Covid-19 Pandemisi Nedeniyle Evde Kalma Döneminde Adölesanların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Yıl 2023, , 132 - 138, 31.03.2023

Gözde Avcı , İlknur Aydın Avcı , Şeyma Soyanıt , Huriye Demet Cabar

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1058638

Öz

Amaç: Bu çalışma Covid-19 pandemi sürecinde adölesanların evde kalış sürecinde sağlıklı yaşam davranışlarını değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı türde olan bu araştırmanın evrenini 15.02.2021-15.08.2021 tarihleri arasında araştırmaya katılmayı kabul eden adölesanlar oluşturmuştur. Araştırmaya 219 adölesan katılmıştır. Veriler sosyal medya araçları (whatsapp, ınstagram)’nda çalışmanın linki paylaşılarak ve etik kurul izinleri alınarak toplanmıştır. Verilerin toplanmasında; Kişisel Özellikler Bilgi Formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği’nden oluşan veri toplama araçları kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programı ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Adölesanların yaş ortalaması 14,56±2,5 (min=10,max=19)’dur. Adölesanların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği manevi gelişim alt boyutuyla bireylerin yaşları arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif çok zayıf korelasyon olduğu bulunmuştur. Aynı zamandayaş arttıkça manevi gelişim alt boyutu puanlarının azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. (s=-0,138; p<0,05). Kronik hastalığı olan adölesanların beslenme alt boyutundan aldıkları puanın daha yüksek olduğu sonucu bulunmuştur (p<0,05). Katılımcıların uykuya ayırdıkları süre ortalaması 7,9±2,1’dir. Adölesanların internet/bilgisayar/telefon kullanım süre ortalaması 6,2±3,6’dır. Sonuçlar: Adölesanların pandemi sürecinde;manevi gelişimlerinin, beslenmelerine dikkat etme durumlarının, uyku ve internet/bilgisayar/telefon kullanım sürelerinin etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVİD 19, ADÖLESAN BİREYLER, SAĞLIKLI YAŞAM DAVRANIŞLARI

Healthy Lifestyle Behavior of Adolescents During Home Stay Due To The Covid-19 Pandemic

Öz

Aim: This study was planned to evaluate healthy living behaviors of adolescents during the stay at home during the Covid-19 pandemic. Method: The study, which is a relationship-seeking descriptive study, was collected in the social media environment in Turkey, during the pandemic period, bysharing the link of the study with adolescent individuals between the ages of 10-19. In the collection of data; Data collection tool consisting of Personal Characteristics Information Form and Healthy Lifestyle Behaviors Scale II wasused. Results: The study, which is a relationship-seeking descriptive study, was collected in the social media environment in Turkey, by reaching 210 adolescent individuals between the ages of 10-19, by sharing the link of the study, and by obtaining the permissions of the ethics committee, improbably, during the pandemic period. In the collection of data; data collection tool consisting of Personal Characteristics Information Form and Healthy Lifestyle Behaviors Scale II was used. The data of there search were evaluated with the SPSS package program. Conclusions and Suggestions: It has been found that the spiritual development of adolescents, their attention to the irnutrition, sleepand internet/computer/phone usage duration sare affected during the pandemic process.

Anahtar Kelimeler

COVİD 19, ADOLESCENT İNDİVUDUALS, HEALTHY LİFESTYLE

Kaynakça

• 1.Sarıalioğlu A, Atay T, Arıkan D. Determining the relationship between loneliness and internet addiction among adolescents during the covid-19 pandemic in turkey. Journal of Pediatric Nursing 2021;63:117-124. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2021.11.011.
• 2. Şahin Ş, Özçelik ÇÇ. Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2016;5(1):42-49.
• 3.Koçak Z, Harmancı H. Covid-19 pandemi sürecinde ailede ruh sağlığı. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi 2020;(5):183-207.
• 4.Lee J. Mental health effects of school closures during covid-19. The Lancet Child & Adolescent Health 2020;4(5):397-404.
• 5.Yektaş Ç. Ergenlerde pandeminin ruhsal etkileri. Ercan ES, Yektaş Ç, Tufan AE, Bilaç Ö, editörler. Covid-19 Pandemisi ve Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.13-8.
• 6.Bergdahl N, Nouri J. Covid-19 andcrisis-promted distance education in sweden technology, knowledge and learning, advance online publication. Knowledge and Learning 2021;26(3):443-459. https://doi.org/10.1007/s10758-020-09470-6.
• 7.Çiçek E, Çetinkaya F. Seçilmiş ilçe merkezindeki lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;26(1):29-38.
• 8.Karadamar M, Yiğit R, Sungur MA. Ergenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(3):131-139.
• 9.Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12(1):1-12.
• 10.Bozkuş T, Türkmen M, Kul M, Özkan A, Öz Ü, Cengiz C. Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin fiziksel aktivite düzeyleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi ve ilişkilendirilmesi. International Journal of Sport Culture and Science 2013;1(3):49-65.
• 11.Şahbudak E, Emiroğlu İN. Çocuk ve ergende covid-19 salgını ve duygu durum bozuklukları birlikteliği. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health 2020;27(2):59-63.
• 12.Dilber A, Dilber F. Koronavirüs (covid-19) salgınının bireylerin beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisi: karaman ili örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 2020;8(3):2144-2162.
• 13.Ghosh R, Dubey MJ, Chatterjee S, Dubey S. Impact of covid-19 on children: specialfocus on psychosocial aspect. Minerva Pediatrica 2020;72(3):226-235 https://doi.org/10.23736/S0026-4946. 20.05887-9.
• 14.Eskici G. Covid-19 karantinası: beslenme, ağırlık kontrolü ve bağışıklığa yönelik öneriler gündem: karantinada ramazan ayı beslenme önerileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi 2020. https://cdn.comu.edu.tr/cms/sporbf/files/1505- karantinada-ramazan-ayi-beslenme-onerileri.pdf.
• 15.Tural, E. Covid-19 pandemi dönemi ev karantinasında fiziksel aktivite düzeyinin yaşam kalitesine etkisi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;13:10-18.
• 16.Sülün AA, Yayan EH, Düken ME. Covid-19 salgını sürecinin ergenlerde akıllı telefon kullanımına ve uyku üzerine etkisi. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health 2021;28(1),35-40.
• 17.Xiang M, Zhang Z, Kuwahara K. Impact of covid-19 pandemic on children and adolescents lifestyle behavior largerth an expected. Progress in Cardiovascular Diseases 2020;63(4):53.
• 18.Allabadı H, Dabıs J, Aghabekıan V, Khader A, Khammash U. Impact of covid-19 lock down on dietary and lifestyle behaviours among adolescents in palestine. Dynamics of Human Health 2020;7(2).
• 19.Duran S, Erkin Ö. Psychologic distress and sleep quality among adults in turkey during the covid 19 pandemic. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biologicial Psychiatry 2021:107.
• 20.Tural Büyük E. Adölesan dönemi ve fizyolojik değişiklikler. Çınar R, Cabar HD, editörler. Adölesan Sağlığını Koruma ve Geliştirme. 1.Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2021. p.19.
• 21.Fırıncı T. Ergenlik çağındaki gençlerde sağlıklı yaşam biçimi araştırması. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-Dergisi 2012:1-14. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/firinci%2020-11-12.pdf.
• 22.Özsoy H, Şentürk S. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık algısı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi 2021;9(3):896-913.
• 23.Karaahmetoğlu GU. Hemşirelik 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2014;2(2):26-42.
• 24.Akgün M. Covid-19 pandemisi sürecinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Tıpta Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 2021;34-81.
• 25. İnci F, Çelik F. Adölesanlarda covıd-19 korkusunun sağlığı geliştirme davranışlarına etkisi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2022;7(2), 253-259.
• 26.Baltacı Ö, Akbulut ÖF, Zafer R. Covid-19 pandemisinde problemli internet kullanımı: bir nitel araştırma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;1(3):126-140.