Çok kriterli yaklaşımla orman kadastro komisyonlarının performanslarına göre önceliklendirilmesi

Yıl 2021, , 241 - 249, 30.09.2021

İsmet Daşdemir , Ersin Gençay

https://doi.org/10.18182/tjf.922347

Öz

Orman kadastro komisyonlarının çalışma performanslarının ve buna göre önceliklerinin çok kriterli bir yaklaşımla belirlenmesi orman kadastro çalışmalarının etkinliğinin artmasına katkı sağlayacaktır. Bu çalışma Bartın ilindeki orman kadastro komisyonlarının çalışma performanslarına göre önceliklerini Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) tekniği ile belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Çalışma, 2017 yılında Bartın ili sınırlarında faaliyet gösteren, toplam 9 adet orman kadastro komisyonu üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verilerinin bir kısmı 16 kişiden oluşan Danışma Grubu üyeleriyle yüz yüze görüşme yöntemiyle yürütülen anket ve bilgi toplama formları yardımıyla elde edilmiştir. Bir kısmı da ilgili orman kadastro komisyonlarının kayıtlarından sağlanmıştır. Elde edilen veriler AHS tekniği ile değerlendirilmiş ve uzman görüşlerine dayalı olarak çok kriterli ve objektif bir yaklaşımla performanslarına göre orman kadastro komisyonlarının öncelik değerleri ve sıraları belirlenmiştir. Çalışmada, orman kadastro komisyonlarının çalışma koşullarının eşitlenmesi amacıyla performans kısıtları (kısmi hizmet satınalma, tam hizmet satınalma, başkan veya üye eksikliği, başka komisyona vekalet, şantiye usulü çalışma) geliştirilmiş ve düzeltme katsayıları hesaplanmıştır. Geliştirilen altı kriter (ilan edilen birim adedi, toplam orman alanı, 2/B parsel adedi, 2/B parsel alanı, ölçülen nokta adedi, çalışma hassasiyeti) yardımıyla orman kadastro komisyonlarının performansları değerlendirilmiş ve AHS tekniğiyle önceliklerine göre sıralanmıştır. Çalışmada, performans kriterlerinin ağırlıkları sırasıyla; çalışma hassasiyeti (0,5380), ölçülen nokta adedi (0,1353), 2/B parsel adedi (0,1083), 2/B parsel alanı (0,0774), ilan edilen birim adedi (0,0740) ve toplam orman alanı (0,0671) şeklinde belirlenmiştir. Bu kriterler ve ağırlıkları çerçevesinde en iyi performans gösteren komisyonun E Orman Kadastro Komisyonu, en düşük performans gösteren komisyonun ise G Orman Kadastro Komisyonu olduğu anlaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre orman kadastro komisyonlarının performanslarının artırılmasına yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orman kadastro komisyonu, Performans kısıtları, Performans kriterleri, AHS Tekniği, Bartın, Türkiye

Teşekkür

Bu çalışma, Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalında 2019 yılında sonuçlandırılan “Orman Kadastro Komisyonlarının Performanslarına Göre AHS Tekniği ile Önceliklendirilmesi” adlı Yüksek Lisans Tezi kapsamında üretilmiştir.

Prioritization of forest cadastre commissions by a multi-criteria approach according to their performances

Öz

Determining the working performances and priorities of forest cadastre commissions with a multi-criteria approach will contribute to increase the efficiency of forest cadastre activities. This study was handled in order to determine the priorities of forest cadastre commissions in the Bartın province according to their performance by the Analytical Hierarchy Process (AHP) technique. The study was conducted on 9 forest cadastre commissions working in the Bartın province borders in 2017. Some of the research data were obtained through the questionnaires and information collection forms conducted on the Advisory Group members consisting of 16 people by face-to-face interviews. Some of them were obtained from the records of the related forest cadastre commissions. The data obtained were evaluated by the AHP technique and the priority values and ranks of the forest cadastre commissions were determined according to their performances with a multi-criteria and objective approach based on expert opinions. In the study, performance constraints (partial service purchase, full service purchase, lack of chairman or member, proxy to another commission, site-based work) were developed in order to equalize the working conditions of forest cadastre commissions and their correction coefficients were calculated. The performances of forest cadastre commissions were evaluated using the six criteria developed (the number of declared units, total forest area, 2/B parcel number, 2/B parcel area, number of measured points, working precision) and ranked according to their priorities by the AHP technique. In the study, the weights of performance criteria were respectively; working precision (0.5380), number of measured points (0.1353), 2/B parcel number (0.1083), 2/B parcel area (0.0774), number of declared units (0.0740) and total forest area (0.0671). Within the framework of these criteria and weights, it was determined that the best performing commission was the E Forest Cadastre Commission and the lowest performing commission was the G Forest Cadastre Commission. According to the results of the research, some suggestions were developed to increase the performance of forest cadastre commissions.

Anahtar Kelimeler

Forest cadastre commission, Performance constraints, Performance criteria, AHP Technique, Bartın, Turkey

Kaynakça

• Akbulut, O., 2004. Mustafakemalpaşa ve Bartın Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. ZKÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 31 s., Bartın.
• Aras, C., 2002. Açıklamalı İçtihatlı Orman Kanunu. Adil Yayınevi, ISNB 975-6749-40-7, 990 s., Ankara.
• Ayanoğlu, S., 1992. Genel kadastro-orman kadastrosu ilişkileri üzerinde incelemeler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 42(3-4): 79-92.
• Ayanoğlu, S., 1994. Türk hukukunda orman kadastrosu. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 44(1-2): 63-82.
• Bayramoğlu, M.M., 2013. Devlet Orman İşletmelerinin Başarı Düzeylerinin Ölçülmesi ve Optimal İşletme Büyüklüğünün Belirlenmesi (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği). KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 172 s., Trabzon.
• Bıyık, C., Acar, H.H., Yavuz, A., 2011. Orman kadastro komisyonları. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1(1): 2-9.
• BTSO, 2021. TOBB Bartın Ticaret ve Sanayi Odası web sayfası. https://www.bartintso.org.tr/sayfalar/bartin/cografi-konum. Erişim:25.03.2021.
• Bülbül, H.B., 2019. Gerede ve Bartın Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. BÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 29 s., Bartın.
• Çağlar, Y., Öncer, M., 1990. Devlet Orman İşletmelerinde Başarı Düzeylerinin Belirlenmesi. MPM Yayın No: 420, 52 s., Ankara.
• Dağdeviren, M., Eren, T., 2001. Tedarikçi firma seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin kullanılması. Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2): 41-52.
• Daşdemir, İ., 1996. Orman İşletmelerinin Başarı Düzeylerinin Belirlenmesi (Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği). Doğu Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 1, 162 s., Erzurum.
• Daşdemir, İ., 2012. Orman Mühendisliği İçin Planlama ve Proje Değerlendirme (2. Baskı). Bartın Üniversitesi Yayın No: 6, Orman Fakültesi Yayın No: 4, ISBN 978-605-60882-4-7, 169 s., Bartın.
• Daşdemir, İ., Güngör, E., 2002. Çok boyutlu karar verme metotları ve ormancılıkta uygulama alanları. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Yıl 2002-2003-2004, 4(4): 1-19, Bartın.
• Demir, S., 2014. Çorum ve İskilip Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. BÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 33 s., Bartın.
• Demirdöğen, C., 2009. Araç ve Bartın Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. BÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 31 s., Bartın.
• Engür, M.O., 1996. Orman Ürünlerinin Hasadında Teknoloji Seçimi ve Mekanizasyon Olanakları. İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 161 s., İstanbul.
• Gençay, G., 2013. Orman kadastrosunun güncel sorunları üzerinde hukuksal incelemeler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 62(2): 173-195.
• Geray, A.U., Şafak, İ., Yılmaz, E., Kiracıoğlu, Ö.. Başar, H., 2007. İzmir İlinde Orman Kaynaklarına İlişkin İşlev Önceliklerinin Belirlenmesi. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Bakanlık Yayın No: 300, Müdürlük Yayın No: 46, Teknik Bülten: 35, 137 s., İzmir,
• Güngör, E., 2010. Orman Kaynaklarının Bütünleşik İşlevsel Yönetim Planlaması. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 303 s., Bartın Kangas, J., 1992. Multiple-use planning of forest resources by using the analytic hierarchy process. Scandinavian Journal of Forest Research, 7(1-4): 259-268.
• Kangas, J., 1993. A multi-attribute preference model for evaluating the reforestation chain alternatives of a forest stand. Forest Ecology and Management, 59(3-4): 271-288.
• Kangas, J., Pukkala, T., 1996. Operationalization of biological diversity as a decision objective in tactical forest planning. Canadian Journal of Forest Research 26(1):103-111.
• Kangas, J., Store, R., Leskinen, P., Mehtatalo, L., 2000. Improving the quality of landscape ecological forest planning by utilising advanced decision-support tools. Forest Ecology and Management, 132(2-3): 157-171.
• Korkmaz, M., 2011. Measuring the productive efficiency of forest enterprises in Mediterranean Region of Turkey using data envelopment analysis. African Journal of Agricultural Research, 6(19): 4522-4532.
• Korkmaz, M., 2012. Orman işletmelerinde iktisadilik düzeyinin TOPSIS yöntemi ile analizi. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 13(1): 14-20.
• OK2BY, 2012. Orman Kadastrosu ve 2/B Uygulama Yönetmeliği. Resmi Gazete Tarihi: 20.11.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28473, 24 s.
• Oktay, M., 2005. Edremit ve Dursunbey Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. ZKÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 33 s., Bartın.
• Pukkala, T., Kangas, J., 1996. A method for integrating risk and attitude toward risk into forest planning. Forest Science, 42(2): 198-205.
• Pukkala, T., Kangas, J., Kniivila, M., Taınen, A.M., 1997. Integrating forest-level and compartment level indices of species diversity with numerical forest planning. Silva Fennica, 31(4): 417-429.
• Saaty, T.L., 1980. The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill International Book Company, USA.
• Saaty T.L., 1987. Concepts, theory and techniques - rank generation, preservation and reversal in the Analytic Hierarchy Decision Process. Decision Sciences, 18(2): 157–177.
• Saaty, T.L., 1994. How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces, 24(6): 19–43.
• Saaty, T.L., 2008. Decision making with the Analytic Hierarchy Process. International Journal of Services Sciences, 1(1): 83-98.
• Şehitoğlu, G., 2012. Yatağan ve Köyceğiz Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi. BÜ, Bartın Orman Fakültesi Bitirme Tezi, 38 s., Bartın.
• Şentürk, G., 2005. Devlet Orman İşletmelerinde Verimlilik ve İktisadilik Analizi (İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Örneği). ZKÜ, Bartın Orman Fakültesi Yüksek Lisans Tezi, 84 s., Bartın.
• Vikipedi, 2021. Bartın İli. Wikipedi web sayfası. https://tr.wikipedia.org/wiki/Bartın. Erşim:25.03.2021.
• Yılmaz, E., 2005. Analitik hiyerarşi süreci tekniği ve orman kaynakları planlamasına uygulanması örnekleri. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü. Doğa Dergisi, 11: 1-33.
• Yılmaz, E., Ok, K., Okan, T., 2004. Ekoturizm Planlamasında Katılımcı Yaklaşımla Etkinlik Seçimi: Cehennemdere Vadisi Örneği. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Bakanlık Yayın No: 237, DOA Yayın No: 30, Teknik Bülten No: 21, 56 s., Tarsus.