Türkiye’deki ormana dayalı sektörlerin dış ticaret rekabet gücü analizi

Yıl 2019, , 41 - 49, 29.03.2019

Güçlü Müftüoğlu , Bekir Kayacan

https://doi.org/10.18182/tjf.488663

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, Türkiye ekonomisinde dikkate değer bir yeri olan ormana dayalı sektörler (forest-based sector)”in Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 1995-2009 arası yıllık ihracat ve ithalat verileri kullanılarak hesaplanan başlıca rekabetçilik endeksleri yardımıyla sektörün dış ticaretteki rekabet gücünü analiz etmiştir. Sektörler Standart Uluslararası Ticaret Sınıflandırması (SITC) Rev.3 çerçevesinde 2 haneli olarak 5 alt sektörde incelenmiştir. Bu sektörler sırasıyla; ağaç mantarı, odun ve kereste (SITC kodu: 24), kağıt hamuru ve kullanılmış kağıt (SITC kodu: 25), ağaç mantar ve ahşap mamul (SITC kodu: 63), kağıt-karton (SITC kodu: 64) ve mobilya (SITC kodu: 82) olarak ele alınmıştır. Rekabet gücü endeksleme sonuçları göstermektedir ki Türkiye’de mobilya sektörü, artan küresel rekabete rağmen dış ticarette dikkate değer düzeyde rekabetçi bir durumdadır. Levha üretimi ağırlıklı ağaç mantar ve ahşap mamul sektörünün ise rekabet gücü çok yüksek olmamakla birlikte bu güç yıllar itibariyle giderek belirginleşme eğilimindendir. Ağaç mantarı, odun ve kereste sektörü, kağıt hamuru ve kullanılmış kağıt sektörü ve kağıt-karton sektörlerinde ise rekabet gücü bulunmamaktadır. Çalışmanın son kısmında orman dayalı sektörlerin dış ticarette rekabet gücünü artırmaya yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rekabet indeksi, Dış ticaret, Ormana dayalı sektörler, Türkiye ekonomisi

An analysis of foreign trade competitiveness of the forest-based sector in Turkey

Öz

This study analyzes by major indices of competitiveness the foreign trade competitiveness of the Turkish forest-based sector which occupies a notable place in the country’s economy. The analysis uses the annual export and import data for the period between 1995 and 2009 provided by Turkish Statistical Institute (TURKSTAT/TÜİK). Here the forest-based sector is specified to consist of 5 subsectors at two-digit coding level in Standard International Trade Classification (SITC) Rev.3, namely of cork and wood (SITC code: 24), pulp and waste paper (SITC code: 25), cork and wood manufactures (SITC code: 63), paper and paperboard (SITC code: 64), and furniture (SITC code: 82), respectively. Results of competitiveness indexing show that the furniture sector appears, despite the increasing global competition, to be notably competitive in foreign trade. In addition, although it does not stand that competitive, the cork and wood manufactures sector, dominated by wood-based panels, does display a tendency to set more noticeable level of foreign trade competitiveness over the years. Meanwhile, it should be noted that the remaining sectors of cork and wood, pulp and waste paper, and paper and paperboard are evidently not competitive in foreign trade to any extent. In the final part of the paper some recommendations are propounded in favor of strengthening the foreign trade competitiveness of the forest-based sector in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Foreign Trade, Competitiveness index, Forest based sectors, Turkish economy

Kaynakça

• Alevli, C., Yıldırım, İ., 2016. Türkiye’deki bazı orman ürünleri dış ticaretinin karşılaştırmalı analizi. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 12 (1): 3-95.
• BM, 2010. International Merchandise Trade Statistics, http://comtrade. un.org/pb/CommodityPagesNew.aspx? y=2009, Erişim: 05.11.2018
• Demir, İ., 2002. Alt sektörlerde rekabet gücü ölçüm yöntemleri. DPT Planlama Dergisi 42. Yılı, Özel sayı, 229-234.
• Filiztekin, A., Karaata, S., 2010. Türkiye’nin dış ticarette rekabet gücü raporu, seçilmiş ülkeler, sektörler-mal grupları ve endeksler bazında karşılaştırmalı bir analiz. SEDEFED, İstanbul, 1-50.
• Frohberg, K., Hartmann, M., 1997. Comparing measures of competitiveness. Discussion Paper No.7-9.
• FTP, 2018. The Forest-based Sector Technology Platform, http://www.forestplatform.org/#!/pages/86, Erişim: 11.11.2018.
• Gedik, T., Akyüz, K.C., Akyüz, İ., Yıldırım, İ., 2005. Türkiye ve AB ülkelerinde kağıt üretim, ithalat ve ihracat verilerinin incelenmesi. I. Çevre ve Ormancılık Şurası Tebliğler, 3, 1242-1249.
• Gürpınar, K., Altay, B., 2008. Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve bazı rekabet gücü endeksleri: Türk mobilya sektörü üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 10(1): 257-274.
• Gürpınar, K., Döven, S.M., 2008. Stratejik yönetim perspektifinden türk mobilya sektörünün rekabet durumunun analizi ve değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 9(1): 173-190.
• İstek, A., Özlüsoylu, İ., Kızılkaya, A., 2017. Türkiye ahşap esaslı levha sektör analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(1): 132-138.
• Kayacan, B., 2004, Orman kaynaklarına ilişkin mal ve hizmetler kapsamında ekonomik etki çözümlemesi. Doktora Tezi, İ.Ü. Fen Bil. Enst. İstanbul.
• Kayacan, B., Kara, O., Uçal, M. Ş., Öztürk, A., Balı, R., Koçer, S., Kaplan, E., 2013. An econometric analysis of imported timber demand in Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11 (1): 791 - 794 .
• Koç, K.H., Aksu, B., 1999. Türkiye Lif Levha Dış Ticareti. Laminart, Dekorasyon, Sanat & Tasarım Dergisi, 3, 82-85.
• Koç, K.H., Aksu, B., 2000. Türkiye Yonga Levha Dış Ticareti. Laminart, Dekorasyon, Sanat & Tasarım Dergisi, 7, 142-144.
• Kurtoglu, A., Koç, K.H., Aksu, B., 1998a. Türkiye orman ürünleri sanayi dış ticaretinin gelişimi. Cumhuriyetimizin 75. Yılında Ormancılığımız Sempozyumu, 21-23 Ekim 1998, İstanbul, Bildiri kitabı, s.480-487.
• Kurtoğlu, A., Koç, K.H., Aksu, B., 1998b. Türkiye ahşap mobilya endüstrisinin dış ticaret analizi. Mobilya Dekorasyon Dergisi, 22, 8-16.
• Rıfat, K., Çubuk, Y., Karayılmazlar, S., 2011. Türkiye ve dünya yuvarlak odun ve odun dışı orman ürünlerinin üretim, dış ticaret ve ekonomik potansiyel analizi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 13(20): 1-9.
• Şahin, D., 2016. Türkiye’de ormana dayalı sektörlerin dış ticaret yapısının analizi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 181-196.
• Töre, N., 1996. Verimlilik Açısından Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye, Verimlilik Toplantısı, Ankara, s.42.
• TÜİK, 2008. Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri. Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi, 2, 1-22.
• TÜİK, 2019, Dış Ticaret İstatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul?p=1, Erişim Tarihi: 10.01.2019.
• Uysal, D., 2000. Teknolojik gelişim ve global rekabet üzerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 5-15.
• Yazıcı, H., Karayılmazlar, S., 2001. Türkiye ahşap mobilya sektörü ve gelişimi. Z.K.Ü Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 3(3): 3-18.
• Yıldırım, İ., Akyüz, K.C., Gedik, T., Balaban, Y., Çubuk, Y. 2005. Türkiye ahşap levha endüstrisinin avrupa birliği ülkeleri ile rekabet edebilirliği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 10(13), 11-22.
• Yıldırım, İ., Akyüz, K.C., Akyüz, İ., Gedik, T., 2005. Levha sanayinde seçilmiş ürünler bazında Türkiye ve Avrupa birliği ülkelerindeki genel durum. I. Çevre ve Ormancılık Şurası Tebliğler, 3, s.1138-1144.