Evaluation of Prenatal Care Services in Istanbul Adalar District

Yıl 2019, , 111 - 118, 18.06.2019

Emine Özge Çakır Can Öner , Hüseyin Çetin , Engin Ersin Şimşek

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.569443

Öz

Introduction:  Maternal deaths
are one of the most important public health problems in the world and in our
country. One of the effective ways to reduce maternal mortality is to provide
adequate prenatal care for women during the pregnancy, both quantitatively and
qualitatively. The aim of this study is to evaluate the prenatal care services quantitative
and qualitatively provided by family doctors in Istanbul, Adalar. Methods: The universe of this
cross-sectional and descriptive study were pregnant receiving antenatal care
services in Adalar and registered in the Family Medicine Information System
(n=88). Study data were collected using face-to-face interview technique with
an information gathering form prepared in line with the contents of the
prenatal care management guide (PC-MG). The quantity of PC was evaluated by the
count of PC services taken by the women and the quantity was evaluated by a
scoring methods, 2 points for all applied parameters and 0 point for
non-applied parameters according to PC-MG. Results:
Sixty-five pregnant were included to the study. It was found out that 94% of
the pregnant have been shown to receive antenatal services at least once.  44,3% (n=27) of women receive prenatal care
service from the family physician and 21,3% (n=13) of pregnant receive from the
family health midwife/nurse. According to Kessner Index which shows the
quantitative adequacy 46.2% of women take an inadequate prenatal care. Mean
antenatal care service content score is 52, 0 ± 22, 6, indicating an
intermediate adequate level of prenatal care. This score scores have a
significant relationship with only educational year from the social parameters
(p=0,037). Conclusion: Although the
prenatal care in Adalar were reaches up to 94% quantitatively, this is below
the national ratio. Moreover, it is difficult to say that it was adequate in
terms of quality. For this reason, training should be planned to increase the
awareness of health personnel to provide prenatal care services and to increase
the health literacy of the pregnant women.

Giriş: Anne ölümleri, dünyada ve
ülkemizde en önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir. Anne ölümlerini
azaltmada etkin yollardan birisi, gebelik süresince kadınlara nicel ve nitel yönden
yeterli Doğum Öncesi Bakım Hizmeti (DÖB) verilmesidir. Bu çalışmanın amacı,
İstanbul ili Adalar ilçesinde aile hekimlerince verilen doğum öncesi bakım
hizmetlerinin kapsayıcılığı ve içeriği yönünden değerlendirilmesidir. Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı olan
araştırmanın evrenini, Adalar ilçesinde Aile Hekimliği Bilgi Sistemi’ne kayıtlı
doğum öncesi bakım hizmeti alan gebeler oluşturmuştur (n=88). Çalışma verileri,
doğum öncesi bakım yönetim rehberinin (DÖB-YR) içeriği doğrultusunda hazırlanan
bir bilgi toplama formu ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır.
DÖB hizmetlerinin niceliği, kişinin aldığı DÖB hizmet sayısına ve niteliği ise
DÖB-YR dikkate alınarak, araştırmacılar tarafından yapılması gerekli tüm
parametrelere yapıldıysa “2”, yapılmadıysa “0” puan verilerek elde edilen
puanlama yardımıyla değerlendirilmiştir. 
Bulgular: Çalışmaya 65 gebe
dahil edilmiştir. Çalışma sonucunda, gebelerin %94’ünün en az bir defa DÖB
hizmeti aldığı gösterilmiştir. Kadınların %44,3 (n=27)’ü aile hekiminden
alırken, %21,3 (n=13)’ü aile sağlığı ebe/hemşiresinden bu hizmeti
almaktadır.  Nicel olarak yeterliliği
gösteren Kessner İndeksi dikkate alındığında, çalışma grubunun %46,2’sinin
yetersiz bir DÖB hizmeti aldığı tespit edilmiştir. İçerik bakımından hesaplanan
DÖB hizmeti puanı ortalaması 52,0±22,6 olup, içerik bakımından orta düzeyde
yeterli bir hizmeti işaret etmektedir. DÖB hizmet puanı, sosyal parametrelerden
sadece eğitim yılı ile anlamlı bir ilişki göstermektedir (p=0,037). Sonuç: Adalar ilçesinde verilen DÖB
hizmeti nicel açıdan %94’e ulaşmış olmasına karşın, ülke ortalamasının
altındadır. Öte yandan, nitelik açısından da yeterli olduğunu söylemek güçtür.
Bu nedenle DÖB hizmeti veren sağlık personelinin farkındalığını ve gebelerin bu
konuda sağlık okuryazarlığını arttırmaya yönelik eğitimler planlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Prenatal care, pregnancy follow-up, maternal health, family medicine

Kaynakça

• 1. Kassebaum NJ, Bertozzi-Villa A, Coggeshall MS, Shackelford KA, Steiner C, Heuton KR, et al. Global, regional, and national levels and causes of maternal mortality during 1990– 2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. The Lancet 384(9947):980-1004.
• 2. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü ve Macro International Inc, Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması 1998, HÜNEE, Ankara, 1999.p 105-117
• 3. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2013. p 141-152
• 4. Garbrysh S, Campell OMR. Still too far to walk: Literature review of the determinants of delivery service use. BMC Pregnancy Childbirth 2009;9:34. DOI:10.1186/1471-2393-9-34.
• 5. Catak B, Ikiısık H, Kartal SB, Oner C, Uluc HH, Segmen O.Evaluation of prenatal care in Istanbul: a population based study. Perinatal Journal 2012;20(3):126-134 DOI: 10.2399/prn.12.0203003
• 6. Yücel U, Çiçeklioğlu M, Öcek ZA, Taner Ş. İzmir’in Bornova ilçesinin üç semtinde yaşayan gebelerin Doğum Öncesi Bakım hizmetlerinden yaralanma düzeyi. TAF Prev Med Bull 2015;14(5):370-377.
• 7. Çatak B, Öner C, Gülay M, baştürk S, Oğuz I, Özbek R. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türk Aile Hek Derg 2014; 18 (2): 63-69
• 8. Başar SB, Birler AG, Özkul D, Ünlüer S, Gürleyük S, Yamak A, ve ark.The Improvement of Prenatal, Postnatal, Newborn and Preschool Child's Health Care Services in Istanbul: GEBLİZ. TAF Prev Med Bull 2010;9(4):289-296
• 9. Andersson L, Sundstrom-Poromaa I, Bixo M, Wulff M, Bondestam K, Astrom M. Point prevalence of psychiatric disorders during the second trimester of pregnancy: a population-based study. Am J Obstet Gynecol 2003;189:148–54.
• 10. Larsson C, Sydsjo G, Josefsson A. Health, sociodemographic data, and pregnancy outcome in women with antepartum depressive symptoms. Obstet Gynecol 2004;104:459–66.
• 11. Lindsay RS, Bennett PH, Hanson RL, Knowler WC. Secular trends in birth weight, BM, and diabetes in the offspring of diabetic mothers. Diabetes Care 2000; 23: 1249-54
• 12. Sağöz N, Apan T. Gebelerde tetanos, hepatit B, ve Rubella seropozitiflik oranları. Türkiye Klinikleri J Gynecol Obst 2002;12(1):52-55.
• 13. Basan MN, Bilir N. Koruyucu sağlık hizmetlerinde önleme çelişkisi ve nedenleri. TAF Prev Med Bull 2016;15(1):44-50.
• 14. Kabir M, Iliyasu Z, Abubakar IS, Asani A.Determinants of utilization of antenatal care services in Kumbotso village, northen Nigeria, Trop Doct; 35(2):110-1
• 15. Halim N, Bohara AK Ruan X. Healthy mothers, healthy children: does maternal demand for ANC matter for child health in Nepal. Health Policy Plan 2011;26 (3): 241-5. 48
• 16. Eleonora R, Alzira M, Heloisa B. Risk factors for inadequate prenatal care use in the metropolitan area of Aracaju, North east Brazil BMC Pregnancy and Child Birth 2009; 9 (3): 68-72.