Ağaç işleri ve mobilya sektörlerinde iş güvenliği kültürüne yönelik bir değerlendirme: Gümüşhane ilinde bir durum çalışması

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 316 - 322, 30.09.2023

Osman Komut , Şekip Şadiye Yaşar , Muhammed Said Fidan , Mehmet Yaşar

https://doi.org/10.18182/tjf.1283077

Öz

Türkiye’de mobilya endüstrisi sektörü küçük ve orta ölçekli işletme yapısıyla ülke genelinde önemli bir istihdam alanı sağlamaktadır. Diğer yandan sektör, iş sağlığı ve güvenliği hususunda olumsuzlukların fazlasıyla yaşandığı faaliyet alanları arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, sanayi bölgelerinden uzak küçük ve orta ölçekli ağaç işleri ve mobilya endüstrisi işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliği koşullarının değerlendirilmesidir. Bu kapsamda toplam 54 çalışan ile yüz yüze görüşme esasına dayalı anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 5’li likert ölçeğinde hazırlanmış önermeler ile işyerlerinin durumu ve çalışanların konuya ilişkin görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada, elde edilen veriler üzerinde oransal karşılaştırmaların yanı sıra, iş kazasına maruz kalma değişkenine göre iş güvenliği faktörlerinin analizinde Mann Witney U testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, katılımcı işletmelerin %67 oranında faaliyet süresinin 5 yılın altında olduğu belirlenmiştir. Ayrıca kişisel koruyucu donanım kullanımı ve periyodik sağlık muayenelerde eksikliklerin olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların iş kazası maruziyeti %72 olarak belirlenirken, el ve parmakların ağırlıklı yaralanan uzuvlar olduğu anlaşılmıştır. Diğer yandan iş kazası maruziyetinin iş güvenliği faktörlerine yönelik görüşlere ilişkin istatistiksel düzeyde anlamlı farklılıklar (p<0,05) oluşturduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, küçük ve orta ölçekli ağaç işleri ve mobilya işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliği kültürünün yeterince gelişmediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ağaç işleri ve mobilya sektörü, Küçük ve orta ölçekli işletme, İş güvenliği kültürü

Destekleyen Kurum

Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

17.B0122.02.01

An evaluation of occupational safety culture in woodworking and furniture industries: A case study in Gümüşhane province

Öz

The furniture industry sector in Turkey provides an important employment area throughout the country with its small and medium-sized business structure. On the other hand, the sector is among the fields of activity in which the negativities in terms of occupational health and safety are experienced. In this context, a survey based on face-to-face interviews was conducted with a total of 54 employees. In the study, the situation of the workplaces and the opinions of the employees on the subject were tried to be determined with the propositions prepared in a 5-point Likert scale. In the study, besides the proportional comparisons on the data obtained, the Mann Witney U test was used in the analysis of occupational safety factors according to the variable of exposure to work accident. According to the findings, 67% of the participating enterprises have an operating period of less than 5 years. In addition, it has been determined that there are deficiencies in the use of personal protective equipment and periodic health examinations. While the occupational accident exposure of the participants was determined as 72%, it was understood that the hands and fingers were predominantly injured limbs. On the other hand, it has been determined that occupational accident exposure creates statistically significant differences (p<0.05) regarding the views on occupational safety factors. As a result, it can be said that the culture of occupational health and safety is not sufficiently developed in small and medium-sized woodworking and furniture enterprises.

Anahtar Kelimeler

Woodworking and furniture industry, Small and medium-sized business, Occupational safety culture

Proje Numarası

17.B0122.02.01

Kaynakça

• Aşkın, A., Öztürk, Ö.F., 2022. Mobilya sektörü çalışanlarında iş kazası ve meslek hastalıklarının incelenmesi üzerine bir araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 24(2): 351-364.
• Aksu, B., Koç, H., Karademir, D., 2009. Türkiye mobilya endüstrisinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) gelişebilirlik potansiyelinin değerlendirilmesi. 1.Uluslararası Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, 27-29 Mayıs, Konya.
• Atılgan, A., Ersen N., Peker, H., Kahraman, N., 2015. Türkiye mobilya sanayinde iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesine ilişkin tavsiyeler. Selçuk-Teknik Dergisi Özel Sayı-1, UMK-2015: 664-683.
• Balcı E., Gün İ., Kaya A., Öksüzkaya A., 2005. Kayseri’de bir mobilya fabrikasındaki işçilerin iş güvenliği konusunda bilgi-tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, (24):28-33.
• Baş, T., 2006. Anket Nasıl Hazırlanır? Anket Nasıl Uygulanır? Anket Nasıl Değerlendirilir? Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara.
• Ceylan, H., 2011. Türkiye’deki iş kazalarının genel görünümü ve gelişmiş ülkelerle kıyaslanması. International Journal of Engineering Research and Development, 3(2): 18-24.
• Doğan, O., Kılıç, Ö., Kılıç, A.M., Keskin, M.Ö., 2022. The uses of industry 4.0 technologies in underground mining activities evaluation in terms of occupational safety. IOSR Journal of Engineering (IOSRJEN), 12(9): 26-39.
• Doğan, O., Kılıç, A.M., 2020. İş güvenliği uzmanlığı bilirkişileri üzerine bir çalışma. Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(1): 165-184.
• Engür, M.O., 2017. Mobilya endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uyumun kontrol listeleri ile sağlanması üzerine bir çalışma. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(ÖS: Ergonomi2016): 283-292.
• Gedik, T., İlhan, A., 2014. Sakarya ili mobilya imalatçılarında iş sağlığı ve iş güvenliği üzerine bir inceleme. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 15: 123-129.
• Irmak, S., Peker, H., Ersen, N., Akyüz, İ., 2021. Artvin’deki orman ürünleri işletmelerinin iş sağlığı ve güvenliğinin risk değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(2): 278-291.
• İnce, M., Sevim Korkut, D., 2019. Adana ilindeki küçük ölçekli mobilya işletmelerinde iş kazalarının analizi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15(1): 1-10.
• Kalaycı, Ş., 2010. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Komut, O., Yaşar, Ş.Ş., Yaşar, M., 2020. Türkiye ağaç, ağaç ürünleri ve mantar üretim sektöründe iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı. Türkiye Ormancılık Dergisi, 21(3): 260-266.
• Korkmaz, A., Avsallı, H., 2012. Çalışma hayatında yeni bir dönem: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26: 153-167.
• NACE, 2008. NACE Rev. 2- statistical classification of economic activities in the european community. Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg.
• Peker, H., Kuşdemir, B., Ersen, N., Akyüz, İ., Akyüz, K.C., 2022. Tekirdağ ilindeki mobilya işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik araştırma. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 8(2): 247-265.
• Resmî Gazete, 2017. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin işyeri tehlike sınıfları tebliğinde değişiklik yapılmasına dair tebliğ. Değişik: RG-27/2/2017-29992 Mükerrer). https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170227M1.pdf, Erişim: 22.11.2022.
• Sayın, S., Güney, C.O., Sarı, A., 2014. Orman yangınlarında iş sağlığı ve güvenliği. SDU Orman Fakültesi Dergisi, 15: 168-175.
• SGK, 2021. Sosyal güvenlik kurumu istatistik yıllıkları, 2021 Yılı istatistikleri. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/, Erişim: 22.11.2022
• Şen, H., Çınar, H., 2017. Mobilya ürün yaşam döngüsünde iş sağlığı ve güvenliği analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 5(ÖS: Ergonomi2016): 235-246.
• Tozkoparan, G., Taşcıoğlu, J., 2011. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ile ilgili iş görenlerin tutumlarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1): 181-209.
• TUİK, 2013. 2002 Genel sanayi ve işyeri sayımı. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do? alt_id=28, Erişim: 20/10/2022.
• Uysal, B., Özçiftçi, A., Kurt, Ş., 2005. Türkiye’de küçük ve orta ölçekli mobilya imalat işletmelerinde meydana gelen iş kazalarının analizi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 18(3): 439-451.
• Yaşar, Ş.Ş., Komut, O., 2018. İmalat sanayisinde iş sağlığı ve güvenliği üzerine bir araştırma: Erzincan ili mobilya işletmeleri örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(2): 252-265.
• Yazıcı, H., Karayılmazlar, S., 2001. Türkiye ahşap mobilya sektörü ve ekonomik gelişimi. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 3(3): 3-17.
• Yılmaz, F., 2009. Ülkemizde KOBİ’lerde iş sağlığı ve güvenliği: Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırmalı bir inceleme. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 57: 449-479.
• Yılmaz, İ.C., 2012. İş kazalarının analizi (mobilya sanayindeki küçük ve orta boy işletmeler ile büyük boy işletmelerin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• Yüksel, B., 2017. Çalışma ilişkilerine yönelik ilk düzenleme: Dilaver Paşa Nizamnamesi ve çalışma hayatına etkileri. İş ve Hayat Dergisi, 3(6): 155-178.