Öz

Aim: Colorectal cancer (CRC) is a major global health concern, and awareness of risk factors, symptoms, and screening methods is crucial for early detection and prevention. This study aimed to assess the level of CRC awareness among male relatives of cancer patients attending a medical oncology outpatient clinic.
Material and Methods: A survey was conducted among 192 male relatives of cancer patients collecting demographic information and assessing their knowledge of CRC risk factors, symptoms, and screening methods. Statistical analyses were performed using IBM SPSS version 26.
Results: The study included 192 male relatives of patients with colon cancer. The mean age of the participants was 43.8±13.2 years (18-78). Of the participants, 149 (77.6%) were married, 41 (21.4%) were single. The study revealed significant knowledge gaps among participants. While most were aware that age is a risk factor for CRC, there was limited awareness of other important risk factors, such as family history, obesity, smoking, and unhealthy diet. Similarly, participants demonstrated awareness of some CRC symptoms, such as occult blood in the stool and abdominal pain, but lacked knowledge of other symptoms like black stools, anemia, and nausea/vomiting. There was a statistically significant difference between education and awareness of overweight, alcohol consumption, red meat consumption, black stools and anemia among cancer symptoms (p<0.05). No statistically significant difference was found between unhealthy diet and seeing blood in stool among risk factors (p>0.05). Moderate levels of awareness regarding CRC screening were observed, but there was insufficient knowledge about recommended screening methods and the appropriate age for screening.
Conclusion: The findings emphasize the need for targeted educational interventions to improve CRC awareness among male relatives. Efforts should focus on addressing the knowledge gaps related to risk factors, symptoms, and screening methods. Educational initiatives should employ community-based programs, mass media campaigns, and healthcare provider involvement to promote understanding and encourage proactive engagement in CRC screening.

Anahtar Kelimeler

Colorectal cancer, Awareness, Risk factors, Screening methods

Kaynakça

• Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin. 2021;71(3):209-49.
• Helsingen LM, Vandvik PO, Jodal HC, Agoritsas T, Lytvyn L, Anderson JC, et al. Colorectal cancer screening with faecal immunochemical testing, sigmoidoscopy or colonoscopy: a clinical practice guideline. Bmj. 2019;367:l5515.
• Shaukat A, Kahi CJ, Burke CA, Rabeneck L, Sauer BG, Rex DK. ACG Clinical Guidelines: Colorectal Cancer Screening 2021. Am J Gastroenterol. 2021;116(3):458-79.
• Hachem CY. Continuing Medical Education Questions: March 2021:ACG Clinical Guideline: Colorectal Cancer Screening 2020. Am J Gastroenterol. 2021;116(3):455.
• Salimzadeh H, Bishehsari F, Delavari A, Barzin G, Amani M, Majidi A, et al. Cancer risk awareness and screening uptake in individuals at higher risk for colon cancer: a cross-sectional study. BMJ Open. 2016;6(12):e013833.
• Lewandowski M, Lipiński P, Bednarski I, Mik M, Dziki A. Knowledge and Awareness of Colorectal Cancer. Pol Przegl Chir. 2020;92(2):34-41.
• Saeed RS, Bakir YY, Alkhalifah KH, Ali LM. Knowledge and Awareness of Colorectal Cancer among General Public of Kuwait. Asian Pac J Cancer Prev. 2018;19(9):2455-60.
• Ustundag H, Zengin N, Andsoy, II, Gul A. Awareness of health sciences students about colorectal cancer risk factors. Eur J Cancer Care (Engl). 2019;28(3):e13016.
• Xu HF, Gu XF, Wang XH, Wang WJ, Du LB, Duan SX, et al. Knowledge and awareness of colorectal cancer risk factors, screening, and associated factors in advanced colorectal cancer patients: a multicenter cross-sectional study in China. Ann Transl Med. 2022;10(6):354.
• Tfaily MA, Naamani D, Kassir A, Sleiman S, Ouattara M, Moacdieh MP, et al. Awareness of Colorectal Cancer and Attitudes Towards Its Screening Guidelines in Lebanon. Ann Glob Health. 2019;85(1).
• Sindhu CK, Nijar AK, Leong PY, Li ZQ, Hong CY, Malar L, et al. Awareness of Colorectal Cancer among the Urban Population in the Klang Valley. Malays Fam Physician. 2019;14(3):18-27.
• Hamza A, Argaw Z, Gela D. Awareness of Colorectal Cancer and Associated Factors Among Adult Patients in Jimma, South-West Ethiopia: An Institution-Based Cross-Sectional Study. Cancer Control. 2021;28:10732748211033550.
• Nasaif HA, Al Qallaf SM. Knowledge of Colorectal Cancer Symptoms and Risk Factors in the Kingdom of Bahrain: a Cross- Sectional Study. Asian Pac J Cancer Prev. 2018;19(8):2299-304.
• McVeigh TP, Lowery AJ, Waldron RM, Mahmood A, Barry K. Assessing awareness of colorectal cancer symptoms and screening in a peripheral colorectal surgical unit: a survey based study. BMC Surg. 2013;13:20.
• Elshami M, Ayyad MM, Alser M, Al-Slaibi I, Ahmed Naji S, Mohamad BM, et al. Awareness of colorectal cancer signs and symptoms: a national cross-sectional study from Palestine. BMC Public Health. 2022;22(1):866.
• Alghamdi AG, Almuhanna ZJA, Bu Hulayqah ZHM, Algharsan FAG, Alghamdi HA, Alzahrani HMA. Public Awareness of Colorectal Cancer Screening in the Al-Baha Region, Saudi Arabia, 2022. Cureus. 2022;14(12):e32386.
• Pelullo CP, Torsiello L, Della Polla G, Di Giuseppe G, Pavia M. Screening for colorectal cancer: awareness and adherence among Italian women. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2022;34(12):1231-7.